Ένας «κακός» από τα παλιά έκανε εκ νέου την εμφάνιση του στην Ελλάδα. Δεν είναι άλλος από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Σε έκθεσή του συνεχίζει να εξετάζει την ελληνική οικονομία και παρά την έξοδο από τα Μνημόνια κάνει συστάσεις για αυξήσεις φόρων (αλλά στον άνθρακα και στους ειδικούς φόρους κατανάλωσης των καυσίμων).
Αντιστάσεις σε πιέσεις για αυξήσεις στο δημόσιο
Αποτυπώνει μεν θετικά σχόλια για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, όμως αναφέρει ότι είναι κρίσιμης σημασίας- για τη διατήρηση του δημοσιονομικού χώρου -να περνούν από κόσκινο οι κοινωνικές και κεφαλαιουχικές δαπάνες. Πρέπει να υπάρξουν, όπως τονίζει χαρακτηριστικά, αντιστάσεις στις πιέσεις σε δαπάνες, όπως για αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις του δημόσιου τομέα, που βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα σε σύγκριση με άλλες χώρες.
Επενδύσεις
Αντίθετα, στο επενδυτικό μέτωπο αναφέρει ότι οι ανάγκες είναι μεγάλες, όπως για πράσινη και ψηφιακή μετάβαση. Βεβαίως, συστήνει οι στοχευμένες κοινωνικές δαπάνες, όπως η υγειονομική περίθαλψη και η εκπαίδευση να προστατεύονται ή να επεκταθούν για ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς. Οι προσπάθειες για την ενίσχυση της κοινωνικής προστασίας μέσω μιας ενιαίας πύλης θα προστατεύσει καλύτερα τους ευάλωτους πολίτες.
Αύξηση ειδικών φόρων κατανάλωσης
Σχετικά με την μετάβαση στην πράσινη ανάπτυξη συστήνει αυξήσεις φόρων σε κάποιους τομείς, όπως οι μεταφορές.
Ειδικότερα, απαιτούνται συντονισμένες προσπάθειες για την επίτευξη των φιλόδοξων κλιματικών στόχων και για την πράσινη μετάβαση. Δεδομένης της κυριαρχίας των ορυκτών καυσίμων στην ενέργεια, μια ισχυρή εφαρμογή του πλαισίου πολιτικής για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα επιτάχυνε την πρόοδο, ενισχύοντας παράλληλα την ενεργειακή ασφάλεια.
Οι αρχές, όπως λέει το ΔΝΤ, θα πρέπει να εξετάσουν να αυξήσουν τον φόρο άνθρακα (συμπεριλαμβανομένων των ειδικών φόρων κατανάλωσης και των τελών) σε τομείς, όπως οι μεταφορές, ώστε να να δοθούν περαιτέρω κίνητρα για την ταχεία και αποτελεσματική πράσινη μετάβαση, καθώς η τιμή της ενέργειας συνεχίζει να ομαλοποιείται.
Προβλέψεις για ΑΕΠ, χρέος
Εν μέσω ισχυρής αύξησης των εσόδων, η διατήρηση πρωτογενούς πλεονάσματος περίπου 2% θα βελτιώσει περαιτέρω τη βιωσιμότητα του χρέους.
Αυτό, σύμφωνα με το ΔΝΤ, θα παρέχει, έξτρα χώρο για δημόσιες επενδύσεις και κρίσιμες κοινωνικές δαπάνες, ώστε να μειωθεί το μεγάλο επενδυτικό χάσμα της Ελλάδας. Το ΑΕΠ προβλέπεται να αυξηθεί κατά 2,5% το 2023 και κατά 2% το 2024, ενώ ο δομικός πληθωρισμός θα παραμείνει πάνω από το 2% έως και το τέλος του 2025.
Η φιλική προς την ανάπτυξη δημοσιονομική εξυγίανση μπορεί να ενισχύσει περαιτέρω τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους, υποστηρίζοντας παράλληλα την ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς και την πράσινη ανάπτυξη.
Η συνεχιζόμενη δημοσιονομική εξυγίανση με πρωτογενές πλεόνασμα στο 2,1% του ΑΕΠ το 2024, από το προβλεπόμενο 1,1% το 2023, θα συμβάλει στην περαιτέρω μείωση του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ, περιορίζοντας παράλληλα τις πρόσθετες πιέσεις στον πληθωρισμό.
