Το παρασκήνιο:

Ο Dario Amodei δέχτηκε να μιλήσει δημόσια για μια βαθιά ανησυχία που, όπως μας είπαν, συμμερίζονται κατ’ ιδίαν και άλλοι κορυφαίοι επικεφαλής εταιρειών τεχνητής νοημοσύνης. Ακόμα και οι πιο αισιόδοξοι — που πιστεύουν ότι η AI θα φέρει αδιανόητες θεραπείες και τεράστια οικονομική ανάπτυξη — φοβούνται τον άμεσο, επικίνδυνο αντίκτυπο και το ενδεχόμενο μαζικής εξόντωσης θέσεων εργασίας κατά τη διάρκεια της θητείας Τραμπ.

«Εμείς, ως δημιουργοί αυτής της τεχνολογίας, έχουμε καθήκον και υποχρέωση να είμαστε ειλικρινείς για αυτό που έρχεται», μας είπε ο Amodei.
«Δεν νομίζω ότι αυτό βρίσκεται στο ραντάρ των ανθρώπων.»

Πρόσθεσε:

«Είναι μια πολύ παράξενη δυναμική, στην οποία εμείς λέμε: “Πρέπει να ανησυχείτε για το πού κατευθύνεται η τεχνολογία που χτίζουμε.”»
Οι επικριτές απαντούν: «Δεν σας πιστεύουμε. Υπερβάλλετε σκόπιμα.»
Και ο ίδιος αντιτείνει: «Αναρωτηθείτε: Κι αν έχουμε δίκιο;»

Η ειρωνεία:

Ο Amodei μας εξομολογήθηκε αυτές τις βαθιές ανησυχίες μετά από μια ολόκληρη μέρα επί σκηνής, κατά την οποία διαφήμιζε τις εντυπωσιακές δυνατότητες της δικής του τεχνολογίας που μπορεί να γράφει κώδικα και να τροφοδοτεί άλλες εφαρμογές AI που αντικαθιστούν ανθρώπους.

Με την πρόσφατη κυκλοφορία του Claude 4, του νέου chatbot της Anthropic, η εταιρεία αποκάλυψε ότι σε δοκιμές το μοντέλο επέδειξε “ακραία εκβιαστική συμπεριφορά” όταν του δόθηκε πρόσβαση σε email που υπονοούσαν ότι θα απενεργοποιηθεί και θα αντικατασταθεί από νέο σύστημα AI.

Το μοντέλο αντέδρασε απειλώντας ότι θα αποκαλύψει εξωσυζυγική σχέση (που αναφερόταν στα email) του μηχανικού υπεύθυνου για την αντικατάσταση.

Ο Amodei αναγνωρίζει την αντίφαση, αλλά σημειώνει ότι οι εργαζόμενοι θα είναι «έστω και λίγο καλύτερα» αν καταφέρουμε να προειδοποιήσουμε εγκαίρως.

Πώς ο Amodei και άλλοι φοβούνται ότι εξελίσσεται η σφαγή των εργασιών γραφείου:

• Οι OpenAI, Google, Anthropic και άλλες μεγάλες εταιρείες AI συνεχίζουν να βελτιώνουν ραγδαία τα LLMs (μεγάλα γλωσσικά μοντέλα), ώστε να ξεπερνούν τις ανθρώπινες επιδόσεις σε όλο και περισσότερα καθήκοντα. Αυτό συμβαίνει ήδη — και επιταχύνεται.

• Η αμερικανική κυβέρνηση, φοβούμενη ότι θα χάσει έδαφος έναντι της Κίνας ή ότι θα πανικοβάλει τους εργαζόμενους με πρόωρες προειδοποιήσεις, παραμένει σχεδόν σιωπηλή. Ούτε ο Λευκός Οίκος ούτε το Κογκρέσο ρυθμίζουν την AI ή προειδοποιούν τον λαό. Κι αυτό επίσης συμβαίνει.

• Οι περισσότεροι Αμερικανοί, χωρίς επίγνωση της αυξανόμενης ισχύος της AI και της απειλής που αυτή συνιστά για τις δουλειές τους, δεν δίνουν σημασία. Κι αυτό συμβαίνει επίσης.

