Του Ευτύχη Μπιτσάκη
Η χώρα στο πιο κρίσιμο σημείο της νεώτερης ιστορίας της
Η διαμάχη για τη θέση της Ελλάδος στην υπό ενοποίηση Ευρώπη άρχισε από την εποχή της ίδρυσης της ΕΟΚ (Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα -1958) και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Τα αστικά κόμματα ήταν και είναι υπέρ της συμμετοχής. Η Aριστερά (τότε ΕΔΑ) ήταν εναντίον της ΕΟΚ (λάκκος των λεόντων). Η θέση αυτή ήταν σωστή. Τότε υπήρχε το «σοσιαλιστικό στρατόπεδο», ισχυρά κομμουνιστικά κόμματα στη Δύση, εργατικό κίνημα κ.λπ. Η Ελλάδα είχε συμμάχους στον πολιτικό και οικονομικό τομέα.
Σήμερα οι συνθήκες αυτές δεν υπάρχουν. Και σήμερα η χώρα μας είναι ουσιαστικά χρεοκοπημένη και το πρόβλημα των σχέσεων με την Ε.Ε. συνεχίζει να διχάζει την Aριστερά. Ειδικότερα, υπήρξε το κύριο εμπόδιο στην συνεργασία των δυνάμεών της (επί του παρόντος) εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς. Αλλά, σήμερα, δεν πρόκειται απλώς για συμμετοχή ή μη για «μέσα» ή «έξω». Σήμερα παίζεται το μέλλον της Ελλάδας. Και οι μεν μονίμως υποτελειακοί δεν ανησυχούν. Αλλά οι ηγεσίες της Αριστεράς δεν μπόρεσαν να υπερβούν τις παραδοσιακές καταγωγικές αγκυλώσεις τους και να συγκροτήσουν ένα λαϊκό, πατριωτικό μέτωπο για τη σωτηρία της χώρας.
Πώς φτάσαμε λοιπόν σ’ αυτό το πιο κρίσιμο σημείο της νεώτερης ιστορίας μας; Η ιστορία αρχίζει από το 1944 με το καθεστώς της υποτέλειας, το οποίο «μεταβάλλον αναπτύσσεται» κατά τον σοφόν της Εφέσου: υποτέλεια, εμφύλιος, ΕΡΕ, χούντα, ΠΑΣΟΚ, Ν.Δ. Τρεις Παπανδρέου, ο τρίτος χειρότερος από τους τρεις. Και οι απόντες από την Εθνική Αντίσταση, οι βιολογικοί ή ιδεολογικοί απόγονοί τους, οι μεγαλοαστοί και οι πολιτικοί εκφραστές τους, αντί να εξαφανιστούν από το πρόσωπο της γης (να πάνε σπίτι τους) έχουν το θράσος να κατηγορούν την Αριστερά, ειδικά τον ΣΥΡΙΖΑ, ότι σε έξι μήνες κατέστρεψε την Ελλάδα! Δεν υπάρχει λοιπόν φιλότιμο, αίσθημα ενοχής, τσίπα σ’ αυτόν τον κόσμο της υποτέλειας και της εθνικής καταστροφής; Ο Σαμαράς να κατηγορεί και ο Μεϊμαράκης να ειρωνεύεται! Νέοι καιροί, νέα ήθη!
Σήμερα: ΚΚΕ και εξωκοινοβουλευτική Αριστερά: Έξω από ευρώ και έξω από Ε.Ε. ΣΥΡΙΖΑ: από την Ευρώπη του κεφαλαίου στην Ευρώπη των λαών. Με ποιο τρόπο;
Για τους «Έξω». Έξω από την ΕΕ σημαίνει μια μικρή(;) επανάσταση. Κατά τον Λένιν αυτό απαιτεί, αν όχι τη στήριξη, τουλάχιστον την ευμενή στάση της πλειοψηφίας της κοινωνίας.
