Γράφει: Αναστασία Τωμαδάκη
Στιχουργός: Μαρία Λαγουδάκη – Αγγελάκη
Επιμέλεια : Μανώλης Λουτσέτης του Γεωργίου
Ο Δήμος Χανίων βρίσκεται στα βόρεια παράλια του Νομού Χανίων και συνορεύει δυτικά με το Δήμο Πλατανιά, νότια με το Δήμο Σφακίων, ανατολικά με το Δήμο Αποκορώνου , και βόρεια βρέχεται από το Βόρειο Κρητικό Πέλαγος.
Έχει έκταση 356,12 τετραγωνικά χιλιόμετρα και έχει 108.642 μόνιμους κατοίκους. Ο Δήμος Χανίων αποτελείται από επτά δημοτικές ενότητες: Ακρωτηρίου, Ελευθερίου Βενιζέλου, Θερίσου, Κεραμιών, Νέας Κυδωνίας, Σούδας και Χανίων. Πρωτεύουσα του δήμου είναι τα Χανιά.
Το φυσικό περιβάλλον του Δήμου Χανίων χαρακτηρίζεται από εξαιρετική ποικιλομορφία. Η φύση βρίσκεται σε πλήρη ισορροπία, συνδυάζοντας μοναδικά βουνό, κάμπο και θάλασσα.
Στα Βορειοανατολικά του νομού υπάρχει η χερσόνησος του Ακρωτηρίου. Δυο κόλποι σχηματίζονται αριστερά και δεξιά της, ο μεγάλος κόλπος των Χανίων και ο κόλπος της Σούδας, χαρίζοντας στο δήμο πολλά χιλιόμετρα ακτογραμμής και το μεγαλύτερο φυσικό λιμάνι της Μεσογείου, τη Σούδα. Αμέτρητες υπέροχες παραλίες διαδέχονται η μία την άλλη στο βόρειο παραλιακό μέτωπο του Δήμου, ενώ στην ενδοχώρα κυριαρχεί η εύφορη πεδιάδα του κάμπου των Χανίων, κατάφυτη με περιβόλια εσπεριδοειδών και ελαιώνες. Το υπέροχο σκηνικό του κάμπου συμπληρώνει μία τεχνητή λίμνη, η λίμνη της Αγιάς που είναι προστατευόμενος υδροβιότοπος.
Δύο ποταμοί διατρέχουν το δήμο, ο ποταμός Κλαδισός, που εκβάλει στον κόλπο των Χανίων στην παραλία της Νέας Χώρας και ο ποταμός Μορώνης, που εκβάλει στον κόλπο της Σούδας. Την νότια πλευρά του δήμου καταλαμβάνει η οροσειρά της Μαλάξας με τα ορεινά χωριά των Κεραμιών και το ηρωικό χωριό Θέρισο με το ιστορικό ομώνυμο φαράγγι. Υπάρχουν και δύο μικρά ακατοίκητα νησιά στα όρια του Δήμου, η Νησίδα της Σούδας και το νησί Θοδωρού. Παραλίες, λιμάνια, περιβόλια, ελαιώνες, λίμνες, ποτάμια, βουνά, φαράγγια, νησιά, απίστευτος φυσικός πλούτος και ομορφιά σε συνδυασμό με πανάρχαια ιστορία, πολιτιστικά μνημεία και εκπληκτικούς ανθρώπους, συνθέτουν τον μοναδικό αυτό τόπο που αποτελεί το Δήμο Χανίων.
Δημοτική Ενότητα Χανίων: Δ. Κ. Χανίων: Η πόλη των Χανίων είναι η πρωτεύουσα του Δήμου και αποτελεί το διοικητικό, οικονομικό και εμπορικό κέντρο ολόκληρου του Νομού.
