Στα πλαίσια του εορτασμού των 100 χρόνων του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, η Τ.Ε Χανίων του ΚΚΕ πραγματοποιεί εκδήλωση αφιερωμένη στην Αντιφασιστική Νίκη των Λαών καιθα αναδείξει το έργο του Χανιώτη κομμουνιστή και ήρωα του αντιστασιακού αγώνα, Βαγγέλη Κτιστάκη. Ο Βαγγέλης Κτιστάκης διετέλεσε Γραμματέας περιοχής Κρήτης και μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ εκείνη την ιστορική περίοδο.
Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 26/05 στις 6 μμ στο ιστορικό μνημείο στον Γολγοθά της Αγιάς όπου και εκτελέστηκε από τους Ναζί μαζί με χιλιάδες άλλους αγωνιστές. Η εκδήλωση θα περιλαμβάνει πολιτική ομιλία και θεατρικό δρώμενο-αφιέρωμα στη ζωή και το έργο του Βαγγέλη Κτιστάκη. Στο χώρο επίσης θα υπάρχει έκθεση και βιβλιοπωλείο.
Βιογραφία
Κτιστάκης Βαγγέλης . Εκτελέστηκε από τους Γερμανούς τον Ιούνη του ’44. Ηταν Γραμματέας της Κομματικής Οργάνωσης Κρήτης. Γεννήθηκε το 1908 στα Χανιά από εύπορη οικογένεια. Σπούδασε πολιτικές κι οικονομικές επιστήμες στην προπολεμική Γερμανία, όπου ζυμώθηκε στον αντιφασιστικό αγώνα της γερμανικής εργατικής τάξης και του Κομμουνιστικού Κόμματος Γερμανίας. Εγινε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας σε μια κρίσιμη στιγμή για το Κόμμα, που προσπαθούσε να ανοίξει το δρόμο προς μια μαζική δράση και δημιουργία.
Στρατιώτης στο μεγάλο στρατό των αγωνιστών, χωρίς καμία επιφύλαξη και δινόταν ολόκληρος χωρίς δισταγμό στον αγώνα του Κόμματος, με πίστη.
Ο Βαγγέλης Κτιστάκης έζησε τα χρόνια του καπιταλιστικού θριάμβου και των συνακόλουθων αδιεξόδων. Μέσα στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο πέρασε τα παιδικά του χρόνια, μέσα στη δίνη του δευτέρου σκοτώθηκε. Μέσα σε αυτό το ιστορικό σκηνικό γεννήθηκε η πίστη, η ιδεολογία, το πολιτικό σχέδιο τα οποία υπηρέτησε και για τα οποία έδωσε τη ζωή του.
Η οικογένειά του ήταν τυπικά αστική, μέρος της δραστήριας οικονομικής και ταυτόχρονα πνευματικής και πολιτικής ελίτ της πόλης. Η κοινωνική θέση και οι οικονομικές δυνατότητες της οικογένειάς του εξασφάλισαν στον νεαρό Βαγγέλη άνετη παιδική και εφηβική ηλικία και τον οδήγησαν σε λαμπρές σπουδές. Στα μέσα της δεκαετίας του 1920 έφυγε για την Γερμανία όπου, στο Βερολίνο, ολοκλήρωσε στα 1931 σπουδές στις Νομικές και Οικονομικές Επιστήμες.
Ο Βαγγέλης μπήκε στη ζωή των Χανιωτών με ολάνοιχτα πανιά. Δεν ήταν μόνο ο αριστούχος στις νομικές και πολιτικές επιστήμες του Πανεπιστημίου του Βερολίνου. Η μελέτη του διαλεκτικού και ιστορικού υλισμού, η αφομοίωση της κοσμοθεωρίας του μαρξισμού, του είχαν ανοίξει ευρύτατους πνευματικούς ορίζοντες. Αγκάλιαζε όλα τα προβλήματα που απασχολούσαν την ανθρωπότητα και την Ελλάδα, δεν είχε ερωτηματικά μέσα του. Ανθρωπος λεβέντης, καλωσυνάτος, ευγενικός αλωνίζει τα Χανιά και κατακτά τις καρδιές των συμπολιτών του.
