Του Γιώργου Ουρανού
Θα αποτελούσε μεγάλη πρόοδο για τη χώρα μας, το να μπορούσε η Ελληνική κοινωνία να εμπιστευτεί σε θέσεις ηγεσίας περισσότερες γυναίκες!
Η ισότητα στις κοινωνίες των Αμαζόνων
Η αρχαιότερη γραπτή αναφορά του ονόματος Αμαζόνες γίνεται στην Ιλιάδα όπου ο Όμηρος μιλάει για «Αμαζόνες αντιάνειραι». Ο πληθυντικός θεωρείται ότι δεν υποδήλωνε απαραίτητα γυναίκες, αλλά έναν ολόκληρο λαό, όπως για παράδειγμα οι Μυρμιδόνες, οι Τρώες, οι Έλληνες ή οι Πέρσες. Οι λαοί αυτοί που ονομάζονταν «Αμαζόνες» από τον Όμηρο, χαρακτηρίζονταν από το ότι συμπεριλάμβαναν στον στρατό τους γυναίκες. Αυτό το χαρακτηριστικό έκανε τόσο μεγάλη εντύπωση στους Έλληνες που από κάποιο σημείο και μετά αγνόησαν τα πάντα εκτός από αυτές τις τρομερές γυναίκες και κατέληξαν να θεωρούν τις Αμαζόνες ως γένος αποκλειστικά γυναικών ενώ γενικά οι νομαδικοί λαοί της Ευρασίας πήραν το όνομα Σκύθες. Ο Πλάτωνας στην Πολιτεία χρησιμοποίησε το παράδειγμα των μυθικών Αμαζόνων ως επιχείρημα για τη συμμετοχή των γυναικών στον στρατό ενώ ο Αριστοφάνης εμπνεύστηκε από αυτές για να γράψει τη Λυσιστράτη και τις Εκκλησιάζουσες. Οι κοινωνίες των Αμαζόνων χαρακτηρίζονταν από μεγάλο βαθμό ισότητας και αμοιβαίας συνεργασίας ανάμεσα στα φύλα και οι γυναίκες δεν χρειάζονταν να εγκαταλείψουν τη μητρότητα, το σεξ, τη συντροφικότητα ή τη θηλυκότητά τους.
Γυναίκες και ελληνική μυθολογία
Στην αρχαία Ελληνική μυθολογία , υπήρχε μια σχετική ισορροπία ισχύος ανάμεσα στα δύο γένη ακόμη και στις θεότητές τους. Αρχηγός των θεών ήταν μεν ο Δίας, αλλά εξ ίσου ισχυρή ήταν και η γυναίκα του η Ήρα αλλά και η θυγατέρα τους η Αθηνά. Η θεά Άρτεμις, για παράδειγμα διαχειρίζονταν ένα από τα πιο δύσκολα ‘’χαρτοφυλάκια’’ εκείνο του κυνηγιού και των δασών. Ωστόσο στον Τρωϊκό πόλεμο όπου συμμετείχαν όλοι οι αρχηγοί των βασιλείων της Αρχαίας Ελλάδας δεν αναφέρεται καμία γυναίκα αρχηγός. Αντίθετα αναφέρεται ως βασίλισσα των Αμαζόνων η Πενθεσίλεια , και οι οποίες πολέμησαν στο πλευρό του Πριάμου.
Η θέση της γυναίκας στη νέα θρησκεία του χριστιανισμού
Στον χριστιανισμό, σίγουρα η πλάστιγγα έγερνε και γέρνει υπέρ των ανδρών. Ωστόσο η νέα θρησκεία πάντα τιμούσε και τιμάει και τις γυναίκες. Μπορεί βέβαια και οι δώδεκα μαθητές του Ιησού να ήταν άνδρες, ωστόσο ξεχωριστή θέση στην χριστιανική λατρεία είχε και έχει και η Παναγία. Ακόμη τόσο το δόγμα των καθολικών μα πολύ περισσότερο εκείνο των ορθοδόξων, αποδίδει τιμές σε πλήθος γυναικών ως Αγίων που μαρτύρησαν ή προσέφεραν τα πάντα στη ζωή τους για την πίστη τους. Όμως εκείνο που μπορεί να θεωρηθεί ως οξύμωρο, είναι το ότι το ορθόδοξο τουλάχιστον δόγμα, ενώ αποδέχεται τον μοναχισμό στις γυναίκες και επίσης προχωράει και στην ανακήρυξη γυναικών ως Αγίων, δεν επιτρέπει την είσοδο γυναικών στο σώμα των κληρικών όλων των βαθμίδων.