Έχει 53.910 μόνιμους κατοίκους και είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη στην Κρήτη. Η στρατηγικής σημασίας γεωγραφική θέση της πόλης, η οποία βρίσκεται σε ένα καίριο σημείο της Μεσογείου, ανάμεσα σε τρεις ηπείρους, και αποτελεί σταυροδρόμι δύσης και ανατολής, μοιραία επηρέασε την εξέλιξή της μέσα στους αιώνες. Από τα αρχαία χρόνια η πόλη υπήρξε κοιτίδα ανάπτυξής σπουδαίου πολιτισμού, μα ταυτόχρονα δέχτηκε αμέτρητες εχθρικές επιθέσεις, καταστροφές και κατακτήσεις από γειτονικούς λαούς. Παρότι υποδουλώθηκε πολλές φορές και υπέφερε αμέτρητα δεινά κατά την διάρκεια της μακραίωνης ιστορίας της, ποτέ δεν έπαψε να πρωταγωνιστεί, είτε στα πεδία των απελευθερωτικών αγώνων και της πολιτικής, είτε στις τέχνες και τα γράμματα. Πολλές εξέχουσες προσωπικότητες, που μεγαλούργησαν σε όλους αυτούς τους τομείς γεννήθηκαν στην πόλη των Χανίων, με κορυφαίο τον εθνάρχη, Ελευθέριο Βενιζέλο.
Τα Χανιά κατοικούνται ανελλιπώς εδώ και πέντε χιλιάδες χρόνια καθώς τα πρώτα σημάδια κατοίκησης ανάγονται στη Νεολιθική εποχή και η ίδρυση της πόλης στα βάθη της προϊστορίας. Ο μυθικός βασιλιάς Κύδωνας φέρεται να ίδρυσε την αρχαία Κυδωνία, πάνω στα ερείπια της οποίας είναι χτισμένη η πόλη των Χανίων. Η πόλη γνώρισε μεγάλη ακμή κατά την Μινωική εποχή, όπως φανερώνουν σπουδαία αρχαιολογικά ευρήματα στο λόφο Καστέλι. Η Κυδωνία υπήρξε σημαντική και ισχυρή πόλη καθ ΄ όλη τη διάρκεια της Κλασικής, Ελληνιστικής, Ρωμαϊκής και πρώτης Βυζαντινής περιόδου, μέχρι την Αραβική κατάκτησή της το 824μ.Χ.. Κατά τη διάρκεια της Αραβοκρατίας υποβαθμίστηκε σε μια μικρή, ασήμαντη πόλη, γνωστή ως «πόλη του τυριού», και σιγά- σιγά απώλεσε το παλιό της όνομα και μετονομάστηκε σε Χανιά. Πιθανότατα το τοπωνύμιο Χανιά προήλθε από την παραφθορά του μαρτυρημένου προελληνικού τοπωνύμιου Αλχανία κώμη, που φαίνεται ότι ήταν το όνομα κάποιας συνοικίας ή προαστίου της αρχαίας Κυδωνίας. Οι Άραβες κατακτητές διατήρησαν κατά προτίμηση αυτό το όνομα από το Κυδωνία, γιατί τους θύμιζε το δικό τους AlHanim που σήμαινε στη γλώσσα τους καπηλειό – Χάνι. Μετά την απελευθέρωση της Κρήτης από τον Νικηφόρο Φωκά (961μ.Χ.), οι Βυζαντινοί οχύρωσαν τα Χανιά χτίζοντας τείχος γύρω από το λόφο Καστέλι. Το Βυζαντινό τείχος πάτησε σε πολλά σημεία πάνω στην αρχαία οχύρωση και το μεγαλύτερο μέρος του κατασκευάστηκε από τα οικοδομικά υλικά των ναών και των κατοικιών της αρχαίας Κυδωνίας. Το 1252μ.Χ. τα Χανιά δίνονται στους Βενετούς οι οποίοι εποικίζουν, εξαπλώνουν και οργανώνουν πολεοδομικά την πόλη. Χτίζουν νέο σύγχρονο τείχος με τάφρο, σύμφωνα με τα σχέδια και την επίβλεψη του διάσημου στα οχυρωματικά έργα Βερονέζου MicheleSanmichielli.
