Της Βάννας Σφακιανάκη
Σιγή ιχθύος κρατούν τα ελληνικά μέσα μαζικής ενημέρωσης μετά τις 18 Νοεμβρίου και μέχρι σήμερα που γράφεται αυτό το κείμενο, σε σχέση με τις εξελίξεις στη Σύνοδο COP29, που πραγματοποιήθηκε στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν από τις 11 έως και τις 22 Νοεμβρίου 2024. Πριν από τη Σύνοδο και τις πρώτες μέρες υλοποίησης της Συνόδου, από τα ΜΜΕ προβλήθηκε η συμμετοχή της Ελλάδας μεταξύ των περίπου 200 κρατών που συμμετείχαν και η απουσία μιας σειράς ηγετών όπως ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, ο πρόεδρος της Κίνας Σι Τζινπίνγκ η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα βον ντερ Λάιεν, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, δημιουργώντας εύλογα ερωτηματικά για το λόγο της απουσίας τους.
Αυτό που δεν έγραψαν τα ΜΜΕ είναι ότι όλοι οι παραπάνω ηγέτες προτίμησαν να πάνε πρώτα, όπως και έγινε, στη σύνοδο των χωρών της G20 που πραγματοποιήθηκε στις 18-19 Νοεμβρίου στο Ρίο ντε Τζανέιρο για να συζητήσουν – μεταξύ άλλων- και για τη στάση τους για το κλίμα, πριν από την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Κι αυτό επειδή στη Σύνοδο COP29, που έχει ονομαστεί και «climate finance COP», ο βασικός στόχος ήταν να συμφωνηθεί ο Νέος Συλλογικός Ποσοτικοποιημένος Στόχος (NCQG) για τις χρηματοδοτήσεις που θα διατίθενται σε ετήσια βάση στις αναπτυσσόμενες χώρες για να αντιμετωπίσουν τις δαπάνες για το κλίμα.
Όμως τέτοια συμφωνία δεν έγινε στη σύνοδο των χωρών της G20. Με λακωνικό μήνυμα του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων έγινε γνωστό στις 19 Νοεμβρίου ότι: «Οι ηγέτες της G20, που συμμετέχουν σε σύνοδο κορυφής στο Ρίο ντε Ζανέιρο, δεν σημείωσαν πρόοδο για να ξεπεραστούν τα αδιέξοδα στις διαπραγματεύσεις στην παράλληλη διεθνή σύνοδο για το κλίμα COP29 στο Μπακού, όπου υποτίθεται θα αποφασιζόταν πώς θα εξευρεθεί χρηματοδότηση για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Δεν επανέλαβαν καν στην κοινή ανακοίνωσή τους τη δέσμευση υπέρ της «δίκαιης, συντεταγμένης και ακριβοδίκαιης μετάβασης» προς «την έξοδο από τα ορυκτά καύσιμα στα ενεργειακά συστήματα», που έγινε στην προηγούμενη COP, στο Ντουμπάι.».[1]
Αναπτυσσόμενες και ανεπτυγμένες χώρες
«Πολλές αναπτυσσόμενες χώρες έχουν προτείνει έναν στόχο της τάξης του 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων ετησίως ή περισσότερο, αλλά οι ανεπτυγμένες χώρες – που μέχρι στιγμής ήταν υπεύθυνες για την παροχή χρηματοδότησης για το κλίμα – διστάζουν να προτείνουν αριθμούς. Σε γενικές γραμμές, οι αναπτυσσόμενες χώρες θα ήθελαν να δουν τα χρήματα να προέρχονται σε μεγάλο βαθμό από δημόσιους πόρους των αναπτυγμένων κρατών. Από την άλλη, οι ανεπτυγμένες χώρες θα ήθελαν να δουν κάποιες αναδυόμενες οικονομίες (Ινδία κλπ) να μοιράζονται μέρος του βάρους, καθώς και να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση σε άλλες πηγές, όπως οι ιδιωτικές επενδύσεις και η εμπλοκή των αναπτυξιακών τραπεζών.».[2]