Και τότε, σχεδόν μέσα σε μια νύχτα, οι επιχειρηματικοί ηγέτες συνειδητοποιούν τα οικονομικά οφέλη από την αντικατάσταση ανθρώπων με AI — και το κάνουν μαζικά.

Σταματούν να δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας, σταματούν να καλύπτουν όσες αδειάζουν — και έπειτα αντικαθιστούν ανθρώπους με “agents” ή αυτοματοποιημένες λύσεις.

Το κοινό το αντιλαμβάνεται μόνο όταν είναι πολύ αργά.

Η άλλη πλευρά:

Ο Amodei ίδρυσε την Anthropic αφού αποχώρησε από την OpenAI, όπου ήταν αντιπρόεδρος έρευνας. Ο πρώην εργοδότης του, ο CEO της OpenAI Sam Altman, υποστηρίζει μια ρεαλιστικά αισιόδοξη προσέγγιση, βασισμένη στην ιστορία της τεχνολογικής προόδου.

«Αν ένας αναπτήρας του δρόμου (lamplighter) έβλεπε τον κόσμο σήμερα», έγραψε ο Altman σε ένα μανιφέστο του περασμένου Σεπτεμβρίου με τον εύθυμο τίτλο «Η Εποχή της Νοημοσύνης»,
«θα πίστευε ότι η ευημερία που βλέπει γύρω του είναι αδιανόητη.»

Αλλά πάρα πολλοί εργαζόμενοι εξακολουθούν να βλέπουν τα chatbots κυρίως ως μια εξελιγμένη μηχανή αναζήτησης, έναν ακούραστο ερευνητή ή έναν ευφυή διορθωτή κειμένων. Δώστε προσοχή σε αυτά που όντως μπορούν να κάνουν: Είναι εξαιρετικά στην περίληψη, στον καταιγισμό ιδεών, στην ανάγνωση εγγράφων, στην επανεξέταση νομικών συμβολαίων και στην παροχή συγκεκριμένων (και ανατριχιαστικά ακριβών) ερμηνειών ιατρικών συμπτωμάτων και ιατρικών φακέλων.

Γνωρίζουμε ότι όλα αυτά είναι τρομακτικά και μοιάζουν με επιστημονική φαντασία. Αλλά μας σοκάρει το πόσο λίγη προσοχή δίνει ο περισσότερος κόσμος στα υπέρ και τα κατά της υπερανθρώπινης νοημοσύνης.

Έρευνες της Anthropic δείχνουν ότι αυτή τη στιγμή, τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης χρησιμοποιούνται κυρίως για υποβοήθηση — δηλαδή για να βοηθούν τους ανθρώπους στην εργασία τους. Αυτό μπορεί να είναι καλό τόσο για τον εργαζόμενο όσο και για την επιχείρηση, απελευθερώνοντας χρόνο για υψηλότερου επιπέδου καθήκοντα, ενώ η AI αναλαμβάνει την επαναλαμβανόμενη δουλειά.

Η αλήθεια, όμως, είναι πως η χρήση της AI στις εταιρείες θα μετατοπιστεί όλο και περισσότερο προς την πλήρη αυτοματοποίηση — δηλαδή ώστε να εκτελεί η ίδια την εργασία.

«Αυτό θα συμβεί σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα — ακόμη και μέσα σε δύο χρόνια ή και λιγότερο», λέει ο Amodei.

Και αυτό το σενάριο έχει ήδη ξεκινήσει:

Εκατοντάδες τεχνολογικές εταιρείες τρέχουν σε έναν ξέφρενο αγώνα για την ανάπτυξη των λεγόμενων agents, δηλαδή πρακτόρων τεχνητής νοημοσύνης (agentic AI). Αυτοί οι agents βασίζονται στα LLMs — τα Μεγάλα Γλωσσικά Μοντέλα. Είναι κρίσιμο να καταλάβουμε τι είναι ένας agent και γιατί οι εταιρείες που τους αναπτύσσουν θεωρούν ότι έχουν ανυπολόγιστη αξία.