Το επιβλητικό Βενετσιάνικο τείχος δεν απέτρεψε την κατάληψη της πόλης από τους Τούρκους το 1645 μ. Χ, και την κατοχή της από αυτούς για διακόσια πενήντα χρόνια Τα Χανιά απελευθερώθηκαν στις αρχές του εικοστού αιώνα και έγιναν η πρωτεύουσα της Αυτόνομης Κρητικής Πολιτείας, ενώ την 1η του Δεκέμβρη του 1913 στο φρούριο του Φιρκά, πραγματοποιήθηκε η επίσημη τελετή της Ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα. Η πόλη υπέστη μεγάλες καταστροφές καθώς βομβαρδίστηκε από τους ναζί κατά την διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, όμως τελικά το 1964 η παλιά πόλη των Χανίων, χαρακτηρίστηκε από την Πολιτεία ιστορικό διατηρητέο μνημείο σε μία προσπάθεια να διατηρηθεί και να αναδειχθεί η ομορφιά και η ιστορική της αξία.
Η ιστορική πορεία της πόλης μέσα στους αιώνες και η πλούσια πολιτιστική της κληρονομιά διατηρείται ολοζώντανη μέσα στα μνημεία της. Αρκεί μια βόλτα στο παλιό λιμάνι και μια επίσκεψη στο Φάρο και τα Ενετικά Νεώρια για να ταξιδέψει η φαντασία. Τα καλοδιατηρημένα τείχη και η παλιά πόλη με τα αμέτρητα σοκάκια και τα μεσαιωνικά αρχοντικά, αποτελούν ένα παραμυθένιο σκηνικό. Η αριστοκρατική συνοικία Χαλέπα και τα Ταμπακαριά γοητεύουν. Η δημοτική Αγορά, το Ρολόι και ο δημοτικός Κήπος κοσμούν την πόλη, ενώ η πλατεία Δικαστηρίων με το επιβλητικό δικαστικό μέγαρο, η οδός Νεάρχου και η Ηρώων Πολυτεχνείου αποπνέουν τον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα της πόλης. Οι Χανιώτες είναι άνθρωποι ευγενικοί και φιλόξενοι, αγαπούν πολύ την πόλη τους και φροντίζουν να μεταδώσουν αυτή τους την αγάπη και στους επισκέπτες της, βοηθώντας τους να γνωρίσουν τις ομορφιές της.
Όπου κι αν στρέψει κάποιος το βλέμμα, θα αντικρίσει φυσική ομορφιά, ιστορικά μνημεία, ζεστούς, πρόσχαρους ανθρώπους. Γι ΄ αυτό το λόγο τα Χανιά θεωρούνται μια από τις ομορφότερες πόλεις ολόκληρης της Μεσογείου που την επισκέπτονται χιλιάδες άνθρωποι κάθε χρόνο. Διαθέτει όλες τις απαραίτητες σύγχρονες υποδομές για μία άνετη, αξέχαστη διαμονή και προσφέρει απεριόριστες δυνατότητες για χαλάρωση και διασκέδαση.
Η πόλη των Χανίων συνδυάζει αρμονικά, την σύγχρονη αρχιτεκτονική με τα μνημεία του παρελθόντος. Τα νεοκλασικά αρχοντικά και τους κήπους με τα ευωδιαστά γιασεμιά, με τη θαλασσινή αύρα και την αλμύρα που πλημυρίζει την πόλη όταν φυσάει βοριαδάκι. Το γλυκοχάραμα «Στα Μπάνια», με το ηλιοβασίλεμα στο παλιό λιμάνι. Κι έτσι μετουσιώνεται από μια απλή πόλη, σε μιαν «αρχόντισσα πλανεύτρα» που τη διακρίνει η φινέτσα της Δύσης, μα ταυτόχρονα και η σαγήνη της Ανατολής, μια «αρχόντισσα» που μαγεύει το νου και τις αισθήσεις εκείνου, που έχει την τύχη να βρεθεί κοντά της.
