Χιλιάδες άνδρες, γυναίκες και παιδιά έχουν εγκαταλειφθεί ανάμεσα στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια μετά την αιφνίδια επιβολή νέων περιορισμών στα σύνορα για τους Αφγανούς πρόσφυγες, στη διαδρομή των Δυτικών Βαλκανίων, αυτή την εβδομάδα. Οι πρόσφυγες δεν έχουν καμία ενημέρωση, τους προσφέρεται ελάχιστη ανθρωπιστική βοήθεια και είναι εκτεθειμένοι στη βία και την κακοποίηση.
«Έχουμε καταγγείλει κατ’ επανάληψη τις ανθρωπιστικές συνέπειες αυτού του ντόμινο, αλλά οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις συνεχίζουν να επινοούν νέα και αυθαίρετα κριτήρια, με μοναδικό στόχο τη μείωση της ροής των ανθρώπων, με οποιοδήποτε κόστος και με πλήρη περιφρόνηση των ανθρωπιστικών αναγκών», αναφέρει η Ορελί Ποντιέ (Aurelie Ponthieu), Σύμβουλος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα σε θέματα μετανάστευσης. «Η αποτυχία των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων να βρουν συλλογικές και ανθρώπινες απαντήσεις προκαλεί μόνο χάος, αυθαιρεσία και διακρίσεις».
Οι πρώτοι περιορισμοί στη διέλευση τέθηκαν για πρώτη φορά σε ισχύ τον Νοέμβριο, όταν η μετακίνηση στα Βαλκάνια περιορίστηκε στις εθνικότητες των Σύρων, Ιρακινών και Αφγανών. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια του τελευταίου Σαββατοκύριακου, οι αρχές της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ), της Σερβίας, της Κροατίας, της Σλοβενίας και της Αυστρίας όρισαν νέα κριτήρια, προκειμένου να μειωθεί κι άλλο η ροή των προσφύγων και των μεταναστών που διασχίζουν τα εδάφη τους. Ανάμεσα στα μέτρα αυτά, ήταν η άρνηση της διέλευσης στους Αφγανούς, οι οποίοι αποτελούν το 30% των αφίξεων στην Ελλάδα, τόσο τα σύνορα Ελλάδας-ΠΓΔΜ όσο και τα σύνορα μεταξύ της ΠΓΔΜ και της Σερβίας.
Χωρίς στοιχειώδη βοήθεια και περιστατικά βίας
Την Τρίτη 60 Αφγανοί έλαβαν την εντολή από τις αρχές της Σερβίας να επιστρέψουν στην ΠΓΔΜ και να καταγραφούν. Αυτή τη στιγμή δεν τους επιτρέπεται η πρόσβαση τόσο στην ΠΓΔΜ όσο και στη Σερβία, με αποτέλεσμα να βρίσκονται παγιδευμένοι στην ουδέτερη ζώνη μεταξύ των δύο χωρών, χωρίς να έχουν πρόσβαση σε οργανώσεις που θα μπορούσαν να τους παρέχουν προστασία, όπως η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες. Στο μεταξύ στη Σερβία, σε εκατοντάδες ανθρώπους, μεταξύ των οποίων υπάρχουν αρκετές γυναίκες και παιδιά, είτε τους απαγορεύτηκε η διέλευση στην Κροατία ή απωθήθηκαν άμεσα προς τη Σερβία από την Κροατία και τη Σλοβενία. Περίπου 1.000 άνθρωποι έχουν εγκαταλειφθεί το τελευταίο Σαββατοκύριακο στα σύνορα της Σερβίας, χωρίς ενημέρωση και με ελάχιστη πρόσβαση ακόμη σε στοιχειώδη βοήθεια.
«Οι άνθρωποι στέλνονται από τη μια χώρα στην άλλη χωρίς να έχουν σαφή ενημέρωση για τα δικαιώματά τους ή για το τι θα τους συμβεί αύριο», αναφέρει ο Στεφάν Μουαζάν (Stephane Moisan), επικεφαλής της αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Σερβία. «Από πείρα γνωρίζουμε ότι θα οδηγηθούν σε δίκτυα διακινητών και μη ασφαλών διαδρομών, εκτεθειμένοι στον κίνδυνο της κακομεταχείρισης και της βίας.»