Ο Βαγγέλης Κτιστάκης, εντάχθηκε στις γραμμές της Κομμουνιστικής Οργάνωσης των Χανίων, μια οργάνωση που έμελλε να έχει εξαιρετικά πολυκύμαντη ιστορία. Συνάντησε εκεί άλλους αγωνιστές όπως τον Γιώργο Τσιτήλο, φοιτητή τότε που μόλις είχε διωχθεί από το Πανεπιστήμιο εξαιτίας της συμμετοχής του σε αγώνες και που έμελλε να βρει τον θάνατο στις γραμμές του Δημοκρατικού Στρατού, στην Κρήτη. Στον Πάνο Κορνάρο, φοιτητή που επίσης είχε διωχθεί, στον Νίκο Μαριακάκη, γεωπόνο, αγωνιστές που, αφού παραδόθηκαν σιδηροδέσμιοι από την βασιλική κυβέρνηση του Τσουδερού στους Γερμανούς κατακτητές, εκτελέστηκαν στην Καισαριανή την Πρωτομαγιά του 1944 με τους Διακόσιους.
Με ισχυρό πυρήνα διανοουμένων και με προσβάσεις σε συνδικαλιστικά στελέχη του εργατικού και αγροτικού, επαγγελματικού χώρου η οργάνωση ανέπτυξε πλούσια δραστηριότητα στην πόλη και στα χωριά των Χανίων. Οι συνδικαλιστικοί, οι ταξικοί αγώνες συνδυάζονταν με πολιτιστικές δραστηριότητες και οι κινητοποιήσεις για τα καθημερινά με γενικότερη διαφώτιση για τα μεγάλα ζητήματα της πολιτικής και της ιδεολογίας. Η οργάνωση λειτουργούσε ως μάχιμο σώμα αλλά και ως σχολείο που προετοίμαζε τους ανθρώπους του μόχθου για τα επερχόμενα. Κινήματα όπως των ακτημόνων ή των εφέδρων πολεμιστών στηρίχθηκαν από την οργάνωση όπως και δραστηριότητες στον χώρο της νεολαίας και των διανοουμένων της πόλης. Προοδευτικά, καθώς σωρεύονταν τα σύννεφα του ναζισμού και του πολέμου στην Ευρώπη και πλησίαζαν και στη χώρα μας, η οργάνωση των Χανίων επένδυσε περισσότερο στην αντιπολεμική και αντιφασιστική δράση.
Στα 1936, όταν οι πολιτικές ελίτ της αστικής τάξης εκχώρησαν τη εξουσία τους στη δικτατορία των ανακτόρων και του Ιωάννη Μεταξά, η κομματική οργάνωση των Χανίων βρέθηκε με μηχανισμούς και κύρος που την προστάτευσαν.
Στο γεγονός αυτό – στις λαϊκές κινητοποιήσεις – οφείλεται ότι οι αρχές δεν μπόρεσαν να στηρίξουν κατηγορίες άξιες λόγου εναντίον του Κτιστάκη στις πολυάριθμες διώξεις που του ασκήθηκαν, αλλά και το γεγονός ότι ο Βαγγέλης Κτιστάκης ήταν ανάμεσα στα λίγα στελέχη του ΚΚΕ που δεν συνελήφθησαν στη διάρκεια της δικτατορίας.
Η Κομματική Οργάνωση των Χανίων του ΚΚΕ και ο Κτιστάκης προσωπικά – σε συνεργασία με τον Μάρκο Βαφειάδη που ήρθε για το σκοπό αυτό στο νησί από την Αθήνα πήραν ενεργό μέρος στην εκδήλωση ενόπλου κινήματος ενάντια στη δικτατορία τον Ιούλιο του 1938. Η συμβιβαστική αντίληψη των βενιζελικών – φιλελεύθερων ηγετών της κίνησης που ενώ κατέλαβαν ένοπλα την πόλη των Χανίων δεν όπλισαν τον λαό, δεν αφόπλισαν την χωροφυλακή και τον στρατό και δεν περιόρισαν – φυλάκισαν τους παράγοντες του καθεστώτος επικεντρώνοντας την δραστηριότητά τους στην έκκληση προς τον Γεώργιο Β’ να ανατρέψει τη δικτατορία, οδήγησαν στην εύκολη καταστολή του κινήματος από τη δικτατορία.