Δημοτική Ενότητα Ακρωτηρίου: Δ.Κ. Αρωνίου, Δ.Κ. Κουνουπιδιανών, Τ.Κ. Μουζουρά, Τ.Κ. Στερνών, Τ.Κ. Χορδακίου. Η Δ.Ε. Ακρωτηρίου βρίσκεται στα βόρειο ανατολικά της πόλης των Χανίων και βρέχεται περιμετρικά από το Βόρειο Κρητικό Πέλαγος. Διαθέτει πολλά χιλιόμετρα ακτογραμμής που παρουσιάζει εξαιρετική ποικιλομορφία. Οι ακτές στα βόρειο ανατολικά είναι βραχώδεις και απότομες, ενώ στα δυτικά και τα ανατολικά ,υπάρχουν μικροί κόλποι και υπέροχες παραλίες όπως, ο Σταυρός, ο Καλαθάς, ο Τερσανάς, το Μαράθι, το Λουτράκι, ο Άγιος Ονούφριος, το Σεϊτάν Λιμάνι, κ.α.
Στο Ακρωτήρι βρίσκονται τα ιστορικά μοναστήρια της Αγίας Τριάδας, του Γουβερνέτου, του Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονος και η γυναικεία μονή στις Κορακές. Στο Ακρωτήρι βρίσκεται ο λόφος του Προφήτη Ηλία με τους τάφους των Βενιζέλων και πανοραμική θέα των Χανίων. Σε ορισμένα χωριά, όπως οι Στέρνες και ο Παζινός, διατηρούνται παλιοί οικισμοί με ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον. Στο Ακρωτήρι υπάρχουν δύο πολύ σημαντικές υποδομές για το Νομό Χανίων και ολόκληρη την Κρήτη, το αεροδρόμιο «Ιωάννης Δασκαλογιάννης» και το Πολυτεχνείο Κρήτης.
Δημοτική Ενότητα Ελευθερίου Βενιζέλου: Δ.Κ. Μουρνιών, Δ.Κ. Νεροκούρου. Η Δ.Ε. Ελευθερίου Βενιζέλου αποτελεί προάστιο των Χανίων με έντονο φυσικό Κάλλος. Στις Μουρνιές υπάρχει το σπίτι που γεννήθηκε ο Ελευθέριος Βενιζέλος και στα Νεροκούρου εδρεύει το Μουσείο Σχολικής Ζωής.
Δημοτική Ενότητα Θερίσου: Δ.Κ. Περιβολίων, Δ.Κ. Βαμβακόπουλου, Τ.Κ. Αγιάς, Τ.Κ. Βαρυπέτρου, Τ.Κ. Θερίσου: Στην Αγιά βρίσκεται η ομώνυμη τεχνική λίμνη με έκταση 450 στρέμματα και ένας από σπανιότερους υδροβιότοπους στην Ελλάδα, που προστατεύεται από διεθνείς συνθήκες και είναι ενταγμένος στο δίκτυοNatura 2000. Το ιστορικό χωριό Θέρισο υπήρξε η έδρα της Κρητικής Επανάστασης του 1905 υπό την αρχηγεία του Ελευθέριου Βενιζέλου. Το στρατηγείο του Ελευθέριου Βενιζέλου έχει μετατραπεί σε Λαογραφικό Μουσείο.
Δημοτική Ενότητα Κεραμιών: Τ.Κ. Δρακώνας, Τ.Κ. Κάμπων, Τ.Κ. Κοντόπουλων, Τ.Κ. Μαλάξας, Τ.Κ. Παπαδιάνων, Τ.Κ. Πλατυβόλας. Ορεινή περιοχή στην οποία παράγεται εκλεκτό λάδι και κρασί. Η διαδρομή από τα Χανιά έως την Δ.Ε. Κεραμιών είναι πανοραμική και πολύ εντυπωσιακή.
Δημοτική Ενότητα Νέας Κυδωνίας: Δ.Κ. Γαλατά, Δ.Κ. Δαράτσου, Δ.Κ. Αγίας Μαρίνας, Τ.Κ. Σταλού. Η Δ.Ε. Νέας Κυδωνίας είναι μία παραθαλάσσια περιοχή, κατεξοχήν τουριστική, με 12,5 χιλιόμετρα πανέμορφες παραλίες.
Οι πιο γνωστές από αυτές είναι, των Αγίων Αποστόλων, της Αγίας Μαρίνας, του Σταλού και της Χρυσής Ακτής. Το νησάκι «θοδωρού» αποτελεί καταφύγιο άγριας ζωής (Κρητικός Αίγαγρος), ενώ στις παραλίες της Νέας Κυδωνίας φυτρώνει το σπάνιο κρινάκι της θάλασσας και ζει η χελώνα caretta-caretta.