Χθες, οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα είδαν την Ελληνική Αστυνομία στο Πολύκαστρο να κλωτσάει Αφγανούς πρόσφυγες, ανάμεσά τους γυναίκες και παιδιά, επειδή αρνήθηκαν να επιβιβαστούν σε ένα λεωφορείο που θα τους οδηγούσε δια της βίας πίσω στην Αθήνα. Το περιστατικό αυτό αποτελεί ένα ακόμη απαράδεκτο περιστατικό της κλιμακούμενης βίας που οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα έχουν παρατηρήσει από τον Νοέμβριο όταν εφαρμόστηκαν για πρώτη φορά οι περιορισμοί διέλευσης. Από τότε, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα διαπιστώνουν αύξηση του αριθμού των ασθενών στη Σερβία, οι οποίοι αναφέρουν ότι έπεσαν θύματα κακοποίησης στα χέρια των διακινητών και της αστυνομίας. Στην Ειδομένη, στα σύνορα Ελλάδας-ΠΓΔΜ, οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα έχουν περιθάλψει περισσότερους από 100 ανθρώπους με τραυματισμούς που είναι αποτέλεσμα βίας, συμπεριλαμβανομένων δαγκωμάτων από σκύλους, σύμφωνα με τους ίδιους τους τραυματίες ήταν της αστυνομίας της ΠΓΔΜ.
Δραματικές ανθρωπιστικές συνέπειες
Χωρίς το δικαίωμα πλέον διέλευσης στην ΠΓΔΜ, εκατοντάδες Αφγανοί στέλνονται από την Ειδομένη στην Αθήνα, όπου οι εγκαταστάσεις υποδοχής είναι ήδη στα όριά τους. Ο συνωστισμός των ανθρώπων στην Ειδομένη έχει επίσης δημιουργήσει μία αντίστοιχη συσσώρευση ανθρώπων και στο λιμάνι του Πειραιά. Οι άνθρωποι που φθάνουν στο λιμάνι δεν μπορούν πλέον να έχουν κατευθυνθούν απευθείας προς την Ειδομένη, ενώ δεν έχουν καμία πληροφόρηση σχετικά με άλλες επιλογές.
«Η κατάσταση είναι ήδη μη βιώσιμη και θα γίνει ακόμη χειρότερη τις επόμενες ημέρες», δηλώνει η Μαρί Ελισαμπετ Ινγκρέ (Marie Elisabeth Ingres), επικεφαλής της αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην Ελλάδα. «Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να φιλοξενήσει περίπου 3.700 ανθρώπους στην ηπειρωτική χώρα, και μόνο 1.000 θέσεις είναι για τους ανθρώπους σε κίνηση. Η κυβέρνηση δημιουργεί δύο καταυλισμούς έξω από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, αλλά ακόμα δεν είναι σαφές το πλαίσιο λειτουργίας τους. Αν οι Αφγανοί εξακολουθήσουν να μην έχουν δυνατότητα διέλευσης στα σύνορα, όλο το σύστημα υποδοχής θα έχει φθάσει στα όριά του σε μόλις οκτώ ημέρες. Ελλείψει οποιουδήποτε ρεαλιστικού σχεδίου έκτακτης ανάγκης, είμαστε εξαιρετικά ανήσυχοι ότι η ήδη επιβαρυμένη κατάσταση θα επιδεινωθεί».
Σημείωση
Από την αρχή του 2016, περισσότεροι από 94.000 άνθρωποι έχουν φτάσει στα ελληνικά νησιά, ενώ περισσότεροι από 320 έχουν πνιγεί προσπαθώντας να διασχίσουν το Αιγαίο Πέλαγος. Κατά μέσο όρο 2.000 άνθρωποι την ημέρα συνεχίζουν να διακινδυνεύουν τη ζωή τους με θαλάσσια διέλευση προς την Ελλάδα, όπου εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν την απελπιστική έλλειψη βοήθειας και προστασίας.
Για περισσότερες πληροφορίες, συνεντεύξεις και θέματα Τύπου:
Δημήτρης Ρουμπής
Υπεύθυνος Τύπου, Γιατροί Χωρίς Σύνορα, Ελληνικό Τμήμα
Τηλ. 210 5 200 500 (εσωτ.109), κιν. 6936699142
Email: dimitris.roubis@athens.msf.org