Σοβαρά ερωτήματα εγείρονται σχετικά με τη διαδικασία είσπραξης οφειλών από τον Δήμο Ηρακλείου αλλά και τον Δήμο Χανίων, μετά τη δημοσιοποίηση του Δελτίου Τύπου του Συνηγόρου του Πολίτη στις 14 Φεβρουαρίου 2025. Σύμφωνα με την ανεξάρτητη Αρχή, οι δήμοι δεν έχει συμμορφωθεί με τις κατευθύνσεις του Υπουργείου Εσωτερικών, καθώς και με τις παρεμβάσεις του Συνηγόρου, συνεχίζοντας να βεβαιώνει παραγεγραμμένα πρόστιμα, κατά παράβαση της ισχύουσας νομοθεσίας.

Η καταγγελία του Συνηγόρου του Πολίτη

Στο Δελτίο Τύπου αναφέρεται πως η Αρχή συνεχίζει να παρεμβαίνει ζητώντας τη διαγραφή οφειλών σε περιπτώσεις όπου παλαιά πρόστιμα έχουν βεβαιωθεί μετά την τριετή αποσβεστική προθεσμία, γεγονός που παραβιάζει το άρθρο 71 του ν. 542/1977. Η πλειονότητα των Δήμων της χώρας έχει ανταποκριθεί θετικά, ωστόσο ο Δήμος Ηρακλείου – όπως και οι Δήμοι Καλαμάτας και Χανίων – δεν έχει συμμορφωθεί με τις σχετικές οδηγίες.

Επιπλέον, στο έγγραφο του Υπουργείου Εσωτερικών (23/02/2024), διευκρινίζεται πως η τριετής προθεσμία για τη βεβαίωση προστίμων παραμένει αναλλοίωτη, ανεξάρτητα από τον χρόνο έκδοσης του προστίμου. Συνεπώς, ο Δήμος δεν δικαιούται να ζητά την καταβολή οφειλών που έχουν βεβαιωθεί μετά την παρέλευση του προβλεπόμενου χρονικού ορίου.

Ακολουθεί η ανακοίνωση της Ανεξάρτητης Διοικητικής Αρχής “Συνήγορος του Πολίτη”: 

«Παράταση της προθεσμίας για τη ρύθμιση οφειλών προς τους Δήμους και τις Περιφέρειες μετά από πρόταση του Συνηγόρου του Πολίτη

Παράταση έως τις 14.03.2025 δόθηκε στην προθεσμία υποβολής αίτησης ρύθμισης οφειλών σε Δήμους και Περιφέρειες με το άρθρο 38 του πρόσφατα ψηφισθέντος νόμου 5176/2025 (ΦΕΚ Α 17), όπως είχε ζητήσει και ο Συνήγορος με έγγραφό του προς το Υπουργείο Εσωτερικών.

Ειδικότερα, ο Συνήγορος, έχοντας δεχτεί το τελευταίο διάστημα μεγάλο αριθμό αναφορών σχετικών με οφειλές από πρόστιμα λόγω παλαιών παραβάσεων του Κ.Ο.Κ. (κυρίως για παράνομη στάθμευση οχημάτων), διαπίστωσε τα ακόλουθα:

• Σε πολλούς Δήμους της χώρας εκκρεμεί μεγάλος αριθμός αιτημάτων πολιτών, οι οποίοι διαμαρτύρονται για μη νόμιμη αξίωση είσπραξης των παλαιών αυτών προστίμων λόγω βεβαίωσής τους μετά τη λήξη της κατά τον νόμο τριετούς αποσβεστικής προθεσμίας.
• Εκκρεμούν επίσης αιτήσεις πολιτών για διαγραφή των προσαυξήσεων με τις οποίες έχουν επιβαρυνθεί οι κύριες οφειλές τους από τα πρόστιμα του Κ.Ο.Κ., καθώς ποτέ στο παρελθόν δεν τους είχε επιδοθεί σχετική ατομική ειδοποίηση.
• Πολλοί Δήμοι δεν είχαν τη δυνατότητα να εξετάσουν εμπρόθεσμα τις ανωτέρω περιπτώσεις, δηλαδή έως τη λήξη της αρχικής προθεσμίας ρύθμισης, η οποία είχε οριστεί στις 31.01.2025 με το αρ. 25 του ν. 5143/2024. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι πολίτες να αναγκάζονται τελικά σε υποβολή αίτησης υπαγωγής στη ρύθμιση υπό τον φόβο απώλειας των ευνοϊκών διατάξεων αυτής, παρά τη μη νόμιμη αναζήτηση της κύριας οφειλής ή την παράνομη επιβολή των προσαυξήσεων.

