Της Κρυσταλλίας Πατούλη | […] Ένας πίνακας φρίκης με τρομακτικές μάσκες καρναβαλιού θυτών και άψυχων μαρτύρων, που εκ των υστέρων οι περισσότεροι αποστασιοποιημένοι ταράζουν τον …ύπνο του δικαίου τους, και στη συνέχεια φορούν και πάλι τη μάσκα της αταραξίας και της απάθειας μπροστά στη βία και το άδικο […]
“Φοβήθηκα, άκουγα ένα νεαρό να μου λέει σας παρακαλώ ανοίξτε μου, χρειάζομαι βοήθεια και έτσι δεν άνοιξα την πόρτα”: Μαρτυρία σε ιδιωτικό ερευνητή και όχι στην αστυνομία, μετά το πέρας 15 ολόκληρων ημερών από το συγκεκριμένο γεγονός.
«Τον είχαν ακινητοποιήσει σε καρέκλα, τον τραμπούκιζαν, τον έφτυναν και τον χλεύαζαν με υποτιμητικούς χαρακτηρισμούς και σχόλια» αποκαλύπτει (πάντα εκ των υστέρων) υψηλόβαθμος αξιωματικός της ΕΛ.ΑΣ, «Είχαν κάνει τον Βαγγέλη juke box» – Σοκάρουν οι καταθέσεις για τον φοιτητή, ανακοινώνουν.
Είναι γνωστό ότι σε περιβάλλον μικρών συστημάτων, κλειστών μικροκοινωνιών, όπως και οι φοιτητικές Εστίες που κάποιος είναι αναγκασμένος να βρίσκεται για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορούν να αναδυθούν όλες οι δυναμικές αλλά και οι παθογένειες του υπερσυστήματος μιας ολόκληρης κοινωνίας, αλλά και ενός ακόμα μικρότερου συστήματος όπως η οικογένεια.
Οι ρόλοι (και η συμπεριφορά) όπου έχει μάθει να εκφράζει ένα πρόσωπο μέχρι εκείνη τη στιγμή στη ζωή του και ους κουβαλάει πρωτίστως από την οικογένειά του, μετά στο σχολείο και στη συνέχεια στις σχέσεις του, εμφανίζονται και καθρεφτίζονται σε κάθε άλλο σύστημα και υπερσύστημα (αργότερα και στην εργασία) που στη συνέχεια θα «ανήκει» για μικρό ή μεγάλο διάστημα, είτε το αντιλαμβάνεται κάποιος συνειδητά ή όχι.
Τα παιδιά που θα εμφανίσουν βίαιη συμπεριφορά στο σχολείο και θα πάρουν το ρόλο του θύτη, αυτό που θα ζητούν από τα θύματά τους θα είναι πάντα η σιωπή και η ανοχή. Το ίδιο και από τους όποιους μάρτυρες της βίας τους.
Είναι παρατηρημένο, ότι συνήθως ένας μάρτυρας (και η κοινωνία γενικά), αν δεν πάσχει από τη διαταραχή της απάθειας που έχει πάρει μάλλον διαστάσεις επιδημίας στη χώρα μας, παίρνει ευκολότερα το μέρος του θύτη παρά το μέρος του θύματος, εκτός κι αν υπάρξει επίσημη καταγγελία και αδιάσειστα στοιχεία εις βάρος των κακοποιήσεων που έχει υποστεί, ή – το χειρότερο – οι αποδείξεις ενός φόνου(δηλαδή εκ των υστέρων και συνήθως όταν είναι πολύ αργά πια).
Το θύμα όμως ζητάει να γίνει γνωστή η βία που υπέστη. Ζητά δικαίωση, μέσα του, μέχρι να βρει τον τρόπο να διαχειριστεί και να εκφράσει την κατάσταση που αντιμετωπίζει ώστε να μιλήσει και να την απαιτήσει και από τους γύρω του.