Γυναίκες που με τη δράση τους σημάδεψαν την ιστορία
Στην ιστορική διαδρομή των λαών αναφέρονται πολλές γυναίκες που σημάδεψαν με τη δράση και τις ικανότητές τους την ιστορία. Ως τέτοιες μπορούμε να αναφέρουμε και τις : Την Νεφερτίτη βασίλισσα των Αρχαίων Αιγυπτίων.Την Ευρώπη θυγατέρα του βασιλιά της Φοινίκης Αγήνορα και μητέρα του βασιλιά Μίνωα. Την Πασιφάη βασίλισσα των Μινωϊτών σύζυγο του βασιλιά Μίνωα. Την Αριάδνη θυγατέρα της Πασιφάης και του Μίνωα και ερωμένης του Θησέα.Την ποιήτρια Σαπφώ από τη Λέσβο. Την Ολυμπιάδα σύζυγο του βασιλιά Φιλίππου της Μακεδονίας και μητέρα του Μ. Αλεξάνδρου. Την Κλεοπάτρα βασίλισσα της Αιγύπτου. Την Αγία Ελένη μητέρα του Μ. Κωνσταντίνου Την Θεοδώρα σύζυγο του αυτοκράτορα Ιουστινιανού. Την Ζαν ντ΄ Άρκ Γαλλίδα ηρωϊδα των αγώνων των Γάλλων για την ανεξαρτησία τους. Την Μεγάλη Αικατερίνη αυτοκράτειρα της Ρωσίας. Την βασίλισσα Ελισσάβετ της Αγγλίας. Την Μαρία Αντουανέτα βασίλισσα των Γάλλων, σύζυγο του Λουδοβίκου του ΙΔ΄. Την Ιωσηφίνα αυτοκράτειρα της Γαλλίας, σύζυγο του Μ. Ναπολέοντα. Την βασίλισσα Βικτώρια της Αγγλίας, Την Νομπελίστα Μαρί Κιουρί πυρηνικό φυσικό . Την Ρόζα Λούξενμπουργκ Εβραία επαναστάστρια, μαρξίστρια και φιλόσοφο. Την Ίντιρα Γκάντι πρωθυπουργό των Ινδιών. Την Σιμόν ντε Μπωβουάρ Γαλλίδα συγγραφέα, φιλόσοφο και φεμινίστρια. Την Τζέην Γκούντολ Αγγλίδα ανθρωπολόγο που διερεύνησε τις σχέσεις ανθρώπων και πρωτευόντων. Την Μελίνα Μερκούρη, ηθοποιό με διεθνή καριέρα, αγωνίστρια και αντιστασιακή κατά της δικτατορίας και υπουργό πολιτισμού της Ελληνικής Δημοκρατίας. Την Μαρία Κάλλας, ερμηνεύτρια της λυρικής σκηνής με διεθνή καριέρα. Την Ειρήνη Παπά, ηθοποιό με διεθνή καριέρα.
