Η ενότητα της Ευρώπης για τον πόλεμο στην Ουκρανία κινδυνεύει, καθώς η προσοχή του κοινού μετατοπίζεται ολοένα και περισσότερο από το πεδίο της μάχης στις ανησυχίες για το κόστος ζωής, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις σε 10 ευρωπαϊκές χώρες, με το χάσμα να βαθαίνει μεταξύ των ψηφοφόρων που επιθυμούν τον γρήγορο τερματισμό της σύγκρουσης και εκείνων που θέλουν τη Ρωσία να τιμωρηθεί.
Η έρευνα σε εννέα κράτη μέλη της ΕΕ -Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Ισπανία και Σουηδία- συν το Ηνωμένο Βασίλειο διαπίστωσε ότι η υποστήριξη για την Ουκρανία παρέμεινε υψηλή, αλλά ότι οι ανησυχίες έχουν μετατοπιστεί στις ευρύτερες επιπτώσεις της σύγκρουσης, όπως μεταδίδει η βρετανική εφημερίδα Guardian.
«Οι μεγάλες πιέσεις τώρα έρχονται»
«Οι Ευρωπαίοι είχαν εκπλήξει τον Πούτιν -και τους εαυτούς τους- με την ενότητά τους μέχρι στιγμής, αλλά οι μεγάλες πιέσεις τώρα έρχονται», δήλωσε ο Μαρκ Λέοναρντ, συν-συγγραφέας έκθεσης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων (ECFR) σχετικά με την αλλαγή της στάσης απέναντι στη Ρωσία. εισβολή.
Η ικανότητα των κυβερνήσεων να διατηρήσουν τη δημόσια υποστήριξη για δυνητικά επιβλαβείς πολιτικές θα ήταν ζωτικής σημασίας, είπε ο Λέοναρντ, προειδοποιώντας ότι το χάσμα μεταξύ των στρατοπέδων «ειρήνης» και «δικαιοσύνης» θα μπορούσε να είναι «εξίσου επιζήμιο με αυτό μεταξύ πιστωτών και οφειλετών κατά τη διάρκεια της κρίσης του ευρώ».
Η έρευνα διαπίστωσε ότι παρά την ισχυρή υποστήριξη σε όλη την Ευρώπη για την προσπάθεια της Ουκρανίας να ενταχθεί στην ΕΕ και την πολιτική της Δύσης για διακοπή των σχέσεων με τη Μόσχα, πολλοί ψηφοφόροι στην Ευρώπη θέλουν ο πόλεμος να τελειώσει το συντομότερο δυνατό – ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι η Ουκρανία θα χάσει εδάφη.
Αυτή η άποψη συχνά δεν αντικατόπτριζε τη θέση των εθνικών κυβερνήσεων, είπαν οι συγγραφείς, προειδοποιώντας τους ηγέτες της ΕΕ ενάντια στις «μαξιμαλιστικές θέσεις» σχετικά με τον πόλεμο και υποδεικνύοντας ότι παραμένουν σκληροί με τη Ρωσία, αλλά είναι προσεκτικοί σχετικά με τους κινδύνους της κλιμάκωσης.
«Στα πρώτα στάδια του πολέμου, οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης ένιωθαν δικαιωμένες για την επιθετικότητά τους απέναντι στη Ρωσία», γράφουν ο Λέοναρντ και ο συν-συγγραφέας του Ιβάν Κράστεφ. «Αλλά στην επόμενη φάση χώρες όπως η Πολωνία θα μπορούσαν να βρεθούν στο περιθώριο εάν το στρατόπεδο «ειρήνης» διευρύνει την απήχησή του μεταξύ των άλλων κρατών μελών».
Κόντρα στη Ρωσία η πλειοψηφία των πολιτών
Η δημοσκόπηση, που διεξήχθη μεταξύ 28 Απριλίου και 11 Μαΐου, βρήκε σχεδόν καθολική υποστήριξη για την Ουκρανία, με το 73% των ερωτηθέντων στις 10 χώρες να κατηγορούν τη Ρωσία για τον πόλεμο.
Πάνω από το 80% στην Πολωνία, τη Σουηδία, το Ηνωμένο Βασίλειο (83%) και τη Φινλανδία (90%) δήλωσαν ότι θεωρούν υπεύθυνη τη Ρωσία, μαζί με ισχυρές πλειοψηφίες στην Ιταλία (56%), τη Γαλλία (62%) και τη Γερμανία (66%). ενώ οι πλειοψηφίες έβλεπαν επίσης τη Ρωσία ως το κύριο εμπόδιο για την ειρήνη.
