Του Γεράσιμου Λιβιτσάνου
Πολιτική ή αντι-πολιτική (τραμπισμός); Αυτό είναι πλέον το δίλλημα των επαναληπτικών εκλογών του ΣΥΡΙΖΑ που ολοκληρώνονται σήμερα, με διεκδικητές της προεδρίας του κόμματος την Έφη Αχτσιόγλου και τον Στέφανο Κασσελάκη. Η σημερινή μέρα δεν φαίνεται να είναι απλά κρίσιμη για τον ΣΥΡΙΖΑ αλλά μοιάζει να θέτει υπαρξιακά διλλήματα για το μέλλον της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Η εβδομάδα που προηγήθηκε κινήθηκε σε καθεστώς υψηλότατης προεκλογικής οξύτητας ανάμεσα στους διαφορετικούς «κόσμους» που φαίνεται να εκφράζουν οι δύο υποψηφιότητες. Παράλληλα όμως η ένταση της αντιπαράθεσης έφερε στο προσκήνιο πολιτικά ζητήματα που δεν είχαν επαρκώς αναδειχθεί πριν την ψηφοφορία της πρώτης Κυριακής που έδωσε πρωτιά στον Στέφανο Κασσελάκη. Αυτά ήταν τα εξής:
Το πολιτικό σχέδιο: Τις τελευταίες 6 ημέρες πριν την κάλπη δεν κατέστη δυνατόν να υπάρξει αντιπαραβολή των πολιτικών σχεδιασμών των δύο υποψηφίων. Ο Στέφανος Κασσελάκης αρνήθηκε μια απευθείας συζήτηση με την Έφη Αχτσιόγλου. Διαλέγοντας το δρόμο της προεκλογικής καμπάνιας, εκτιμώντας προφανώς ότι εκεί βρίσκεται το συγκριτικό του πλεονέκτημα. Στον αντίποδα η συνυποψήφιά του αντέδρασε θέτοντας συνεχή πολιτικά ερωτήματα σε θεματικές ενότητες όπως η εξωτερική πολιτική, τα εργασιακά θέματα, η ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης αλλά και την λειτουργία του ΣΥΡΙΖΑ.
Η ιδιότητα του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης: Τα γεγονότα των τελευταίων ημερών ήρθαν να θυμίσουν ότι στις εκλογές δεν κρίνεται μόνον ποιος θα είναι πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και το ποιος θα είναι ο επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Το στοιχείο αυτό έφερε στο επίκεντρο ο Στέφανος Κασσελάκος και το «ατόπημα» (όπως ο ίδιος το χαρακτήρισε) της αναφοράς του στο ψευδοκράτος της βόρειας Κύπρου ως «κρατίδιο». Αν και το δικαιολόγησε αρχικά επικαλούμενος την κούραση και στην συνέχεια γλωσσική ανεπάρκεια αυτό δεν στάθηκε αρκετό ώστε να μην επανέλθουν ερωτήματα σχετικά με την επάρκεια για την πιθανή κάλυψη της θέσης του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης από ένα πρόσωπο με εξαιρετικά περιορισμένη πολιτική εμπειρία και πολιτικές προτάσεις που βρίσκονται «υπο διαμόρφωση». Αυτά την ίδια στιγμή που ο Στέφανος Κασσελάκης δεν επιλέγει να αναζητήσει τρόπους για να αποκτήσει την βουλευτική ιδιότητα, κάτι που πολύ ερμηνεύουν ως έμμεση παραδοχή του ότι δεν είναι σε θέση να ανταπεξέλθει σε απευθείας πολιτική αντιπαράθεση με την Ν.Δ και τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Παρά το γεγονός ότι στο ότι θα «νικήσει τον Μητσοτάκη» στηρίζεται η προεκλογική του καμπάνια.
Από την πλευρά της η Έφη Αχτσιόγλου αντέδρασε προβάλλοντας την πολιτική της εμπειρία τόσο από κυβερνητικές θέσεις όσο και ως τομεάρχης της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Εκτιμώντας ότι αυτό το στοιχείο σχετίζεται άμεσα με ένα βασικό κριτήριο της κάλπης: Το ποιος/ποια μπορεί να αναμετρηθεί αποτελεσματικά με τον σημερινό πρωθυπουργό.
Η ενότητα του ΣΥΡΙΖΑ: H επόμενη μέρα στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης κρίνεται επίσης στις σημερινές κάλπες. Παρά το γεγονός ότι αμφότεροι οι υποψήφιοι κάνουν λόγο για ενότητα, οι συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί κάθε άλλο δημιουργούν τις προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο.
Στις συνθήκες διχασμού του ΣΥΡΙΖΑ έχουν συμβάλλει σε σημαντικό βαθμό οι δημόσιες δηλώσεις και το ρεβανσιστικό ύφος στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ που στηρίζουν τον Στέφανο Κασσελάκη. Με πρώτο τον Παύλο Πολλάκη. Θυμίζουμε ότι με φράσεις όπως «ερχόμαστε» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά και επιθέσεις σε δημοσιογράφους ο βουλευτής Χανίων επιδεικνύει συμπεριφορά Νο 2 στην «πλευρά Κασσελάκη» με διαθέσεις «ξεκαθαρίσματος».