Ο γερμανικός ιστότοπος WELT σχολιάζει σχετικά ότι: «Τα κράτη που συνεχίζουν να θεωρούνται ως αναπτυσσόμενα ζητούν 1.000 δισεκατομμύρια αμερικανικά δολάρια ετησίως ως «οικονομική αρωγή για το κλίμα» από τα παλιά βιομηχανικά κράτη – μέχρι στιγμής η οικονομική αυτή βοήθεια ξεπερνά ήδη τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως». Όπως εξηγεί το γερμανικό μέσο, ο ΟΗΕ «εξακολουθεί να διαχωρίζει τον κόσμο σε δύο στρατόπεδα, όπως συνέβαινε και πριν από 30 χρόνια. Γι’ αυτό και η φτωχή Ελλάδα καλείται να δώσει χρήματα για την προστασία του κλίματος στο πλούσιο Κατάρ, το οποίο εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται ως αναπτυσσόμενη χώρα. Την ίδια στιγμή τα δύο εκατομμύρια κατοίκων του Κατάρ παράγουν τόσα αέρια του θερμοκηπίου, όσα 99 εκατομμύρια Φιλιππινέζοι – αλλά αμφότερες οι χώρες θεωρούνται αναπτυσσόμενες. Και η Κίνα αντιστοίχως, παρ’ ότι εκπέμπει περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου ανά κάτοικο απ’ ότι η ΕΕ, δεν συγκαταλέγεται στις «βιομηχανικές χώρες».[3]
Στιγμιότυπα από τη Σύνοδο για το Κλίμα
- Σχεδόν 1.800 λομπίστες, που αντιπροσωπεύουν συμφέροντα εταιρειών του κλάδου των ορυκτών καυσίμων, έχουν λάβει διαπίστευση στη σύνοδο των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα. «Όπως ακριβώς και πέρυσι, οι αντιπρόσωποι συμφερόντων του τομέα των ορυκτών καυσίμων αθροιστικά ξεπερνούν σε αριθμό «τις αντιπροσωπείες σχεδόν όλων των χωρών», με εξαίρεση μόνον αυτές του Αζερμπαϊτζάν (2.229), της Βραζιλίας (1.914), που θα είναι η οικοδέσποινα της COP30, και της Τουρκίας, σύμφωνα με την KBPO, στην οποία είναι ενταγμένες 450 ΜΚΟ.».[4] Μάλιστα στο πλαίσιο της COP29, υπογράφηκαν συμφωνίες για το φυσικό αέριο, όπως αυτή μεταξύ Italgas και SOCAR.[5]
- Τα κράτη που συμμετέχουν στην 29η διάσκεψη για το κλίμα ενέκριναν το πλαίσιο για την παγκόσμια αγορά πιστώσεων άνθρακα. «Οι πιστώσεις άνθρακα, θεωρητικά επιτρέπουν σε κράτη ή εταιρείες να πληρώνουν για έργα που κατασκευάζονται οπουδήποτε και μειώνουν τις εκπομπές CO2 ή τις δεσμεύουν και να χρησιμοποιούν τις πιστώσεις από τα έργα αυτά για να αντισταθμίσουν τις δικές τους εκπομπές. Έτσι, σύμφωνα με διαπραγματευτές, η παγκόσμια αγορά άνθρακα, με την υποστήριξη του ΟΗΕ, θα μπορούσε να ξεκινήσει να λειτουργεί το επόμενο έτος.».[6]
- «Ο Αμερικανός ειδικός απεσταλμένος του απερχόμενου Δημοκρατικού προέδρου Τζο Μπάιντεν για την κλιματική αλλαγή, Τζον Ποντέστα, επιχείρησε να κατευνάσει ανησυχίες και να διαβεβαιώσει τον κόσμο ότι οι ΗΠΑ δεν θα εγκαταλείψουν τη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής παρά την επικείμενη άφιξη του σκεπτικιστή απέναντι στην κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της, Ντόναλντ Τραμπ. «Ακόμη και αν η αμερικανική ομοσπονδιακή κυβέρνηση υπό την προεδρία Ντόναλντ Τραμπ διακόψει τη δράση για το κλίμα, το έργο για τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής θα συνεχιστεί στις ΗΠΑ με δέσμευση, πάθος και πίστη».».[7]
- Από τα ΜΜΕ προβλήθηκε ο Κυριάκος Μητσοτάκης να ασκεί πρωταγωνιστικό ρόλο και να κάνει, εποικοδομητικές προτάσεις για την «πράσινη μετάβαση»,[8] εν απουσία των πρωταγωνιστών που προτίμησαν να πάνε στη σύνοδο των χωρών της G20. Μάλιστα θεωρήθηκε ως ιδιαίτερα σημαντική «η πρόσκλησή του από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Antonio Guterres να συμμετάσχει (μαζί με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ) σε εκδήλωση υψηλού επιπέδου για την έγκαιρη προειδοποίηση έναντι ακραίων καιρικών φαινομένων, μιλώντας για την Ελλάδα ως επιτυχημένο παράδειγμα πρόληψης και ετοιμότητας σε ακραία καιρικά φαινόμενα.»![9]
Προϋπολογισμός 2025 – 4,9 δισεκατομμυρίων ευρώ για ενεργειακές επενδύσεις
Λίγες μέρες μετά από τότε που ο Κυριάκος Μητσοτάκης περιέγραφε στην COP29 τα προβλήματα της «πράσινης μετάβασης» και ζητούσε από την Ευρώπη να επανεξετάσει το κόστος που πληρώνει, δόθηκε στη δημοσιότητα ο προϋπολογισμός του 2025.