ΚΚΕ: Λαϊκή οικονομία, λαϊκή εξουσία: τι σημαίνουν αυτές οι δύο ψευδοέννοιες; Κι αν σημαίνουν κάτι, θα πραγματοποιηθούν με το 5% ή 6% του εκλογικού σώματος;
Εξωκοινοβουλευτική Αριστερά: Ανατροπή, επανάσταση, κομμουνιστική απελευθέρωση! Καθαρό σύνθημα το οποίο αποδέχεται επί του παρόντος περίπου το 1% των ψηφοφόρων. Μένει επί του παρόντος ο ΣΥΡΙΖΑ: Από την Ευρώπη του κεφαλαίου στην Ευρώπη των λαών. Τι σημαίνει το νεότευκτο Ευρώπη των λαών; Και πώς θα επιτευχθεί;
Η Αριστερά δεν κατάφερε, αυτά τα χρόνια, να εκπονήσει ένα ρεαλιστικό, ποσοτικοποιημένο πρόγραμμα εξόδου από το «λάκκο των λεόντων», ορθότερα: από τη φωλεά των εχιδνών. Έτσι, χάρη στον πατριωτισμό των πάλαι ποτέ «εθνικοφρόνων» φτάσαμε στο πρώτο και στο δεύτερο μνημόνιο κι άρχισε η εκποίηση ή η διαδικασία εκποίησης της ΔΕΗ, του ΟΤΕ αεροδρομίων, Λιμανιών, «φιλέτων» κτιρίων κ.λπ. Συνολικά η εκποίηση του κρατικού και κοινωνικού πλούτου. Προοπτική: Νεοαποικιακό καθεστώς. Απώλεια της οικονομικής ανεξαρτησίας. «Έλληνες εις γην ξένην».
Στις εκλογές που ακολούθησαν ο ΣΥΡΙΖΑ επεξεργάστηκε ένα πρόγραμμα που ανταποκρινόταν στις άμεσες ανάγκες της χώρας: να αποτραπεί η «ανθρωπιστική» κρίση, να παρθούν άμεσα μέτρα για την ανασυγκρότηση της οικονομίας κ.λπ. Βασικά συνθήματα: Δεν πουλάμε. Θάβουμε τα μνημόνια. Άλλοι πιο ριζοσπάστες: σκίζουμε τη δανειακή σύμβαση. Οι τελευταίοι ας ρώταγαν τον καθηγητή Κασιμάτη, αν «σχίζεται» και πώς «σχίζεται» η δανειακή σύμβαση!
To πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ…
Το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ ανταποκρινόταν στις άμεσες ανάγκες της στιγμής και ο ΣΥΡΙΖΑ σχημάτισε την πρώτη αριστερή κυβέρνηση στην Ελλάδα. Η Ε.Ε. κήρυξε αμέσως τον πόλεμο με πρόσχημα το χρέος. Οι «εταίροι», καθολικοί ή διαμαρτυρόμενοι, λατρεύουν από κοινού τον έναν και ομοούσιον Θεό: το χρήμα. Αλλά η βασική αιτία του πολέμου δεν ήταν το οικονομικό: Μετά το «θάνατο του μαρξισμού», μετά την πτώση του κομμουνισμού, μετά το τέλος των ιδεολογιών, μετά την αιώνια ειρήνη του καπιταλισμού, κάποια στιγμή ξεφυτρώνει, στο νότιο άκρο της Βαλκανικής, μια αριστερή (όχι κομμουνιστική) κυβέρνηση. Ώστε το φάντασμα του κομμουνισμού θα άρχιζε πάλι να στοιχειώνει τον νου και τον ύπνο των αστών;
Η θλιβερή, κουτοπόνηρη, μικρή και μικροπρεπής «ηγεσία» της Ε.Ε., αντέδρασε σωστά. Με πρόσχημα κυρίως το χρέος, κήρυξε τον πόλεμο: Ευρωπαϊκή Ένωση, δυνάμεις εγχώριες της υποτέλειας κ.λπ. ρίχτηκαν στη μάχη να θάψουν το εκ νεκρών αναστηθέν πτώμα. Από κοντά και το ΚΚΕ και η εξωκοινοβουλευτική αριστερά που δεν δέχτηκε να παράσχει ούτε κάποια κριτική στήριξη στη νέα κυβέρνηση. Από τη μια οι τρομερές δυσκολίες, από την άλλη ο ιδεολογικός προσανατολισμός, τα μνημόνια δεν θάφτηκαν και το ξεπούλημα συνεχίστηκε από «σεβασμό» στις προηγούμενες δεσμεύσεις της Ν.Δ. Πολλοί άρχισαν να μιλούν για μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά όπως θα ισχυριστώ δεν επρόκειτο για «μετάλλαξη».