Υπήρξε ισχυρή υποστήριξη για τη διακοπή των δεσμών με τη Ρωσία. Η πλειοψηφία των 10 χωρών θεώρησε ότι οι κυβερνήσεις θα έπρεπε να διακόψουν τις οικονομικές και πολιτιστικές σχέσεις με τη Μόσχα, με τις περισσότερες –που ανέρχονται στο 71% στην Πολωνία– να τάσσονται επίσης υπέρ του τερματισμού των διπλωματικών σχέσεων.
Παρομοίως, το 58% στις 10 χώρες –που αυξήθηκε στο 77% στη Φινλανδία– ήθελε η ΕΕ να μειώσει την εξάρτησή της από τη ρωσική ενέργεια, ακόμη και σε βάρος των κλιματικών στόχων του μπλοκ, υποδηλώνοντας δημόσια υποστήριξη για έναν νέο γύρο κυρώσεων της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου.
Το χάσμα μεταξύ των δύο στρατοπέδων
Ωστόσο, η δημοσκόπηση του ECFR έδειξε ένα σαφές χάσμα μεταξύ των Ευρωπαίων που θέλουν ειρήνη το συντομότερο δυνατό (35% στις 10 χώρες) και εκείνων που θέλουν δικαιοσύνη – που ορίζεται ως αποκατάσταση της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας και λογοδοσία της Ρωσίας (22%).
Μια τρίτη ομάδα «αιώρησης», που συμμερίζεται τα αντιρωσικά αισθήματα των υποστηρικτών της δικαιοσύνης, αλλά και τους φόβους του στρατοπέδου ειρήνης για κλιμάκωση, αντιπροσώπευε περίπου το 20% των ψηφοφόρων, σύμφωνα με την έκθεση – με σημαντικές διαφορές κατανομής μεταξύ των χωρών.
Τι υποστηρίζουν τα δύο στρατόπεδα και σε ποιες χώρες συγκεντρώνουν μεγαλύτερα ποσοστά
Το στρατόπεδο ειρήνης – του οποίου οι υποστηρικτές έτειναν επίσης να πιστεύουν ότι η Ουκρανία θα ήταν σε χειρότερη θέση από τη Ρωσία στο τέλος της σύγκρουσης – υποστηρίχθηκε πιο έντονα στην Ιταλία (52%), σύμφωνα με τη δημοσκόπηση, ενώ η Πολωνία είχε το μεγαλύτερο ποσοστό όσων εντάσσονται στο στρατόπεδο που ζητούν τιμωρία της Ρωσίας, με 41%.
Το σημαντικότερο είναι ότι οι απόψεις για την πολιτική απάντηση της ΕΕ στην εισβολή διέφεραν ανάλογα με το σε ποιο στρατόπεδο βρίσκονταν οι ερωτηθέντες, με τους ψηφοφόρους της «δικαιοσύνης» να υποστηρίζουν τη διακοπή των οικονομικών, διπλωματικών και πολιτιστικών δεσμών και τους ψηφοφόρους της «ειρήνης» να υποστηρίζουν μόνο τον πρώτο από αυτούς.
Ερωτηθείς τι τους ανησυχούσε περισσότερο για τον πόλεμο, οι ερωτηθέντες στη Γερμανία, την Ιταλία και τη Γαλλία ανησυχούσαν περισσότερο για το κόστος ζωής και τις τιμές της ενέργειας, ενώ οι ερωτηθέντες στη Σουηδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Πολωνία ανησυχούσαν περισσότερο για την απειλή πυρηνικού πολέμου.
Καθώς η σύγκρουση συνεχίζεται και το κόστος αυξάνεται, οι κυβερνήσεις θα αναγκάζονται ολοένα και περισσότερο να «ισορροπούν την επιδίωξη της ευρωπαϊκής ενότητας με απόψεις που διίστανται τόσο εντός όσο και μεταξύ των κρατών μελών», γράφουν οι συγγραφείς, επισημαίνοντας «ένα αυξανόμενο χάσμα μεταξύ των θέσεων πολλών κυβερνήσεων και τη δημόσια διάθεση στις αντίστοιχες χώρες τους».