Η Έφη Αχτσιόγλου από την πλευρά της φαίνεται να έχει θέσει δύο προϋποθέσεις που θα διασφαλίσουν την ενότητα του ΣΥΡΙΖΑ: Την ύπαρξη ενός πολιτικού σχεδίου για την επόμενη ημέρα και το σταμάτημα των «ανθρωποφαγικών» όπως τις έχει χαρκατηρίσει συμπεριφορών. Δύο ζητήματα που όμως παραμένουν ανοιχτά.
Στην ίδια κατηγορία εντάσσεται και το ζήτημα που έχει ανακύψει με τις σχέσεις των δύο υποψηφίων με τον πρώην πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξη Τσίπρα. Εντυπωσιακό είναι το στοιχείο ότι στο πλαίσιο της αντιπαράθεσής του με την Έφη Αχτσιόγλου, ο Στέφανος Κασσελάκης έβαλε στο στόχαστρο τον «νόμο Κατρούγκαλου». Δηλαδή το νομοθέτημα για την κοινωνική ασφάλιση την περίοδο των μνημονίων που εισηγήθηκε στην Βουλή (δεχόμενος σκληρή επίθεση τότε) ο Αλέξης Τσίπρας. Αυτή η εξέλιξη αποτελεί ερώτημα αν θα ανατρέψει την εικόνα που υπήρχε σε ένα τμήμα των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ που ήθελαν την υποψηφιότητα του Στέφανου Κασσελάκη ως ένα είδος «συνέχειας» του Αλεξη Τσίπρα.
Αυτά ενώ κατά την διάρκεια των τελευταίων ημερών «κατέρρευσε» η ιστορία με το υποτιθέμενο SMS που έστειλε η Έφη Αχτσιόγλου στον πρώην πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ ζητώντας του να παραιτηθεί. Πλέον ακόμη και στελέχη της πλευράς Κασσελάκη αναγνωρίζουν πως πρόκειται για προϊόν συκοφαντίας. Άλλωστε νομικά για το θέμα έχει προσφύγει η ίδια η Έφη Αχτσιόγλου.
Οι συσχετισμοί
Στο επίπεδο των πολιτικών συσχετισμών αρκετοί είναι οι παράγοντες που θα κρίνουν το αποτέλεσμα:
Ο πρώτος αφορά την συμμετοχή και το πόσο «χαλαρή» ή όχι είναι με τις πολιτικές διαδικασίες η σχέση ενός τμήματος των ψηφοφόρων. Θυμίζουμε ότι στην πρώτη κάλπη συμμετείχαν περίπου 148.000 ψηφοφόροι ο οποίος και «χαιρετίστηκε» από όλες τις πλευρές.
Ο δεύτερος σχετίζεται με τις στηρίξεις που έχουν καταγραφεί. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος έχει ταχθεί υπέρ της Έφης Αχτσιόγλου με τον αριθμό των ψηφοφόρων που συγκέντρωσε (8.7%) να θεωρείται βέβαιο πως στην συντριπτική του πλειοψηφία θα ακολουθήσει την προτροπή του πρώην υπουργού Οικονομικών. Στο πλευρό του Στέφανου Κασσελάκη έχει ταχθεί ο Νίκος Παππάς (8.4%) , δίχως όμως να θεωρείται δεδομένο πως οι ψηφοφόροι του πρώην υπουργού Ψηφιακής Πολιτικής δεν κάνουν «δεύτερες σκέψεις» για την υποψηφιότητα Κασσελάκη. Ιδίως όσοι προέρχονται από τον ιστορικό χώρο της ανανεωτικής αριστεράς. Όσον αφορά τους ψηφοφόρους του Στέφανου Τζουμάκα (1,2%) θεωρείται πως στην πλειοψηφία τους θα κατευθυνθούν στην Έφη Αχτσιόγλου. Επίσης άγνωστο παραμένει το πώς θα επιδράσουν οι περίπου 8.000 ψηφοφόροι – μέλη του ΣΥΡΙΖΑ που εγγράφθηκαν στους εκλογικούς καταλόγους επειδή δεν είχαν ψηφίσει την πρώτη Κυριακή.
Επιδραστικός παράγοντας στις εκλογές θα είναι οι συνεχείς αναφορές των ηλεκτρονικών ΜΜΕ στον Στέφανο Κασσελάκη με όρους lifestyle. Πιθανότατα θα λειτουργήσουν θετικά στην διατήρηση της «κεκτημένης ταχύτητας» της υποψηφιότητάς του σε ένα τμήμα των ψηφοφόρων. Από την άλλη δεν λείπουν αυτοί που βλέπουν έναν αναστοχασμό για το αποτέλεσμα της πρώτης κάλπης σε μέλη του ΣΥΡΙΖΑ, ιδίως από την οπτική του αν τα «άγνωστα νερά» και η εμφανής πολιτική απειρία μιας πιθανής επικράτησης του Στέφανου Κασσελάκη θέτουν σε κίνδυνο την δυνατότητα επαναφοράς του ΣΥΡΙΖΑ σε τροχιά διεκδίκησης της κυβερνητικής εξουσίας.
Οδηγίες για την ψηφοφορία