Από το σχέδιο προϋπολογισμού προβλέπονται κεφάλαια, ύψους 4,9 δισεκατομμυρίων ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για την χρηματοδότηση ενεργειακών επενδύσεων. «Συγκεκριμένα, το ποσό αυτό θα διατεθεί για την ένταξη στο σχεδιασμό του Ταμείου νέων έργων καθώς και για την ολοκλήρωση έργων που εντάσσονται στο πρόγραμμα με τίτλο «Εμβληματικές Επενδύσεις Εξαιρετικής Σημασίας». Πρόκειται: (α) για επενδύσεις υποδομής με συγκεκριμένα ενεργειακά κριτήρια για την κατασκευή νέων κτηρίων, συστημάτων που συνδυάζουν σταθμό ηλεκτροπαραγωγής από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) και σύστημα παραγωγής «πράσινου» υδρογόνου, συστημάτων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και εγκαταστάσεις θαλάσσιων αιολικών ή πλωτών φωτοβολταϊκών πάρκων καθώς και (β) για επενδύσεις που ενισχύουν σημαντικά την ελληνική οικονομία και την ανταγωνιστικότητά της σε διεθνές επίπεδο.».
Επίσης, προβλέπονται πόροι ύψους 1.3 δισεκατομμυρίων ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας όπου περιλαμβάνονται επιχορηγήσεις σε φορείς όπως η Gastrade ΑΕ και το ΚΑΠΕ για την πραγματοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η διασύνδεση νήσων με το Ελληνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ).
Στον προϋπολογισμό προβλέπονται και έσοδα 319 εκατομμύρια ευρώ «από την επιβολή του πράσινου τέλους στο πετρέλαιο εσωτερικής καύσης «diesel» για το 2025 με το ποσό να προορίζεται να καλύψει αποδόσεις στο Πράσινο Ταμείο, στον ΕΟΑΝ και στον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ.».[10]
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Σύνοδος της G20: Δεν υπήρξε συμφωνία ώστε να προχωρήσουν οι διαπραγματεύσεις στην COP29, ertnews.gr
[2] COP29: Τα μεγάλα ζητήματα και οι ελληνικές θέσεις, insider.gr
[3] COP29: Γιατί πρέπει η Ελλάδα να δίνει χρήματα στο Κατάρ;, energypress.gr
[4] COP29: Σχεδόν 1.800 λομπίστες του τομέα των ορυκτών καυσίμων στο Μπακού, www.newmoney.gr
[5] Italgas και SOCAR υπέγραψαν συμφωνία για το φυσικό αέριο, στο πλαίσιο της COP29, energypress.gr
[6] COP29: Τα κράτη ενέκριναν το πλαίσιο για την παγκόσμια αγορά πιστώσεων άνθρακα, energypress.gr
[7] Οι ΗΠΑ δεν θα εγκαταλείψουν τη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής, λέει ο Αμερικανός απεσταλμένος, energypress.gr
[8] Μητσοτάκης από COP29: Η Ευρώπη να επανεξετάσει το κόστος που πληρώνει για τη μετάβαση – 4 προτάσεις για “μια έξυπνη πράσινη συμφωνία”, energypress.gr
[9] Στο Μπακού για την κλιματική διάσκεψη του ΟΗΕ ο Κυριάκος Μητσοτάκης, energypress.gr
[10] Προϋπολογισμός 2025: Στα 319 εκατ. ευρώ το «πράσινο τέλος» στο diesel υπέρ ΕΟΑΝ, ΕΛΑΠΕ και Πράσινο Ταμείο – «Δεξαμενή» 4,9 δις ευρώ για χρηματοδότηση ενεργειακών «Εμβληματικών Επενδύσεων», energypress.gr