Εν μέσω ισχυρής αύξησης των εσόδων, η διατήρηση ενός πρωτογενούς πλεονάσματος της τάξης του 2% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα θα βελτιώσει περαιτέρω τη βιωσιμότητα του χρέους, ενώ παράλληλα θα παρέχει πρόσθετο χώρο για την εγχώρια χρηματοδότηση του δημόσιου
επενδύσεις και κρίσιμες κοινωνικές δαπάνες. Αυτό θα συνέβαλε στον περιορισμό του μεγάλου ελλείμματος της Ελλάδας, του επενδυτικού κενού της Ελλάδας, διατηρώντας παράλληλα τον λόγο του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ σταθερά σε πτωτική πορεία.
Αναφέρεται, επίσης, στις παρεμβάσεις κατά της φοροδιαφυγής, τονίζοντας ότι οι συνεχείς προσπάθειες, συμπεριλαμβανομένων των μεταρρυθμίσεων για τους αυτοαπασχολούμενους είναι ευπρόσδεκτες. Τονίζει την προώθηση των ψηφιακών συναλλαγών και τον εξορθολογισμό των φορολογικών κινήτρων.
Καλά λόγια, αλλα…
Οι οικονομικές προοπτικές της Ελλάδας έχουν βελτιωθεί αισθητά, αναφέρει το ΔΝΤ στην έκθεση που συντάσσει βάσει του Άρθρου 4 του καταστατικού. Το πραγματικό ΑΕΠ διευρύνεται πέρα από το επίπεδο που επικρατούσε πριν από την έναρξη της κρίσης. Ο λόγος του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ έχει μειωθεί κάτω από το προπανδημικό του επίπεδο, ενώ οι κίνδυνοι χρηματοδότησης του χρέους περιορίζονται μεσοπρόθεσμα λόγω της ευνοϊκής διάρθρωσης του χρέους. Το τραπεζικό σύστημα παρέμεινε ανθεκτικό με βελτιωμένους ισολογισμούς.
Ωστόσο, η οικονομία αντιμετωπίζει μακροοικονομικές προκλήσεις εν μέσω της σημαντικής σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής, του επίμονου πυρήνα του πληθωρισμού και της αύξησης των τιμών των ακινήτων. Οι διαρθρωτικές ανισορροπίες που προκύπτουν από τις χαμηλές αποταμιεύσεις των νοικοκυριών και το χαμηλό επίπεδο επενδύσεων, καθώς και η κλιματική αλλαγή επιβαρύνουν τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης.
Ποιο είναι το κατάλληλο μίγμα πολιτικής
Η επίτευξη υψηλότερης και πιο πράσινης ανάπτυξης και η διασφάλιση της δημοσιονομικής βιωσιμότητας με παράλληλη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας απαιτεί το κατάλληλο μίγμα πολιτικής. Αυτό θα στοχεύει στη συνέχιση της δημοσιονομικής εξυγίανσης με τρόπο φιλικό προς την ανάπτυξη, στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος και στην επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων υπέρ της ανάπτυξης.
Οι βασικές συστάσεις προς την κυβέρνηση
Μιλά για ολοκληρωμένες μεταρρυθμίσεις για την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών εμποδίων στην προσφορά, οι οποίες θα αναζωογονήσουν τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης, ενώ παράλληλα θα αμβλύνουν τις πληθωριστικές πιέσεις.
Οι 3 βασικές προτάσεις για το επιχειρείν
- Επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων για τη διευκόλυνση των επιχειρήσεων. Οι κανονισμοί θα πρέπει να εξορθολογιστούν ώστε να διευκολυνθεί η είσοδος και η έξοδος επιχειρήσεων, καθώς και οι θέσεις εργασίας σε όλους τους τομείς, γεγονός που θα συμβάλλει στη βελτίωση του επιχειρηματικού ρυθμού και της παραγωγικότητας. Οι τρέχουσες προσπάθειες των αρχών στον τομέα της ψηφιοποίησης για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεων είναι για να μεγιστοποιηθούν τα οικονομικά οφέλη και τα οφέλη για την απασχόληση.