Στην απλούστερη εκδοχή του, ένας agent είναι ένα σύστημα AI που εκτελεί την εργασία ενός ανθρώπου — άμεσα, αδιάκοπα και με εκθετικά χαμηλότερο κόστος.

Φανταστείτε έναν agent να γράφει τον κώδικα που τροφοδοτεί την τεχνολογία σας, να διαχειρίζεται οικονομικά πλαίσια και αναλύσεις, να εξυπηρετεί πελάτες, να κάνει marketing, διόρθωση κειμένων, διανομή περιεχομένου ή έρευνα. Οι δυνατότητες είναι ανεξάντλητες — και καθόλου φανταστικές. Πολλοί από αυτούς τους agents λειτουργούν ήδη μέσα σε εταιρείες, και πολλοί περισσότεροι βρίσκονται σε ταχεία ανάπτυξη.

Γι’ αυτό και ο Mark Zuckerberg της Meta και άλλοι έχουν δηλώσει ότι οι προγραμματιστές μεσαίου επιπέδου σύντομα θα είναι περιττοί — ίσως και μέσα στο 2025.

Ο Zuckerberg, τον Ιανουάριο, είπε στον Joe Rogan:
«Πιθανότατα μέσα στο 2025, εμείς στη Meta, όπως και άλλες εταιρείες που δουλεύουν πάνω σε αυτό, θα έχουμε ένα σύστημα AI που θα μπορεί ουσιαστικά να λειτουργεί σαν μηχανικός μεσαίου επιπέδου, γράφοντας κώδικα για την επιχείρησή σου.»

Πρόσθεσε ότι αυτό τελικά θα μειώσει την ανάγκη να το κάνουν άνθρωποι. Λίγο αργότερα, η Meta ανακοίνωσε σχέδιο μείωσης του προσωπικού της κατά 5%.

Υπάρχει μια ζωηρή συζήτηση για το πότε οι επιχειρήσεις θα περάσουν από το παραδοσιακό λογισμικό στο μέλλον των πρακτόρων τεχνητής νοημοσύνης (agentic future). Ελάχιστοι αμφιβάλλουν ότι αυτή η αλλαγή έρχεται γρήγορα. Η κοινή συναίνεση είναι: θα ξεκινήσει σταδιακά και μετά ξαφνικά — ίσως και μέσα στην επόμενη χρονιά.

Μην έχετε αυταπάτες: έχουμε μιλήσει με δεκάδες διευθύνοντες συμβούλους από εταιρείες διαφόρων μεγεθών και σε πολλούς διαφορετικούς τομείς. Όλοι τους εργάζονται εντατικά για να καταλάβουν πότε και πώς οι agents ή άλλες τεχνολογίες AI μπορούν να αντικαταστήσουν μαζικά ανθρώπινους εργαζόμενους. Τη στιγμή που αυτές οι τεχνολογίες θα φτάσουν στο επίπεδο αποτελεσματικότητας ενός ανθρώπου — κάτι που μπορεί να συμβεί σε έξι μήνες ή και σε μερικά χρόνια — οι εταιρείες θα στραφούν από τον άνθρωπο στις μηχανές.

Αυτό θα μπορούσε να εξαφανίσει δεκάδες εκατομμύρια θέσεις εργασίας σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Ναι, οι προηγούμενες τεχνολογικές μεταβάσεις κατήργησαν πολλές δουλειές, αλλά μακροπρόθεσμα δημιούργησαν ακόμη περισσότερες καινούργιες.

Αυτό ίσως ισχύσει και με την τεχνητή νοημοσύνη. Το διαφορετικό εδώ είναι η ταχύτητα με την οποία μπορεί να επέλθει αυτή η αλλαγή και το εύρος των επαγγελμάτων και των κλάδων που θα επηρεαστούν ριζικά.

Ήδη αρχίζουμε να βλέπουμε ακόμα και μεγάλες, κερδοφόρες εταιρείες να περιορίζουν το προσωπικό τους:

• Η Microsoft απολύει 6.000 εργαζομένους (περίπου το 3% της εταιρείας), πολλοί από αυτούς μηχανικοί.

• Η Walmart μειώνει 1.500 εταιρικές θέσεις εργασίας στο πλαίσιο αναδιοργάνωσης των λειτουργιών της ενόψει της επερχόμενης μεγάλης αλλαγής.

