Ο Γιώργος Νικηφόρου Ζερβάκης και ο Θοδωρής Παπαδουλάκης οπτικοποιούν ένα τραγούδι για να θυμόμαστε πάντα τον μικρό Αϊλάν και ό,τι αυτός συμβολίζει.
Ο λόγος για το τραγούδι «Άλλος Ένας» από τον νέο δίσκο με τίτλο «Χτίζω Ανέμους» – που κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 2022- και που οπτικοποιεί σήμερα ο Γιώργος Νικηφόρου Ζερβάκης συμπράττοντας, με τον σκηνοθέτη Θοδωρή Παπαδουλάκη («Το Νησί», «Η Λέξη που Δεν Λες», « Κομάντα και Δράκοι» κ.ά).
Αφορμή και έμπνευση για τον ανήσυχο δημιουργό, η εικόνα του τρίχρονου Αϊλάν Κούρντι που ξέβρασε η θάλασσα νεκρό τον Σεπτέμβριο του 2015 στις τουρκικές ακτές – μια εικόνα που στοίχειωσε ολόκληρο τον «πολιτισμένο» και «μη» κόσμο. Με το τραγούδι «ΑΛΛΟΣ ΕΝΑΣ», ρίχνει και πάλι φως σε ένα θέμα που θέλουμε να ξεχνάμε ή που θέλουμε να πιστεύουμε ότι δεν μας αφορά άμεσα, το μεταναστευτικό.
Αυτό μάλιστα τo μουσικό βίντεο είναι τμήμα μιας μικρού μήκους ταινίας που έχει ετοιμάσει ο γνωστός σκηνοθέτης με άξονα το μεταναστευτικό, η οποία έχει στόχο να συμμετάσχει σε φετινά φεστιβάλ κινηματογράφου ανά τον κόσμο.
Τι είναι αυτό που ώθησε τους δύο καλλιτέχνες να συνεργαστούν;
Ο Γιώργος Νικηφόρου Ζερβάκης σημειώνει χαρακτηριστικά πως “ο Θοδωρής (Παπαδουλάκης) μέσα από τις προτάσεις του, διαχρονικά, καταφέρνει να με προβληματίσει, να με συγκινήσει, να με κάνει να γελάσω, κι όλα αυτά χωρίς να τα απαιτεί. Συνεργαστήκαμε πρώτη φορά στο τραγούδι «Να Σταθώ στα Πόδια μου» το 2015. Το τραγούδι κυκλοφόρησε 2 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους, ημέρα που στάθηκε μοιραία για την οικογένεια του μικρού Αϊλάν. Το ανακαλύψαμε πρόσφατα, εντελώς τυχαία κι ενώ είχαμε ολοκληρώσει και το βίντεο του τραγουδιού αλλά και την ταινία μικρού μήκους με τον ίδιο τίτλο.
Δεν μπορούσα να φανταστώ κάποιον άλλο να προσεγγίζει το θέμα με τόση λεπτομέρεια και λεπτότητα. Μιλήσαμε ώρες για το ζήτημα των μεταναστευτικών ροών και την αδικία που υφίστανται οι οικογένειες που έχασαν τα πάντα στην ιδιαίτερη πατρίδα τους και προσπαθούν να ονειρευτούν ένα καλύτερο μέλλον, κι αποφασίσαμε να φτιάξουμε το «Άλλος Ένας» ως φόρο τιμής σε κάθε ψυχή που χάθηκε τόσο άδικα”.
Και ο Θοδωρής Παπαδουλάκης συμπληρώνει: “Τον Γιώργο (Νικηφόρου Ζερβάκη) τον γνωρίζω χρόνια, από τότε που συνεργαστήκαμε ξανά για το videoclip του τραγουδιού «Να Σταθώ στα Πόδια μου». Τότε, όπως και τώρα, με είχε προσεγγίσει στέλνοντάς μου το τραγούδι και επιτρέποντάς μου απόλυτη καλλιτεχνική ελευθερία στον τρόπο προσέγγισης. Όπως καταλαβαίνετε, αυτό είναι το όνειρο του κάθε δημιουργού: να συνεργάζεται με ανθρώπους που έχουν συναίσθηση όσων συμβαίνουν στην κοινωνία γύρω τους, βαθιές ευαισθησίες και απόλυτη εμπιστοσύνη στον τρόπο έκφρασης του καλλιτέχνη που επιλέγουν να συνεργαστούν. Τον θεωρώ πολύ καλό μου φίλο και σπάνια περίπτωση ανθρώπου. Κάθε φορά που συνομιλούμε για τη ζωή με κάνει να πιστεύω όλο και περισσότερο στον άνθρωπο”.
Γιατί, όμως, ένα τραγούδι κι ένα video για τον μικρό Αϊλάν;
“Οκτώ ολόκληρα χρόνια μετά, κι ενώ όλος ο πλανήτης αισθάνθηκε μούδιασμα από την εικόνα του μικρού παιδιού να κείτεται στις ακτές της Τουρκίας, τίποτα δεν έχει αλλάξει. Μίλησαν όλοι για παγκόσμια θλίψη, κανείς όμως για την παγκόσμια υποκρισία. Η θύμησή του προσδοκώ να κρατήσει σε εγρήγορση κάθε λογική φωνή που αντιλαμβάνεται το μέγεθος του προβλήματος, και με πίστη στην ανθρωπότητα να μη σταματήσει να προσπαθεί” σημειώνει ο Γιώργος Νικηφόρου Ζερβάκης.
