Του Νεκτάριου Κοκολαντωνάκη *
Ο αξιόλογος διεθνολόγος Γ. Καπόπουλος επιμένει στη θέση ότι η Ρωσία θα επανενταχθεί στο πλαίσιο συνεννόησης των ισχυρών σε αναλογία μ’ αυτό που ξεκίνησε με το G7 + 1 (Ρωσία) ή G8 στα χρόνια του Γκορμπατσόφ και διακόπηκε λίγα χρόνια μετά με τις κινήσεις επέκτασης του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς.
Βάσιμα απ’ αυτή την οπτική βλέπει να οδηγούμαστε στην εποχή μας σε ένα τρίο ΗΠΑ- Ρωσίας- Κίνας που θα ρυθμίζει με όρους ισχύος τα παγκόσμια πράγματα. Σ’ όλα τα προτσές των εξελίξεων θα λέγαμε υπάρχουν τάσεις και αντίστοιχες αντιφάσεις . Απ’ αυτή την άποψη φαινομενικά δεν είναι στον αέρα τα προηγούμενα, μιας και η Ρωσία δεν είναι πλέον Σοβιετική Ένωση. Όμως η διαφωνία η δικιά μας πηγάζει από το γεγονός (που επιβεβαιώνεται από τις εξελίξεις) ότι η κύρια πλευρά στις σχέσεις- αντιθέσεις μεταξύ των ιμπεριαλιστών είναι ο ανταγωνισμός. Φυσικά δε λείπουν οι συνεννοήσεις στη βάση μάλιστα του ψυχρού πραγματισμού που τις χαρακτηρίζει όπως π.χ. χαρακτηριστικά φάνηκε στον καθαγιασμό (από ΗΠΑ και Ε.Ε.) του επικηρυγμένου από τις ΗΠΑ Τζολάνι του ISIS ή άλλο παράδειγμα με σημασία η πρόσφατη δήλωση Τραμπ ότι οι Ευρωπαίοι είναι πιο μοχθηροί από την Κίνα.
Στα χρόνια του ψυχρού πολέμου που ανάμεσα στις άλλες απειλήθηκε έως και πυρηνική σύγκρουση το 1962, οι συνεννοήσεις κορυφής των δύο υπερδυνάμεων κρίνανε τις εξελίξεις στα βασικά πεδία για πολλά χρόνια. Σε κάθε περίπτωση ο ψυχρός πόλεμος δεν ήταν μια εποχή ειρήνης και στην ουσία ήταν πολύ θερμός από τα χρόνια της Κορέας μέχρι τις χούντες, το Βιετνάμ και όλα τα γνωστά καμώματα των ΗΠΑ- ΝΑΤΟ αλλά και των Ρώσων σοσιαλιμπεριαλιστών από ένα σημείο και πέρα που ο Μπρέζνιεφ δήλωνε ότι ο «σοσιαλισμός» επιτίθεται.
Στο χώρο της αριστεράς θα ήταν καλό να υπάρχει επίγνωση ότι και τα καλύτερα επιτελεία έχουν ελλείμματα αν όχι συχνά άγνοια βασικών δεδομένων. Επίσης καλά είναι οι αντιπαραθέσεις να αγωνιούν στο πια γραμμή πάλης θα προταχθεί και όχι στην υπεράσπιση βολικών σχημάτων ανάλυσης συχνά για λόγους διαφυγής από βαριά και αξεπέραστα καθήκοντα που έχουμε μπροστά μας σε σχέση με τη συμβολή στην υπόθεση εκ νέου συγκρότησης της εργατικής τάξης και των μετώπων πάλης του λαού. Αν φυσικά είχαμε την ευθύνη αλλά και τα επιτελεία π.χ. μιας σοσιαλιστικής κυβέρνησης τα πράγματα θα τίθονταν διαφορετικά…
Σήμερα η παρακολούθηση των πολύ σοβαρών διεθνών εξελίξεων με υπαρκτά σημεία ανατροπών, έχει σίγουρα σημασία και θεωρούμε κρίσιμο δεδομένο των εξελίξεων πως ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός παραμένει στις μέρες μας πρώτος με διαφορά από οποιονδήποτε θεωρήσουμε δεύτερο στα βασικά πεδία που συνθέτουν το επίπεδο ισχύος μιας ιμπεριαλιστικής δύναμης. Αυτά είναι το οικονομικό εν συνόλου που δύσκολα σταθμίζεται και δε βοηθούν απλουστεύσεις ενός αντικειμενικά πολύπλοκου ζητήματος. Είναι γνωστό π.χ. ότι η Κίνα έχει πλέον πάνω από το 30% του παγκόσμιου εμπορίου, ενώ οι ΗΠΑ είναι κάτω του 20%. όμως πέρα του τι είδους προστιθέμενης αξίας προϊόντα εξάγει ο καθένας, ποια είναι η εσωτερική αγορά της κάθε δύναμης; Ποιο το πλέγμα διεθνών οικονομικών και γεωπολιτικών συμμαχιών που στηρίζει την εμπορική, τεχνολογική, ενεργειακή, πολιτιστική, κ.ο.κ. ισχύ και κυριαρχία της;
Κρίσιμο φυσικά το νόμισμα με το δολάριο να είναι μακράν το πιο ισχυρό και αδιαμφησβήτητο νόμισμα των διεθνών συναλλαγών και παρά τα πλήγματα των γεωπολιτικών συγκρούσεων και αναστατώσεων και αποθεματικά. Δεύτερο με μεγάλη διαφορά παρότι κολοβό σε κρατική υπόσταση είναι το ευρώ και όχι φυσικά το κινέζικο ή το ρωσικό νόμισμα. Από την άλλη ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός για την ώρα παραμένει η πιο ισχυρή στρατιωτική δύναμη παγκόσμια με δεύτερη τη Ρωσία που είναι η μόνη που απέδειξε στο ουκρανικό πεδίο δυνατότητες αλλά και όρια και αδυναμίες. Ας ευχηθούμε να μη δούμε φυσικά εξ ολοκλήρου ποτέ το σύνολο των στρατιωτικών δυνατοτήτων των ισχυρών του ιμπεριαλισμού. Δύσκολο λοιπόν να πάρεις τη μεζούρα και να μετρήσεις τη συνολική ισχύ που διαθέτει ανά πάσα στιγμή μια ιμπεριαλιστική δύναμη, αλλά δοσμένο πως συγκροτούνται συνεχώς (δες συσσώρευση πλούτου αλλά και πολεμικές δαπάνες) εντείνοντας την εκμετάλλευση της εργατικής τάξης και αξιοποιώντας (όσο τους το επιτρέπουν) οι ταξικοί συσχετισμοί τα πολεμικά σφαγεία που δε θα πάψει να γεννά ο ανταγωνισμός τους.