- Διασφάλιση υψηλότερης συμμετοχής στην εργασία και καλύτερα καταρτισμένου εργατικού δυναμικού. Η κλιμάκωση του συστήματος δια βίου μάθησης, μεταξύ άλλων σε ψηφιακές και πράσινες δεξιότητες, θα μπορούσε να μειώσει τις ελλείψεις δεξιοτήτων και να συμβάλει στην αντιμετώπιση των σημείων συμφόρησης για την απασχόληση των νέων και των γυναικών. Μια πιο στοχευμένη πολιτική στήριξη, όπως η βελτίωση της διαθεσιμότητας και μέριμνα για τα παιδιά, και η μείωση του οριακού φόρου εισοδήματος των δεύτερων μισθωτών, θα βοηθούσε στην αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στο εργατικό δυναμικό.
- Ενίσχυση των μεταρρυθμίσεων του δικαστικού συστήματος και των εξωδικαστικών διαδικασιών. Η περαιτέρω πρόοδος για την επιτάχυνση της διευθέτησης του χρέους μέσω αναδιαρθρώσεων στο πλαίσιο της πλατφόρμας εξωδικαστικών ρυθμίσεων και μέσω των επίσημων διαδικασιών βάσει του νέου κώδικα αφερεγγυότητας θα συμβάλλει στη βελτίωση του επιχειρηματικού ρυθμού. Θα συμβάλει επίσης στην αύξηση της ανθεκτικότητας του χρηματοπιστωτικού τομέα με την περαιτέρω μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών και των προβληματικών χρεών που ανακτώνται από τους φορείς διαχείρισης πιστώσεων.
- Απαιτούνται συντονισμένες προσπάθειες για την επίτευξη των φιλόδοξων κλιματικών στόχων και για την πράσινη μετάβαση. Δεδομένης της κυριαρχίας των ορυκτών καυσίμων στην ενέργεια, μια ισχυρή εφαρμογή του πλαισίου πολιτικής για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα επιτάχυνε την πρόοδο, ενισχύοντας παράλληλα την ενεργειακή ασφάλεια. Οι αρχές θα πρέπει να εξετάσουν να αυξήσουν τον φόρο άνθρακα (συμπεριλαμβανομένων των ειδικών φόρων κατανάλωσης και των τελών) σε τομείς, όπως οι μεταφορές, ώστε να να δοθούν περαιτέρω κίνητρα για την ταχεία και αποτελεσματική πράσινη μετάβαση, καθώς η τιμή της ενέργειας συνεχίζει να ομαλοποιείται.
Για τις μεταρρυθμίσεις και τον τραπεζικό τομέα
Η πολύ αναγκαία συνεχής πρόοδος στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις έχει βελτιώσει
τις επενδύσεις και την αύξηση της παραγωγικότητας. Σημαντική πρόοδος έχει σημειωθεί στον ψηφιακό μετασχηματισμό της οικονομίας, συμπεριλαμβανομένης της ενοποίησης των διαφόρων κυβερνητικών υπηρεσιών. Οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, όπως ο εκσυγχρονισμός της εργατικής νομοθεσίας και των δημόσιων υπηρεσιών απασχόλησης έχουν διευκολύνει την προσαρμογή της αγοράς εργασίας μετά την πανδημία. Η ενισχυμένη δράση της αρχής ανταγωνισμού συνέβαλε στην αύξηση του ανταγωνισμού στην αγορά.
Με βάση αυτή την πρόοδο, η δυνητική ανάπτυξη της Ελλάδας εκτιμάται ότι έγινε θετική το 2022, για πρώτη φορά μετά την κρίση δημόσιου χρέους.
Σχετικά, με το τραπεζικό σύστημα παρέμεινε ανθεκτικό. Η ποιότητα του ενεργητικού βελτιώθηκε περαιτέρω, με τον δείκτη των μη εξυπηρετούμενων δανείων να μειώνεται
κάτω από το 5% το 2023Q2 στις συστημικές τράπεζες. Ο χαμηλότερος δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων, σε συνδυασμό με τα υψηλότερά περιθώρια επιτοκίου, συνέβαλαν σε μια ισχυρή ανάκαμψη των τραπεζικών κερδών, ενισχύοντας την κεφαλαιακή επάρκεια.
Εν μέσω συνεχιζόμενων εισροών καταθέσεων λόγω της ισχυρής ανάπτυξης, το τραπεζικό σύστημα διατήρησε επίσης σημαντικά αποθέματα ρευστότητας, παρά τις σημαντικές αποπληρωμές στην ΕΚΤ από τις πράξεις μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης.
