Με αφορμή την έναρξη των καλοκαιρινών εκπτώσεων, να στηρίξουμε τους μικρούς επιχειρηματίες αλλά να στηρίξουν και αυτοί τους εαυτούς τους.
Λέγαμε μέχρι πριν μερικά χρόνια ότι οι μικροί επιχειρηματίες είναι η ραχοκοκκαλιά της ελληνικής οικονομίας. Σήμερα, αυτή η ραχοκοκκαλιά παραπαίει. Δεκάδες χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις έχουν κλείσει τα χρόνια της κρίσης και εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας έχουν χαθεί.
Τώρα, με αφορμή τις καλοκαιρινές εκπτώσεις, και με αφορμή και με αυτή την πραγματικότητα, πολλοί σπεύδουν να τονίσουν την ανάγκη να στηρίξει ο καταναλωτής την τοπική οικονομία και τις μικρές επιχειρήσεις. Και έχουν δίκιο, αφού αυτές οι επιχειρήσεις τροφοδοτούν με θέσεις εργασίας, ενώ το χρήμα επιστρέφει στον τόπο, δηλαδή, σε όλους μας.
Οι τοπικοί μικροεπιχειρηματίες είναι οι παιδικοί μας φίλοι, είναι οι γείτονές μας που έχουν δοκιμαστεί τα χρόνια της κρίσης και πρέπει να τους στηρίξουμε. Όμως ακόμα πιο καλό θα είναι αν βοηθηθούν ώστε να σταθούν ξανά δυνατοί στα πόδια τους. Αλλά γι’ αυτό δεν αρκεί η κατ’ ένα τρόπο “καταναλωτική φιλανθρωπία” μίας εκπτωτικής περιόδου, χρειάζονται σημαντικά μέτρα.
Θυμόμαστε στην αρχή ακόμα της κρίσης, το 2009, ο “Αγώνας της Κρήτης” είχε πάρει μία σημαντική πρωτοβουλια για μία καμπάνια διαμόρφωσης καταναλωτικής συνείδησης και εμπιστοσύνης μεταξύ τοπικού εμπόρου και καταναλωτή.
Η καμπάνια δεν θα περιοριζόταν στην παροχή κάποιων εκπτώσεων αλλά θα συνοδευόταν από αρθρογραφία, θα είχε βάθος χρόνου και δεν θα περιοριζόταν σε κάποια εκπτωτική περίοδο, καλούσε σε μία βαθύτερη συνεργασία των τοπικών επιχειρήσεων για την παροχή ανταγωνιστικών προϊόντων προς τους καταναλωτές που δοκιμαζόταν και αυτοί από την κρίση ενώ σε ένα άλλο επίπεδο θα ασκούσε πίεση σε θεσμικούς φορείς για τον περιορισμό της δράσης μεγάλων πολυεθνικών σε τοπικό επίπεδο. Θεωρούσαμε ότι η καμπάνια θα αποτελούσε και μία ευκαιρία για τη διαμόρφωση κλίματος εμπιστοσύνης και συνεργασίας μεταξύ των καταστηματαρχών αλλά και των καταναλωτών. Αυτό, θα γεννούσε νέες ιδέες και δράσεις και εν τέλει τα οφέλη θα διαποτίζαν το σύνολο της τοπικής κοινωνίας. Τα Χανιά, θα μπορούσαν να γίνουν ένα παράδειγμα προς μίμηση που θα μπορούσαν να ακολουθήσουν και άλλοι τόποι, ενός εκμοντερνισμού από τα κάτω που θα βασιζόταν σε συνεργατική βάση. Αλλά το όραμά μας ποτέ δεν έμελλε να γίνει.
Η ιδέα μας αρχικά έγινε αποδεκτή με πολύ θετικά σχόλια με αρκετούς φορείς αλλά και γνωστές επιχειρήσεις να δηλώνουν τον ενθουσιασμό τους και την πρόθεσή τους να συμμετάσχουν. Στην πορεία όμως διαπιστώσαμε ότι το ενδιαφέρον ελαττώθηκε, τα (λίγα) χρήματα που ήταν αναγκαία για τη δημιουργία του υλικού που θα προωθούσε την καμπάνια συρρικνώθηκε μέχρι που όλη η ιδέα για την καμπάνια εγκαταλείφθηκε. Αρκετά χρόνια μετά μία καρικατούρα αυτής της ιδέας πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του ΕΒΕΧ με μικρό σχετικά αντίκτυπο. Ακόμα και αυτό το λίγο που γινόταν, πλέον δεν υπάρχει.
Το πρόβλημα σήμερα δε λύνεται με ευχολόγια και με την ελπίδα ότι οι καταναλωτές θα νοιαστούν για το μέλλον των μικρών επιχειρηματιών. Οι καταναλωτές κοιτούν το συμφέρον τους. Πιεσμένοι και αυτοί οικονομικά ψάχνουν για τις πιο προσεδοφόρες προσφορές.