Μ’ αυτά σαν δεδομένα κρίνοντας από την κίνηση του ιμπεριαλιστικού ανταγωνισμού, θεωρούμε πως οι ΗΠΑ παραμένουν στην κορυφή και αυτό έχει σημασία ιδιαίτερα στη χώρα μας μιας και η αστική τάξη τα ακουμπάει σ’ αυτούς τους μεγαλύτερους φονιάδες των λαών και ιστορικά εμπρηστές του πολέμου και της ιμπεριαλιστικής βαρβαρότητας. Όντας στην κορυφή οι ΗΠΑ και με τον Μπάιντεν (άνοιγμα πολέμου στην Ουκρανία) και με τον Τραμπ προσπαθούν ν’ αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα της υπερδύναμης με κινήσεις κλίμακας και βάση της ισχύος που εξακολουθούν να διαθέτουν, τέτοιες όμως που περιέχουν σοβαρά ρίσκα. Ήδη οι ΗΠΑ όπως φαίνεται όλο και περισσότερο (εμείς δεν είμαστε με τις σιγουριές) προσπαθούν να αποτραβηχτούν από το ουκρανικό που κατά βάση υπερίσχυσε η Ρωσία στο αιματοβαμμένο πεδίο. Μ’ άλλα λόγια ο Μπάιντεν και τα «δημοκρατικά» γεράκια έπαιξαν και έχασαν…. Κάτι τέτοιο έχει και θα έχει τις συνέπειές του.
Να δούμε τώρα τι θα καταφέρει ο πολύς Τραμπ. Το σίγουρο είναι πως οι ΗΠΑ παίζουν με όρους ισχύος σ’ όλα τα πεδία της ιμπεριαλιστικής σύγκρουσης (που αυτά σαφώς αλληλοτροφοδοτούνται) και δε θα καταρρεύσουν από τη μια μέρα ως την άλλη. Υποχρεώνονται σε κινήσεις με υψηλά ρίσκα, έχουν ήττες και αυτό δεν συμβαίνει πρώτη φορά στην ιστορία τους. Ιδιαίτερα στις μέρες μας η δυναμική ανάδυση της Κίνας αλλά και άλλων διεκδικητών της παγκόσμιας πίτας, είναι γεγονός που ή θα το αντιμετωπίσουν ή η ηγεμονία τους θα πάψει να υφίσταται. Ήδη Ρωσία- Κίνα και η σχετικά ανθεκτική συμμαχία τους κερδίζουν έδαφος… Από την άλλη η Σαουδική Αραβία μπήκε στους BRICKS, η Ινδία είναι χρόνια, μα ο Τραμπ πετυχαίνει φανερά κάτι πολύ παραπάνω από απλά ρήγματα, ιδιαίτερα με την ανταγωνίστρια της Κίνας, Ινδία. Το ουκρανικό παραμένει κρίσιμο επίδικο και βάρος για τον Τραμπ, τις ΗΠΑ και όλη τη Δύση που παρεμπιπτόντως η ευρωπαϊκή μεριά της τρέμει μήπως αποτραβηχτεί στην άκρη ακόμη πιο αποφασιστικά, ο αδιαμφησβήτητος ηγεμόνας της.
Πολλά τα ερωτηματικά και δοσμένη η συνέχιση των ιμπεριαλιστικών συγκρούσεων σ΄όλα τα πεδία του ανταγωνισμού. Κλειδί για μας η κατανόηση στις μέρες μας της λενινιστικής ερμηνείας της λειτουργίας του καπιταλιστικού – ιμπεριαλιστικού συστήματος. Κρίσιμο όμως κυρίως το να μη ξεχνάμε πως στη βασική αντίθεση του συστήματος (κεφάλαιο- εργασία) θα συγκροτηθεί εκ νέου η εργατική τάξη και οι δυνάμεις ανατροπής του συστήματος της εκμετάλλευσης και του πολέμου. Και ακόμη πως η ταξική πάλη συνεχίζεται και έχει επίδικα (αντίσταση) και στους πιο αρνητικούς συσχετισμούς που είναι δοσμένοι και αυτό οφείλουμε να το αναγνωρίζουμε για να μπορούμε να έχουμε πραγματική συμβολή στην κατεύθυνση ανατροπής τους.
* μέλος της συλλογικότητας Αντίσταση και Πάλη