Οι κομμουνιστές, αν και δεν ακολούθησαν την τυχοδιωκτική «επικοινωνιακή» τακτική των αστών κινηματιών, βρέθηκαν ακόμα περισσότερο έκθετοι στο διωγμό και ο Βαγγέλης Κτιστάκης έφυγε για την Αθήνα όπου ανέλαβε με εντολή του ΚΚΕ τις προσπάθειες για συγκρότηση ευρύτερου αντι-δικτατορικού και αντι-πολεμικού μετώπου. Εκεί, στην παρανομία, θα τον βρει ο πόλεμος και η Κατοχή.
Επέστρεψε στην γενέθλια πόλη του την άνοιξη του 1944 με πολλαπλές ιδιότητες. Γραμματέας του Γραφείου Περιοχής Χανίων του ΚΚΕ αλλά ταυτόχρονα και αντιπρόσωπος της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης, της ΠΕΕΑ, της κυβέρνησης του βουνού. Πέρα από την οργανωτική ανάπτυξη του κόμματος η αποστολή του περιλάμβανε την εισαγωγή και την εξάπλωση των θεσμών της Λαϊκής Εξουσίας στο νησί. Δεν ήταν εύκολο έργο.
Στις 13 Ιουνίου 1944 μια ομάδα από Έλληνες Χωροφύλακες και Γερμανούς ασφαλίτες περικύκλωσαν το σπίτι όπου κρυβόταν ο Βαγγέλης Κτιστάκης στην Εβραϊκή συνοικία των Χανίων. Πρόλαβε να καταστρέψει σημειώματα και άλλα ενοχοποιητικά στοιχεία και παρουσίασε στους διώκτες του την πλαστή ταυτότητα που κατείχε. Η τελευταία θα γινόταν ίσως αποδεκτή εάν επικεφαλής του αποσπάσματος της Χωροφυλακής δεν ήταν ο ενωμοτάρχης Τζεϊράνης, ο οποίος για πολλά χρόνια υπηρετούσε στην καταδίωξη των κομμουνιστών. Αυτός τον γνώρισε. Λέγεται ότι κάποιοι από τους Χωροφύλακες που τον συνόδευαν του ζήτησαν να προσποιηθεί πως δεν αναγνωρίζει τον καταζητούμενο Κτιστάκη.
Τα Χανιά είναι τόπος μικρός και οι πράξεις των ανθρώπων είναι δύσκολο να μείνουν κρυφές. Ο ενωμοτάρχης φαίνεται πως απάντησε στις παραινέσεις: «Οχτώ χρόνια τον-ε κυνηγώ, κι εδά θα τον αφήσω;». Ο Βαγγέλης Κτιστάκης παραδόθηκε στους Γερμανούς και στάλθηκε στις φυλακές της Αγιάς για να υποστεί όλα τα μαρτύρια της ναζιστικής «ανάκρισης».
Η φυλάκισή του δεν κράτησε πολύ. Στις 16 Ιουνίου, επιλέχθηκε για εκτέλεση μαζί μ’ ένα Γερμανό και δυο Ιταλούς αντιφασίστες. Στην διάρκεια της μεταφοράς του στον τόπο της εκτέλεσης ζήτησε από τους Γερμανούς στρατιώτες που τον συνόδευαν να επαναστατήσουν ενάντια στο ναζιστικό καθεστώς που οδηγούσε τη χώρα τους στον όλεθρο, στην ήττα και τον γερμανικό λαό στην εξαθλίωση και τη συμφορά. Οι δήμιοι ρίχτηκαν πάνω του και το κατακρεούργησαν με τσεκούρι πριν ακόμα φτάσει στον τόπο της εκτέλεσης.
Η εκτέλεση του Βαγγέλη συγκλόνισε τα Χανιά και οδήγησε στην απόλυτη απομόνωση από τον λαό της Κρήτης εκείνους που συνεργάζονταν με τον κατακτητή και εκείνους που έβρισκαν τρόπους να συνδιαλέγονται μαζί του.
Μόλις έγινε γνωστή η δολοφονία του η κομματική οργάνωση των Χανίων έβγαλε μια ανακοίνωση όπου, ανάμεσα σε άλλα, καλούσε σε τιμωρία των προδοτών που τον παρέδωσαν στους ναζί δολοφόνους. Λίγες ημέρες αργότερα ο ενωμοτάρχης Τζεϊράνης βρέθηκε νεκρός.