Ο Συνήγορος, ως εκ τούτου, πρότεινε την παράταση της προθεσμίας υπαγωγής στη ρύθμιση οφειλών του άρθρου 25 του ν. 5143/2024, κατά χρονικό διάστημα ικανό ώστε οι Δήμοι να εξετάσουν τον μεγάλο αριθμό αιτημάτων και να μην μείνει υποψία επιβολής παράνομων οφειλών ή προσαυξήσεων σε κανέναν πολίτη.

Παράλληλα, η Αρχή εξακολουθεί να παρεμβαίνει ζητώντας τη διαγραφή των οφειλών, σε περιπτώσεις που αναζητούνται παλαιά πρόστιμα τα οποία έχουν βεβαιωθεί μετά το πέρας της τριετούς αποσβεστικής προθεσμίας, κατά παράβαση του άρθρου 71 του ν. 542/1977 και των οδηγιών του υπ’ αρ. πρωτ. 17729/23.02.2024 εγγράφου του Υπουργείου Εσωτερικών.

Στην πλειοψηφία τους, οι αρμόδιοι Δήμοι ανταποκρίνονται θετικά, όπως ενδεικτικά οι Δήμοι Αθηναίων, Αγίας Παρασκευής, Αμαρουσίου, Αμπελοκήπων–Μενεμένης, Ζακύνθου, Θέρμης, Θεσσαλονίκης, Καλαμαριάς, Κατερίνης, Κηφισιάς, Κοζάνης, Κρωπίας, Λαρισαίων, Ξάνθης, Παιανίας, Πατρέων, Πειραιά, Πέλλας, Περάματος, Ραφήνας-Πικερμίου, Σερρών, Σπάτων–Αρτέμιδος κ.α.

Εντοπίζονται, ωστόσο, ακόμη μεμονωμένες περιπτώσεις είτε αυθαίρετων ερμηνειών της νομοθεσίας και των οδηγιών του Υπουργείου Εσωτερικών είτε μη ανταπόκρισης στις παρεμβάσεις της Αρχής, όπως για παράδειγμα αυτές των Δήμων Ηρακλείου, Καλαμάτας και Χανίων, για τις οποίες ο Συνήγορος έχει απευθυνθεί με έγγραφά του στις αρμόδιες Αποκεντρωμένες Διοικήσεις και το Υπουργείο Εσωτερικών.

Σε κάθε περίπτωση, συνιστάται στους πολίτες που λαμβάνουν ατομικές ειδοποιήσεις υπερημερίας για οφειλές από παλαιές παραβάσεις Κ.Ο.Κ. να ελέγχουν τα στοιχεία του χρόνου βεβαίωσης και, εφόσον ανακύπτει ζήτημα υπέρβασης της τριετούς αποσβεστικής προθεσμίας, να απευθύνονται στους αρμόδιους δήμους ζητώντας τη διαγραφή τους.

Επισημαίνεται δε ότι οι πολίτες έχουν τη δυνατότητα να αιτηθούν τη διαγραφή και των προσαυξήσεων βάσει του άρθρου 174 παρ. 3 του ν. 3463/2006, σε περίπτωση που αμφισβητούν την προηγούμενη ενημέρωσή τους για την ύπαρξη οφειλής».

Δεσμεύσεις λογαριασμών και παράνομες βεβαιώσεις

Παρά τις σαφείς οδηγίες, ο Δήμος Ηρακλείου αλλά και ο Δήμος Χανίων εξακολουθούν να προχωρούν σε βεβαιώσεις οφειλών πολιτών, ακόμα και σε δεσμεύσεις τραπεζικών λογαριασμών, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη το νόμιμο χρονικό όριο παραγραφής. Το γεγονός αυτό έχει προκαλέσει την αντίδραση του Συνηγόρου του Πολίτη, ο οποίος απέστειλε έγγραφο στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης και το Υπουργείο Εσωτερικών.

Ζητούνται απαντήσεις από τη Δημοτική Αρχή

Η παράταξη «Ηράκλειο, η Πόλη μας», ζητά εξηγήσεις από τη Δημοτική Αρχή, υποβάλλοντας τα εξής ερωτήματα:

• Γιατί ο Δήμος Ηρακλείου δεν εφαρμόζει τις συστάσεις του Συνηγόρου του Πολίτη και τις οδηγίες του Υπουργείου Εσωτερικών;
• Σκοπεύει ο Δήμαρχος να λάβει άμεσα μέτρα για τη συμμόρφωση με τη νομοθεσία;
• Πώς θα επιστραφούν τα χρήματα σε δημότες που πλήρωσαν παραγεγραμμένα πρόστιμα;
• Πόσες ειδοποιήσεις για οφειλές στάλθηκαν από την αρχή του 2024 και πόσες από αυτές αφορούν παραγεγραμμένα ποσά;

Η υπόθεση λαμβάνει διαστάσεις, καθώς η παράταξη καλεί τη Δημοτική Αρχή να δώσει άμεσα σαφείς απαντήσεις και να διασφαλίσει τη νομιμότητα στη διαχείριση των οικονομικών απαιτήσεων από τους δημότες.