Χτες το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο εξέδωσε απόφαση που βοηθά την επόμενη ελληνική κυβέρνηση να διαπραγματευτεί την αναδιάρθρωση του χρέους της χώρας στην ΕΚΤ.
Ας πάρουμε από την αρχή την ιστορία. Χτες ο δικαστής Pedro Cruz Villalón εξέδωσε την απόφαση που η ΕΚΤ περίμενε με κομμένη την ανάσα εδώ και καιρό: Το πρόγραμμα ΟΜΤ αγορών κρατικών ομολόγων που εξήγγειλε ο κ. Ντράγκι το καλοκαίρι του 2012 κρίθηκε συμβατό με τις Ευρωπαϊκές συνθήκες.
Ο λόγος που η ΕΚΤ ήθελε διακαώς μια τέτοια «δικαίωση» ήταν διττός. Από την μία, η ανακοίνωση του ΟΜΤ απεδείχθη αρκετή για να ηρεμήσει τις αγορές ομολόγων τα τελευταία δύο χρόνια. Κι αυτό γιατί, παρά το γεγονός ότι ο κ. Ντράγκι δεν αγόρασε ούτε ένα ομόλογο, η προσδοκία ότι θα το έπραττε αν χρειαστεί αρκούσε έτσι ώστε να μην χρειαστεί. Αν όμως το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφαινόταν ότι οι αγορές ομολόγων που υπόσχεται το ΟΜΤ είναι παράνομες, πολύ σύντομα η κρίση θα επέστρεφε στην αγορά ομολόγων, κάτι που η ΕΚΤ φοβόταν ιδιαίτερα. Η θετική, για το ΟΜΤ και τις αγορές ομολόγων, απόφαση του Δικαστηρίου όχι μόνο απεσόβησε την άνοδο των λεγόμενων spreads αλλά και άνοιξε τον δρόμο στον κ. Ντράγκι για την ενεργοποίηση, την 22η Ιανουαρίου, της λεγόμενης Ποσοτικής Χαλάρωσης (ΠΧ) – της μαζικής αγοράς κρατικών ομολόγων αυτή την φορά για να καταπολεμηθεί (όπως ελπίζει η ΕΚΤ) ο αποπληθωρισμός, η τελευταία έκφανση της δομικής κρίσης της Ευρωζώνης.
Τέλος καλό όλα καλά λοιπόν για την ΕΚΤ; Όχι ακριβώς. Για να εκμεταλλευτεί την ελευθερία που της εξασφάλισε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο να αγοράζει κρατικά ομόλογα στο πλαίσιο της ΠΧ, η ΕΚΤ πρέπει να μπορεί να αγοράζει όχι μόνο γερμανικά και ολλανδικά ομόλογα αλλά και ιταλικά και πορτογαλλικά (σημ. τα ελληνικά ομόλογα είναι ήσσονος σημασίας αν θα αγοραστούν καθώς η Ελλάς δεν εκδίδει, και δεν πρέπει να εκδίδει, όσο το χρέος της είναι μη βιώσιμο). Πρέπει, δηλαδή, η ΕΚΤ να αγοράζει μαζικά και ομόλογα χαμηλότερης αξιολόγησης, δηλαδή ομόλογα τα οποία μπορεί και να κουρευτούν κάποια στιγμή στο μέλλον. Αν δεν είναι διατεθειμένη να υποστεί κάποιες ζημίες από την αγορά ομολόγων, η ΕΚΤ δεν μπορεί να υλοποιήσει την πολιτική ΠΧ που ο ίδιος ο κ. Ντράγκι εξηγεί ότι είναι απαραίτητη (καθώς η αγορά μόνο γερμανικών ομολόγων δεν θα βοηθούσε).
Να γιατί η διαπραγματευτική θέση μιας κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ βελτιώνεται. Γιατί; Επειδή καταρρέει η νομικά αβάσιμη εμμονή ότι το καταστατικό της ΕΚΤ δεν της επιτρέπει να αποδεχθεί ποτέ απώλειες από την αγορά ομολόγων. Όπερ μεθερμηνευόμενον, η ΕΚΤ έχει το εξής δίλημμα: Είτε να προβεί στην Ποσοτική Χαλάρωση που ποθεί (για να νικήσει τον δράκο του αποπληθωρισμού) είτε να επιμείνει ότι τα ελληνικά ομόλογα που αγόρασε το 2010/1 δεν αναδιαρθρώνονται. Ας διαλέξει!