Και ο Θοδωρής Παπαδουλάκης προσθέτει “το προσφυγικό είναι ένα θέμα που με απασχολεί βαθιά. Ίσως επειδή και οι γονείς μου είχαν μεταναστεύσει σε άλλη χώρα. Ίσως επειδή ζω σε μια γειτονιά με πολλούς απογόνους προσφύγων της Μικρασιατικής καταστροφής. Αλλά προπάντων επειδή ζούμε, συμβιώνουμε, συνεργαζόμαστε σε σταθερή βάση πλέον με ανθρώπους που ήρθαν από αλλού και ρίζωσαν στα μέρη μας. Μέσα από αυτή τη διαρκή επαφή, αντιλαμβάνεται κανείς ότι δε μας χωρίζει τίποτα, δε μας διαφοροποιεί κάτι. Πώς μπορεί κανείς να προσεύχεται και να πιστεύει σε οποιονδήποτε Θεό και όταν βρεθεί δίπλα του ένας άνθρωπος κυνηγημένος, πεινασμένος, άστεγος, να μην του προσφέρει ένα χέρι βοηθείας; Εκεί βρίσκεται ο Θεός. Εκεί Τον βρίσκουμε, στην πράξη, στην προσπάθεια να προσφέρουμε και να βοηθήσουμε”.
Τι σηματοδοτεί για εσάς ο θάνατος αυτού του μικρού παιδιού;
Θοδωρής Παπαδουλάκης: Για μένα σηματοδοτεί κυρίως τη δύναμη που έχει μία εικόνα που κατάφερε να ευαισθητοποιήσει σχεδόν ολόκληρο τον πλανήτη. Εάν λοιπόν μια τέτοια εικόνα μπορεί να θυμίσει σε όλους μας την ωμή αλήθεια, να υποκινήσει ένα μερίδιο του κόσμου να καταλάβει, να αντιδράσει και να βοηθήσει, τότε οφείλουμε να την επαναλαμβάνουμε. Όσο στενάχωρο και να είναι αυτό. Κι αν χρειάζεται να δούμε κι άλλα παιδάκια που πνίγηκαν για να σωθούν και να αποφευχθεί ο θάνατος άλλων, ας γίνει. Αυτή είναι η αλήθεια. Μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας.
Γιώργος Νικηφόρου Ζερβάκης: Ότι ο σύγχρονος κόσμος νοσεί. Δεν γίνεται εν έτει 2023 ακόμα να πνίγονται παιδιά συστηματικά στο Αιγαίο. Απλά δεν γίνεται. Κι όμως, είναι ένα καθημερινό φαινόμενο και κανείς δεν κάνει τίποτα για να το σταματήσει.
Τι σημαίνει ο τίτλος του τραγουδιού «Άλλος Ένας»; Και τι οι στίχοι του;
“Σκεφτείτε κάποιον που, ενώ ο προπάππος του είναι πρόσφυγας της Μικράς Ασίας και στο αίμα της οικογένειάς του είναι χαραγμένος ο πόνος της προσφυγιάς, να στέκεται σήμερα απέναντι σε όλους αυτούς που χρειάζονται βοήθεια.
«Αν κοιτάξω λίγο πίσω, τον παππού σου θα αντικρύσω/ Δάκρυ του κοχλάζει ακόμα πριν αφήσει αυτό το χώμα».
Εκείνους που βλέπουν τον εαυτό τους κριτή των πάντων, που υπερασπίζονται μέχρι τελευταίας ρανίδας την εμμονή που έχει μπει στο κεφάλι τους με θεωρίες συνωμοσίας και γεγονότα ανύπαρκτα.
«Η σκέψη σου λόγια και ιδέες εκείνων/ Που σύννεφα φέρνουν για μαύρη αυγή/ Σ’ το λέω με πείσμα αφού είσαι ο ειδήμων/ Όσοι σπέρνουν διχόνοια θα θερίσουν οργή».
Σε αυτούς μιλάει ο μικρός Αιλάν μέσα από το τραγούδι. O στίχος «χορό που ξυπνά στην ψυχή μου τη μνήμη/ Χορεύει η ζωή στου νερού την αυλή» γράφτηκε αργότερα. Κάνοντας ζάπινγκ, έβλεπα ρυθμική κολύμβηση κι αμέσως μετά εικόνες από πρόσφυγες να «χορεύουν» τον χορό της ζωής στη θάλασσα” σημειώνει ο Γιώργος Νικηφόρου Ζερβάκης.
To music video είναι τμήμα μιας μικρού μήκους ταινίας που έχετε ετοιμάσει με άξονα το μεταναστευτικό. Πείτε μας δύο λόγια γι αυτό και για τον λόγο που αποφασίσατε να ασχοληθείτε με το μεταναστευτικό…
“Η μικρού μήκους προέκυψε μετά την πρώτη συζήτηση που κάναμε με τον Γιώργο για το videoclip και το τραγούδι. Καθώς γραφόταν το σενάριο καταλάβαμε ότι οι εικόνες ήταν τόσο δυνατές που άξιζε να γυριστεί παράλληλα και μια ταινία. Πράγματι, με έναυσμα τους στίχους του Γιώργου δημιουργήθηκε μια ιστορία που καθηλώνει και συγκινεί. Οι ερμηνείες των ερασιτεχνών ηθοποιών είναι καθηλωτικές. Ελπίζω να συμμετέχει σε φεστιβάλ κινηματογράφου για να έχουμε την ευκαιρία να δούμε την ταινία σε κινηματογραφική αίθουσα με διεθνές κοινό. Θα ήθελα να εισπράξω πώς νιώθουν, πώς αισθάνονται για το γεγονός που πυροδότησε την ιστορία μας” αναφέρει χαρακτηριστικά ο Θοδωρής Παπαδουλάκης.