Έτσι, φθάσαμε στη μεγάλη μάχη με τους «εταίρους» για το χρέος. Παρακολουθήσαμε, όσοι διατηρούμε την ευαισθησία μας για τα κοινά, τη μάχη με τους εκπροσώπους των δανειστών: την αναλγησία τους μπροστά στην τραγωδία του ελληνικού λαού. Τη μικροψυχία τους, τη θεωρητική κακομοιριά τους. Τους παρακολουθήσαμε να κάθονται σαν αγράμματοι μπροστά στα επιστημονικά επιχειρήματα του Βαρουφάκη και των άλλων. Εντέλει, η αντιπροσωπεία δεν άντεξε. Και εγένετο το τρίτο και χειρότερο(;) μνημόνιο.
…και οι ευθύνες της ηγεσίας
Γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ κατέληξε να υπογράψει; Δεν είχαν, λέει, προβλέψει αυτή τη στάση των εκπροσώπων των δανειστών. Είχαν αυταπάτες κ.λπ. Σωστό: Αλλά στη μάχη δεν πας με αυταπάτες, χωρίς συμμάχους, χωρίς οργάνωση που θα σε στηρίξει, χωρίς λαϊκό κίνημα. Όλα αυτά είναι σωστά και για όλα έχει ευθύνες προπαντός η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά η βασική αιτία της ήττας ήταν άλλη, προϋπήρχε και ήταν στρατηγικού χαρακτήρα: η δέκα φορές την ημέρα διαβεβαίωση στην πίστη και στην παραμονή στην Ε.Ε. Ο ΣΥΡΙΖΑ είχε ξεπεράσει την ιδεολογία του τεθνεώτος ευρωκομμουνισμού. Δεν είχε ξεπεράσει όμως την ιδεολογία της «Ευρώπης των λαών». Έτσι φτάσαμε στο 3ο Μνημόνιο. Και η κυβέρνηση δηλώνει σε κάθε ευκαιρία ότι θα τηρήσει όλες τις υποχρεώσεις, θα ανταποκριθεί σε όλες τις δεσμεύσεις, προηγούμενες και δικές της.
Και σήμερα, ουσιαστικά, δεν αγωνίζεται για το «κούρεμα» του χρέους μόνο για την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής. Να πληρώνουν και τα εγγόνια μας και να πλουτίζουν οι δανειστές και οι τράπεζές τους.
Η κυβέρνηση δηλώνει ότι θα ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις της. Αυτό δεν σημαίνει μόνο νέα υποτέλεια και ξένη εποπτεία. Δεν σημαίνει μόνο οικονομική καταστροφή. Μόνο ξεπούλημα! Τα 14 περιφερειακά αεροδρόμια είναι η αρχή. Ο τουρισμός, η βαριά βιομηχανία μας, κατά μια ανόητη έκφραση, θα περάσει στα χέρια των Γερμανών. Και οι Έλληνες; Γκαρσόνια. Και οι Έλληνίδες; Καμαριέρες! «Να γίνει η Ελλάδα ένα απέραντο ξενοδοχείο» (Σεφέρης).
Δεν κινδυνεύει σήμερα μόνο η οικονομική, η πολιτική και η εθνική ανεξαρτησία της χώρας. Ένας πολιτισμός 2.500 χρόνων, μια μακρά και πλούσια λαϊκή πολιτισμική παράδοση, η παράδοση της φιλοξενίας, οι ισχυροί ακόμα οικογενειακοί δεσμοί, το φιλότιμο, ο λαϊκός συναισθηματισμός, όλα αυτά που συνιστούν τον λαϊκό και λόγιο πλούτο θα σαρωθούν από την επέλαση της «αισχρής ανταλλαγής της μετρητοίς» (Μαρξ).
Αν δεν υπάρξει λαϊκό κίνημα και οργανωμένη πρωτοπορία, θα καταντήσουμε κι εμείς μια χώρα όπου θα κυριαρχεί ο αστικός ατομισμός. Μια χώρα με ένα λαό «πολιτισμένο», ψυχρό και αδιάφορο. Η αγροτοποιμενική Ελλάδα δεν ήταν βέβαια παράδεισος. Αλλά η καπιταλιστική ομοιομορφία και ισοπέδωση είναι ο θάνατος.
