Της Νεφέλης Ευαγγέλου
Θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σου, απόψε, τις ανησυχίες μου για τον κόσμο που θα μεγαλώσουν τα εγγόνια μας.
Είχαμε την καλή τύχη να γεννηθούμε, να νοιώσουμε, να παίξουμε και να διδαχτούμε, από την αρχή της τρυφερής ηλικίας μας, σε περιβάλλον φυσικό που ήταν ασυναγώνιστο.
Γεννηθήκαμε στην ίδια πόλη – όχι πολύ μεγάλη μα, πανέμορφη – με διαφορά έξι χρόνων, αλλά είχαμε πολλά κοινά βιώματα. Ας διέφεραν οι γονείς μας. Δεν διέφεραν οι εμπειρίες, εκτός μόνο στο βαθμό που καθόριζαν το φύλο μας. Τα δημοτικά σχολεία μάς χώριζαν, αλλά, στη συνέχεια, τα γυμνάσια και τα λύκεια, σχεδόν, μας ένωσαν. Δίπλα – δίπλα βρίσκονταν και υπάρχουν ακόμη, στο δρόμο που φιλοξενεί και δύο δημοτικά σχολεία.
Οι εγκύκλιες γνώσεις μας ολοκληρώθηκαν σε αυστηρό κλίμα και παραδοσιακές συνήθειες που, όμως, δεν μας έβλαψαν. Λίγο – πολύ, όλα τα παιδιά είχαμε κοινά σημεία αναφοράς και έτσι γινόταν πιο εύκολες οι μεταξύ μας σχέσεις. Και τα πιο φτωχά, όπως και τα πιο εύπορα, εγνώριζαν από τους παππούδες, γονείς και συγγενείς πολλά σημαντικά πράγματα και, απλά, ο δάσκαλος συμπλήρωνε, ή διόρθωνε κάτι. Μιλούσαμε κοινή, μία γλώσσα, με όποια λάθη στα τριτόκλιτα – παιδιά του δημοτικού ενώ ήμασταν – όμως, κουβαλούσαν όλα, πάνω από τα εννέα χρόνια – όσα ήταν – γνώσεις που δεν είχαν φοιτητές· και σήμερα ακόμη.
Αισθάνομαι, πως υπήρξαμε τυχεροί στους δασκάλους, όλων των βαθμίδων, και οι δύο, γιατί παρ’ όλη την αυστηρότητα του συστήματος, τότε, επέτρεπαν και κάποια ελευθερία, στην ανάπτυξη πρωτοβουλίας. Γνωρίζαμε, όλα τα παιδιά, την αξία εννοιών, συμβόλων αλλά και ιδεών. Υπήρχαν διαφορές στον χαρακτήρα, σε αντιλήψεις, σε αντιδράσεις, όμως, διδαχτήκαμε αξίες, τον σεβασμό σ’ αυτές και από γονείς και από τους δασκάλους μας.
Μεγαλώνοντας, οι διαφορές ανάμεσά μας ξεκαθάρισαν. Διαπιστώθηκαν κάποιες αποκλίσεις από τις σταθερές της πλειοψηφίας των παιδιών, αλλά δεν θεωρήθηκαν αβυσσαλέες.
Διαφορές στο θρησκευτικό δόγμα που, βασικά ήταν χριστιανικό. Υπήρχε, όμως, θρησκευτικό συναίσθημα, βασισμένο σε τεκμηριωμένα επιχειρήματα. Καμία δεν ενέδωσε στα πιστεύω της άλλης. Αυτό, φανέρωνε συγκρότηση καλή, για την ηλικία μας ή και ότι δεχόμασταν, όσα η θρησκευτική πεποίθηση των γονιών παρέδωσε σε ‘μας. Έτσι, τα παιδιά αποκτούσαν δυνατό ηθικό στήριγμα και διαμόρφωναν θρησκευτική συνείδηση. Κάποια πράγματα μπορούσαν ν’ αλλάξουν ή να χαλαρώσουν, κάποιες φορές στην πορεία…
Μεγαλώσαμε το παιδί μας και νοιαστήκαμε τόσο για την πνευματική, όσο και για τη συναισθηματική του ισορροπία. Σε κάποιες περιπτώσεις, συνεργαζόμασταν, σε άλλες, έπρεπε να αναλάβω ρόλο αποκλειστικά εγώ ενεργό και συ να κινείσαι συμβουλευτικά. Στα δύσκολα προσωπικά θέματα του εφήβου, παρεμβαίνει – αν της το ζητήσουν – η μητέρα. Η σειρά του πατέρα, αν χρειαστεί, ακολουθεί αργότερα.
Ο γιος μας, όταν άρχισε σπουδές και αποκολλήθηκε κάπως από το οικογενειακό περιβάλλον, λίγο, άλλαξε. Οι επιρροές των συναναστροφών και φίλων ήταν φανερές. Όταν υποχρεώθηκε να φύγει «σε άλλη γη και άλλα μέρη», απόμειναν κάποιες ενδείξεις, να επιβεβαιώνουν πως αυτό είναι το παιδί μας. Δεν χάθηκε το συναίσθημα, δεν λιγόστεψε η αγάπη για πρόσωπα, που υπήρχαν στη ζωή του, από τα τρυφερά του χρόνια. Υπάρχουν πολλά ακόμη. Δεν έπαψε να αγαπά τους φίλους, τον τόπο του. Όμως, η απόσταση είναι εμπόδιο στην προσωπική, ζωντανή επικοινωνία, που γίνεται ηλεκτρονικά. Έρχεται για λίγο και ξανά φεύγει. Η ζωή του είναι αλλού, πια. Η οικογένειά του μακριά. Εκεί που βρίσκονται, θα έχουν κάποιες ευκαιρίες για καλύτερη ζωή, που, όμως δεν θα μοιάζει με αυτήν εδώ.
Έχουν ελάχιστο ελεύθερο χρόνο. Συνομιλούν εκνευριστικά σιγά και το κοριτσάκι μιλεί, άλλη γλώσσα στο σπίτι, άλλη στον παιδικό σταθμό. Σε λίγο θα ακολουθήσει και το μωρό. Λυπάμαι για τα παιδάκια.
Δεν θα μπορέσουν να μιλήσουν τη μητρική γλώσσα, ποτέ, όπως εμείς. Δεν θα περάσουν τη παιδική τους ηλικία σε μικρούς παράδεισους.
Θα ψάχνουν – όσο περνά ο καιρός – να βρουν την κατάλληλη λέξη, σε συνομιλίες στα ελληνικά και δεν θα το καταφέρνουν. Θα μιλούν φτωχά, άσχημα ελληνικά, αν δεν αγαπήσουν την πατρίδα των γονιών τους, που πρέπει να τη γνωρίσουν. Μόνο αν την γνωρίσουν δεν θα τη ξεχάσουν, ποτέ. Ίσως, ίσως έτσι, να υπάρχει βάσιμη ελπίδα να την τιμήσουν -κάποια μέρα – οριστικά και ας αρκεστούν σε λιγότερα αγαθά…
Να είσαι καλά όπου και όπως να είσαι…