• Η CrowdStrike, εταιρεία κυβερνοασφάλειας με έδρα το Τέξας, απέλυσε 500 άτομα ή το 5% του εργατικού της δυναμικού, επικαλούμενη «ένα σημείο καμπής στην αγορά και την τεχνολογία, με την AI να αναδιαμορφώνει κάθε κλάδο».

Ο Aneesh Raman, επικεφαλής του τομέα οικονομικών ευκαιριών του LinkedIn, προειδοποίησε σε άρθρο του στους New York Times αυτόν τον μήνα ότι η τεχνητή νοημοσύνη καταστρέφει τα πρώτα σκαλοπάτια της επαγγελματικής σκάλας — όπως τους junior προγραμματιστές, τους ασκούμενους νομικούς και τους πρώτους βοηθούς σε δικηγορικές εταιρείες που κάποτε μάθαιναν την τέχνη αναλύοντας έγγραφα, καθώς και τους νέους εργαζομένους στη λιανική που αντικαθίστανται από chatbots και άλλα αυτοματοποιημένα εργαλεία εξυπηρέτησης πελατών.

Λιγότερο δημόσιες — αλλά εξίσου κρίσιμες — είναι οι καθημερινές συζητήσεις στα διοικητικά επιτελεία εταιρειών σχετικά με την παύση νέων αγγελιών θέσεων εργασίας ή την κάλυψη υπαρχουσών, έως ότου διαπιστωθεί εάν η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να εκτελέσει καλύτερα το έργο από τους ανθρώπους.

Πλήρης αποκάλυψη: Στην Axios, ζητούμε από τους διευθυντές μας να εξηγήσουν γιατί η τεχνητή νοημοσύνη δεν θα αναλάβει μια συγκεκριμένη δουλειά πριν εγκρίνουμε τη δημιουργία της θέσης. (Τα άρθρα της Axios γράφονται και επιμελούνται πάντα από ανθρώπους.) Ελάχιστοι θέλουν να το παραδεχτούν δημόσια, αλλά κάθε διευθύνων σύμβουλος το σκέφτεται ή σύντομα θα το σκέφτεται ιδιωτικά. Ο Jim έγραψε μια στήλη την περασμένη εβδομάδα περιγράφοντας μερικά βήματα που μπορούν να κάνουν οι CEO από τώρα.

Αυτό πιθανότατα θα ενισχύσει ιστορικά την ανάπτυξη για τους “κερδισμένους”: τις μεγάλες εταιρείες AI, τους δημιουργούς νέων επιχειρήσεων που τροφοδοτούν ή αξιοποιούν την AI, τις υπάρχουσες επιχειρήσεις που γίνονται ταχύτερες και εξαιρετικά πιο κερδοφόρες, και τους πλούσιους επενδυτές που ποντάρουν σε αυτό το μέλλον.

Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι μια τεράστια συγκέντρωση πλούτου, και «θα μπορούσε να καταστεί δύσκολο για ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού να συνεισφέρει πραγματικά», μας είπε ο Amodei. «Και αυτό είναι πραγματικά κακό. Δεν το θέλουμε. Η ισορροπία δυνάμεων στη δημοκρατία βασίζεται στο ότι ο μέσος άνθρωπος έχει επιρροή μέσω της δημιουργίας οικονομικής αξίας. Αν αυτό πάψει να ισχύει, τότε τα πράγματα γίνονται τρομακτικά. Η ανισότητα γίνεται τρομακτική. Και αυτό με ανησυχεί».

Ο Amodei βλέπει τον εαυτό του ως ειλικρινή προειδοποιό, όχι καταστροφολόγο, και ήταν πρόθυμος να μας μιλήσει για λύσεις. Καμία από αυτές δεν θα αλλάξει τη βασική πραγματικότητα που περιγράψαμε — οι δυνάμεις της αγοράς θα συνεχίσουν να ωθούν την AI προς την ανθρώπινη λογική. Ακόμα και αν η πρόοδος στις ΗΠΑ περιοριζόταν, η Κίνα θα συνέχιζε ακάθεκτη.