Στην αρχή κάνει ίσως υπομονή, προσπαθεί να διαχειριστεί τον εκφοβισμό (bullying) και τη βία. Σα να δίνει ευκαιρίες στον θύτη να μεταμεληθεί, να υποχωρήσει, ακόμα και να ζητήσει συν-χώρεση. Ψάχνει τον τρόπο να υπάρξει μέσα σε ένα σύστημα χωρίς να είναι θύμα, αλλά ούτε και θύτης.
Δεν γίνεται πάντα να διαχειριστεί την κακία(που είναι ασθένεια) και γενικά την ψυχοπαθολογία των θυτών, που ενώ εμφανίζονται στους γύρω τους ως φυσιολογικοί και ενίοτε έως και συμβατικοί, μπορεί να πέσουν ακόμα και στο μεγαλύτερο έγκλημα.
Άλλα θύματα βίας, ειδικά ανήλικα ή στην εφηβεία και γενικά σε νεαρή ηλικία, δεν μπορούν συχνά να διαχειριστούν επίσης το γεγονός ότι αν ομολογήσουν στις αρχές ή κυρίως στην οικογένειά τους οποιαδήποτε κακοποίηση έχουν υποστεί, θα τους χαρακτηρίσουν ως αδύναμους, που δεν μπόρεσαν να αντιδράσουν και αναγκάστηκαν να ζητήσουν βοήθεια.
(και λόγω του ότι η έκκληση για βοήθεια γενικά στον «πολιτισμένο» κόσμο μας δεν εκλαμβάνεται ως υπέρτατη έκφραση ψυχικής υγείας, όπως ακριβώς δηλαδή και είναι, αλλά ως αδυναμία)
Εν τω μεταξύ τα θύματα συνήθως δεν είναι βίαια, γι’ αυτό και δύσκολα θα αντιδράσουν, δηλ. θα αμυνθούν στη βία με βία. Αυτό οι θύτες ενίοτε το καταλαβαίνουν και την μη αντίδρασή τους την εκλαμβάνουν συνήθως ως αδυναμία. Τα όριά τους τότε σα να μεγεθύνονται και μπορεί να προχωρήσουν (συνειδητά ή ασυνείδητα) πιο εύκολα στη συνέχεια ακόμα και σε μεγαλύτερη κακοποίηση.
Οι μάρτυρες σκηνών βίας από την άλλη μεριά, δύσκολα αντιδρούν σε περιστατικά βίας, γιατί, όπως ήδη ειπώθηκε, τους είναι δύσκολο να πάρουν τη μεριά του θύματος (υπάρχει και ο φόβος μήπως και οι ίδιοι θυματοποιηθούν ανάλογα σαν να πρόκειται για κολλητικό ιό!). Τους είναι πιο εύκολο να παίρνουν το μέρος του θύτη, ή να υποτιμούν τα γεγονότα, γιατί έτσι θα απολαύσουν ήσυχοι το βράδυ τον ύπνο του δικαίου, ή ακόμα και να βυθίζονται στην απάθεια ως ψυχικά διαταραγμένοι όπως και οι θύτες(αφού και η απάθεια ψυχική διαταραχή είναι όπως ειπώθηκε ήδη).
(λόγω του ότι επίσης στον «πολιτισμένο» κόσμο μας, το να κάνει καταγγελία κάποιος μάρτυρας βίας, είναι έως και κακουργηματικό αδίκημα –βλ. περίπτωση Καπετανόπουλου- και διότι στη μετεμφυλιακή Ελλάδα ο κοίτα-τη-δουλίτσα-σου-και-μη μπλέκεσαι, έγινε ο εθνικός μας ήρωας. Επιπλέον το να ζητήσει και να λάβει συμβουλευτική κάποιος υπεύθυνος όπως π.χ. ένας διευθυντής εκπαιδευτικού ιδρύματος, ο οποίος έχει πιθανά ενημερωθεί -ή και μόνο έχει υποψιαστεί- για φαινόμενα βίας, μοιάζει να είναι η εξαίρεση).