Η αγορά επίσης έχει αλλάξει.
Πέρα από την είσοδο μεγάλων πολυεθνικών που καρπώνονται με μικρότερα κόστη μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς υπάρχει πλέον και ο ανταγωνισμός μέσω του διαδικτύου. Ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων σήμερα ψωνίζει μέσω διαδικτύου από ηλεκτρονικά είδη μέχρι ρούχα. Σε αυτό το ζήτημα, η τοπική αγορά είναι διεσπασμένη και ανοχύρωτη και δεν έχει καμία απολύτως απάντηση.
Το βέβαιο είναι ότι το πρόβλημα θα διογκώνεται, αν δε ληφθούν μέτρα. Όσο περνούν τα χρόνια γινόμαστε όλο και πιο εξαρτημένοι από την τεχνολογία, όχι λιγότερο. Η εξάρτησή μας από τα έξυπνα τηλέφωνα μεγαλώνει. Επικοινωνούμε, ενημερωνόμαστε, καταναλώνουμε μέσω έξυπνων προγραμμάτων.
Η αρχή για την αντιστροφή αυτής της πραγματικότητας θα μπορούσε να είναι και πάλι μία μεγάλη καμπάνια ενημέρωσης του καταναλωτικού κοινού, συντονισμένων προσφορών με διάρκεια χρόνου από τους τοπικούς καταστηματάρχες, αλλά και συνεργασίας των καταστηματαρχών ίσως με τη δημιουργία συνεταιρισμών ώστε να μπορούν να προμηθεύονται μεγαλύτερες ποσότητες προϊόντων σε πιο ανταγωνιστικές τιμές, με τη δημιουργία μίας σελίδας τύπου skroutz.gr όπου ο καταναλωτής θα έχει τη δυνατότητα να ενημερώνεται για τις τιμές των προϊόντων όλων των τοπικών καταστημάτων με ένα κλικ, να επικοινωνεί με τον καταστηματάρχη και να αγοράζει. Ίσως θα μπορούσε να δημιουργηθεί και ένα app για τα κινητά μέσω των οποίων ο καταναλωτής θα είχε τη δυνατότητα να ενημερώνεται για προσφορές και τοπικά προϊόντα, να βαθμολογεί την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, την ικανοποίηση του από το προϊόν που αγόρασε.
Υπάρχουν σίγουρα πολλές ιδέες και πολλά που μπορούν να γίνουν που θα βελτιώσουν την πραγματικότητα για τους μικρούς εμπόρους και ξεφεύγουν από το τετριμμένο “να στηρίξουμε την τοπική οικονομία”. Δεν ξέρουμε όμως αν υπάρχει ο φορέας ή οι φορείς που έχουν τη θέληση και την όρεξη για να προωθήσουν αυτό το σημαντικό έργο, που θα φέρουν κοντά τους εμπόρους για να συζητήσουν για το μέλλον τους και για να καταθέσουν προτάσεις ουσιαστικές για το τι πρέπει να γίνει, τόσο για το θέμα του πώς θα γίνουν πιο ανταγωνιστικοί όσο και για το πώς θα πιέσουν τους θεσμικούς φορείς ώστε να περιοριστεί η ισχύς των πολυεθνικών.
Αλλά όλοι θα πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι, δίχως το ένα (πιο ανταγωνιστικοί) δε μπορεί να γίνει το άλλο (περιορισμός της ισχύς των πολυεθνικών). Την εποχή του διαδικτύου, ακόμα και όλες οι πολυεθνικές να φύγουν από τα Χανιά, μπορεί τίποτα να μην αλλάξει.
Ποιος θα είναι αυτός ο φορέας; Θα μπορούσε να είναι ο Εμπορικός Σύλλογος Χανίων που έχει δείξει διεκδικητική διάθεση. Πέρα όμως από την τόσο αναγκαία διεκδίκηση, χρειάζεται και ο εκσυγχρονισμός και η προσαρμογή στις παρούσες συνθήκες.
Και πέραν του τοπικού ή των τοπικών φορέων χρειάζεται και η στήριξη από την κυβέρνηση και το κράτος με κίνητρα για τέτοιου είδους πρωτοβουλίες.
Ας στηρίξουμε λοιπόν τις τοπικές επιχειρήσεις, αλλά και αυτές άμεσα, να οργανωθούν και να κάνουν κάποια αναγκαία, πολύ αναγκαία πρώτα βήματα για να αρχίζουν να ξανακερδίζουν την εμπιστοσύνη των Χανιωτών καταναλωτών. Αυτών που το εισόδημά τους τα τελευταία χρόνια έχει καταρρεύσει.
Με την ελπίδα ότι η κατρακύλα θα ανακοπεί.