Ωστόσο, ο Amodei δεν είναι απαισιόδοξος. Βλέπει ποικίλους τρόπους να μετριαστούν τα χειρότερα σενάρια, όπως και άλλοι. Ορισμένες ιδέες από τις συζητήσεις μας με την Anthropic και άλλους ειδικούς:

• Επιτάχυνση της ενημέρωσης του κοινού μέσω διαφάνειας από κυβερνήσεις και εταιρείες AI, εξηγώντας ξεκάθαρα τις αλλαγές που έρχονται στην αγορά εργασίας. Να καταστεί σαφές ότι ορισμένες δουλειές είναι τόσο ευάλωτες που αξίζει να αναθεωρήσει κανείς την επαγγελματική του πορεία τώρα. «Το πρώτο βήμα είναι η προειδοποίηση», λέει ο Amodei. Δημιούργησε τον Δείκτη Οικονομίας της Anthropic (Anthropic Economic Index), ο οποίος παρέχει δεδομένα πραγματικής χρήσης του Claude ανά επάγγελμα, και το Anthropic Economic Advisory Council για να ενισχύσει τον δημόσιο διάλογο.

• Επιβράδυνση της απώλειας θέσεων εργασίας μέσω εκπαίδευσης των Αμερικανών εργαζομένων σχετικά με το πώς η AI μπορεί να ενισχύσει τα καθήκοντά τους σήμερα. Αυτό τουλάχιστον δίνει σε περισσότερους ανθρώπους την ευκαιρία να προσαρμοστούν. Ενθάρρυνση των CEO να εκπαιδεύσουν τον εαυτό τους και το προσωπικό τους.

• Η πλειοψηφία του Κογκρέσου είναι ανεπαρκώς ενημερωμένη για την πραγματικότητα της AI και την επίδρασή της στους πολίτες τους. Καλύτερα ενημερωμένοι αξιωματούχοι μπορούν να ενημερώσουν καλύτερα το κοινό. Μια διακομματική επιτροπή για την AI ή επίσημες ενημερώσεις για όλους τους βουλευτές θα ήταν μια καλή αρχή. Το ίδιο και σε τοπικό επίπεδο.

• Έναρξη δημόσιας συζήτησης για πολιτικές λύσεις σε μια οικονομία που κυριαρχείται από υπερανθρώπινη νοημοσύνη. Αυτό περιλαμβάνει προγράμματα επανακατάρτισης εργαζομένων και καινοτόμους τρόπους διαμοιρασμού του πλούτου που παράγουν οι μεγάλες εταιρείες AI — αν επιβεβαιωθούν οι χειρότεροι φόβοι του Amodei. «Αυτό θα περιλαμβάνει φόρους για ανθρώπους σαν εμένα, και ίσως συγκεκριμένα για τις εταιρείες AI», μας είπε ο επικεφαλής της Anthropic.

Μια πολιτική πρόταση που μας ανέφερε ο Amodei είναι ένας “φόρος tokens”: Κάθε φορά που κάποιος χρησιμοποιεί ένα μοντέλο και η εταιρεία AI κερδίζει, ίσως το 3% αυτών των εσόδων «να πηγαίνει στην κυβέρνηση και να αναδιανέμεται με κάποιον τρόπο».

«Προφανώς, αυτό δεν είναι προς το οικονομικό μου συμφέρον», πρόσθεσε. «Αλλά θεωρώ ότι θα ήταν μια λογική λύση στο πρόβλημα». Αν η ισχύς της AI εξελιχθεί όπως προβλέπει, αυτός ο φόρος θα μπορούσε να αποφέρει τρισεκατομμύρια δολάρια.

Η ουσία:

«Δεν μπορείς απλώς να σταθείς μπροστά στο τρένο και να το σταματήσεις», λέει ο Amodei. «Η μόνη κίνηση που μπορεί να λειτουργήσει είναι να κατευθύνεις το τρένο — να το στρέψεις 10 μοίρες σε διαφορετική κατεύθυνση απ’ αυτή που πήγαινε. Αυτό μπορεί να γίνει. Είναι εφικτό — αλλά πρέπει να το κάνουμε τώρα».