Σε ανάλογες περιπτώσεις το θύμα το πρώτο που πρέπει να κάνει είναι να απομακρυνθεί άμεσα από τον θύτη ή τους θύτες, και να ζητήσει άμεσα την επέμβαση και την βοήθεια των ειδικών, των υπευθύνων, όπς και της δικαιοσύνης, ώστε να αναλάβουν τους άρρωστους, διότι βρίσκεται εν μέσω μίας άκρως παθολογικής όσο και επικίνδυνης για τον ίδιο κατάστασης, όπου:
α) ένα άρρωστο άτομο ή και πολλά μαζί συνήθως, ασκούν βία, παίρνουν το ρόλο του θύτη και διαπράττουν έγκλημα (ανεξαρτήτως βαθμού),
β) οι απαθείς και γι’ αυτό συνένοχοι μάρτυρες των εγκλημάτων του επίσης φιλοξενούν ψυχολογική διαταραχή, όπως και οι πιθανά υπεύθυνοι/απαθείς ανεύθυνοι, που ενημερώνονται (διότι, εκτός των άλλων, η μεγαλύτερη βία είναι το να μπορούμε να κάνουμε κάτι, και να μην κάνουμε…)
και γ) το θύμα σε αυτές τις νοσηρές συνθήκες, είναι το μόνο που δεν φιλοξενεί κάποια ψυχολογική διαταραχή, αλλά γι’ αυτό ακριβώς κινδυνεύει και μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις θανάσιμα (Ο φόβος -ή ακόμα και η ντροπή, όπως αναφέρθηκε, ειδικά σε νεαρές ηλικίες- της έκθεσης των γεγονότων, και η σιωπή, μπορεί να αποβούν έως και θανάσιμα).
Ο φόβος και η άγνοια διαχείρισης (αλλά και η απουσία ενδιαφέροντος για πρόληψη, ενημέρωση, αντιμετώπιση και συμβουλευτική από ειδικούς) παρόμοιων καταστάσεων, αποβαίνουν μοιραία και πολλές φορές μη αναστρέψιμα καίρια ελλείματα.
Στην περίπτωση της εξαφάνισης του νεαρού φοιτητή, οι κραυγές απελπισίας και αγωνίας για άλλη μια φορά δεν εισακούστηκαν και η κοινωνία έμεινε …μασκαρεμένη. Ένας πίνακας φρίκης με τρομακτικές μάσκες καρναβαλιού θυτών και άψυχων μαρτύρων, που εκ των υστέρων οι περισσότεροι αποστασιοποιημένοι ταράζουν τον …ύπνο του δικαίου τους, και στη συνέχεια φορούν και πάλι τη μάσκα της αταραξίας και της απάθειας μπροστά στη βία και το άδικο.
ΥΓ.1: Ο εκφοβισμός, η βία, η προσβολή, η κοροϊδία και γενικά τα βασανιστήρια που υπέστει αυτό το παιδί, που σήμερα δεν ξέρουμε καν αν ζει, ήταν -από όσα λέγονται εκ των υστέρων- για να φέρεται αναγκαστικά σαν γνήσιος δήθεν Κρητικός και σκληρός άντρας… Κι αυτό το άκρως ρατσιστικό θέμα εκεί στην Κρήτη πρέπει κάποτε να το δούμε όλοι σοβαρά… Πώς πίσω από τις ψυχοπαθολογίες κρύβονται κατά καιρούς οι δήθεν σκληροί και νταήδες, με αποτρόπαια πολλές φορές αποτελέσματα, προσβάλλοντας -εκτός των άλλων- και την Ιστορία αυτού του νησιού.
ΥΓ.2: “Αλλο ένα σοβαρό περιστατικό νεανικής βίας εκτυλίχθηκε αυτό το Σαββατοκύριακο στα Τρίκαλα, όπου 15χρονος Αλβανός υπέστη άγριο ξυλοδαρμό από επτά άτομα. Το περιστατικό έγινε στην πλατεία Ρήγα Φεραίου, μία από τις κεντρικότερες των Τρικάλων, υπό το βλέμμα έκπληκτων περαστικών που όμως δεν επενέβησαν”