Δημοτική Ενότητα Σούδας: Δ.Κ. Σούδας, Τ.Κ. Τσικαλαριών, Τ.Κ. Απτέρας. Το λιμάνι της Σούδας είναι το μεγαλύτερο και ασφαλέστερο φυσικό λιμάνι της Μεσογείου και αποτελεί την κύρια πύλη εισόδου στο Νομό Χανίων. Στην Δ.Ε. Σούδας βρίσκεται το καλλιτεχνικό χωριό Βερέκυνθος, το Βιοτεχνικό Πάρκο Χανίων, το Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων, η Ακαδημία Εμπορικού Ναυτικού Κρήτης, η πολύ σημαντική αρχαία πόλη Απτέρα, το φρούριο Ιτζεδίν και η νησίδα της Σούδας με τη Φορτέτζα και τις σημαντικές οχυρώσεις.
Μερικές ακόμη ωραίες φωτογραφίες
Δήμος Χανίων, μια άλλη άποψη:
Δήμος Χανίων που βρίσκεται στο βόρειο Κρητικό,
πρωτεύουσά του τα Χανιά, μέρος ξεχωριστό.
Χανιά, πόλη πανέμορφη, με βόρεια παραλία,
χτισμένη στη μινωική αρχαία Κυδωνία.
Χανιά, πόλη πανέμορφη, παλιά και νέα πόλη,
από τις ομορφότερες μες στη Μεσόγειο όλη.
Ναοί, λιμάνι ενετικό, φάρος , πολλά μουσεία,
Χανιά με ιστορία παλιά και με πολλά μνημεία.
Σε θέση γεωγραφική, σπουδαία, ιστορική,
συχνά την πολεμήσανε γειτονικοί λαοί .
Αιμάτωσε, επόνεσε, έχει παλιά ιστορία,
έδωσε αγώνες, πάλεψε για να ‘χει ελευθερία.
Πόλη σπουδαία, ξεχωριστή, αρχόντισσα πλανεύτρα,
το νου σκλαβώνει, γίνεται και τσι καρδιάς μαγεύτρα!
Κοντά στην πόλη, στα Χανιά, κωμόπολη Μουρνιές,
το Βενιζέλο εγέννησαν κι έχουν πολλές μουριές.
Σταυρός, παραλιακό χωριό, αξίζει εκεί να πας,
στην παραλία την όμορφη γυρίστηκε ο Ζορμπάς.
Σούδα, κωμόπολη όμορφη και ναύσταθμος τσι Κρήτης,
σπουδαίο το λιμάνι της κι η θέση η δική της.
Οι Άγιοι Θεόδωροι δυο νησιά μικρά,
στα βόρεια του Πλατανιά με ιστορία παλιά.
Μια κοιλάδα εύφορη κοντά στο Γαλατά,
που ‘χει μουσείο ιστορικό κι ίχνη μινωικά.
Δαράτσο, Άγιοι Απόστολοι και η Χρυσή ακτή,
τοπία παραλιακά, μαγεία αληθινή.
Πανέμορφο Ακρωτήριο με σπήλαιο, με μνημεία,
με μοναστήρια, με οικισμούς, με ακτές και παραλία.
Αμέτρητες οι ομορφιές, αξέχαστα τοπία, φαράγγια,
σπήλαια και βουνά, που εγίνηκαν ταινία.
Το Ακρωτήρι το όμορφο να δει καθένας θέλει,
κοιμούνται δίπλα στσι ομορφιές οι δυο οι Βενιζέλοι.
Η παραλία του Τερσανά, μα και του Μαραθίου ,
Λουτράκι και ο Καλαθάς άνθη τ’ Ακρωτηρίου.
Δήμος Χανίων ξεχωριστός, γεμάτος ομορφιές,
θα σας προσφέρει ξεγνοιασιά κι αμέτρητες χαρές!
ΚΡΗΤΗ 18-2-2017