Τα δύσκολα χρόνια για τον Ελληνισμό
Τα προϊστορικά ή και τα ιστορικά χρόνια αναδείχτηκαν σημαντικές γυναίκες Ελληνικής καταγωγής, όπως η Ευρώπη, η Πασιφάη, η Αριάδνη,η Σαπφώ, η Ολυμπιάδα, η Αγία Ελένη αλλά και η Θεοδώρα η σύζυγος του Ιουστινιανού το 500 -548 μ.Χ. Έκτοτε δεν εμφανίζεται πια και κάποια άλλη για χρονικό διάστημα πολλών αιώνων που να ξεπερνά τα σύνορα της Ελλάδας αν εξαιρέσουμε στα μέσα του 1900 με την εμφάνιση της Μελίνας Μερκούρη, της Μαρίας Κάλλας και της Ειρήνης Παπά. Βέβαια δεν πρέπει να λησμονούμε ότι ο Ελλαδικός χώρος μετά τους διαδόχους του Μ.Αλεξάνδρου, πέρασε σταδιακά στην κυριαρχία των Ρωμαίων, και στη συνέχεια των Ρωμαίων της Ανατολικής αυτοκρατορίας που όρισαν σαν πρωτεύουσά τους την Βασιλεύουσα. Πολύ αργότερα ιστορικοί της Αναγέννησης, ονόμασαν την Ρωμαϊκή Ανατολική Αυτοκρατορία, ως Βυζαντινή Αυτοκρατορία, και τους υπηκόους της Βυζαντινούς. Οι υπήκοοι του Βυζαντίου ναι μεν θεωρούσαν τους εαυτούς τους Ρωμαίους πολίτες ωστόσο όμως είχαν σαν επίσημη γλώσσα τους την Ελληνική και επίσημη θρησκεία τους τον χριστιανισμό. Με αυτόν τον τρόπο πραγματώθηκε και η άρρηκτη σχέση ή και η σχεδόν ταύτιση των Ελλήνων με τους Βυζαντινούς! Αργότερα το τραγικό έτος 1453 το Βυζάντιο αλώθηκε από τους Οθωμανούς, οπότε ο Ελληνισμός ‘’καταπλακώθηκε’’ για 400 ολόκληρα χρόνια. Πως λοιπόν όλα αυτά τα χρόνια ως και τα μέσα του 1800 θα μπορούσε να αναδεικνύονταν κάποια Ελληνίδα ως σημαντική προσωπικότητα!
Η υστέρηση της τοποθέτησης των Ελληνίδων σε θέσεις ηγεσίας
Στην σύγχρονη ιστορία της χώρας μας, κατάφεραν να αναδειχτούν Ελληνίδες με σημαντικούς ρόλους στο χώρο των γραμμάτων και των τεχνών, όπως η Πηνελόπη Δέλτα, η Μαρία Πολυδούρη, η Κατίνα Παξινού, η Μαρία Κοτοπούλη, η Μαρία Κάλλας, η Μελίνα Μερκούρη, η Ειρήνη Παππά , η Νανά Μούσχουρη, η Μαρία Φαραντούρη και άλλες. Όμως σε όλη τη πορεία της Ελληνικής Δημοκρατίας από την πρώτη ανακήρυξή της έως και σήμερα, ουδέποτε αναδείχτηκε στην ανώτατη θέση του εκλεγμένου πρωθυπουργού γυναίκα, αν και έχουν εναλλαγεί 90 περίπου στο σύνολό τους, όλοι τους άνδρες. Σίγουρα υπάρχουν αρκετοί λόγοι που δικαιολογούν την υστέρηση της συμμετοχής των γυναικών στην κεντρική πολιτική σκηνή. Ο σπουδαιότερος βέβαια είναι το ότι, το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι οι γυναίκες το απόκτησαν μόλις για πρώτη φορά στις βουλευτικές εκλογές του 1952. Ωστόσο από τις εκλογές του 1953 οπότε εκλέχτηκε η πρώτη Ελληνίδα βουλευτής, γυναίκες συνεχίζουν να εκλέγονται στις εκάστοτε βουλευτικές εκλογές. Ακόμη γυναίκες εκλέγονται και σε θέσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης. Όμως εκτιμούμε πως το ποσοστό των εκλεγμένων γυναικών σε θέσεις ηγεσίας, δηλαδή βουλευτών, Δημάρχων και Περιφερειαρχών, είναι πολύ χαμηλό. Πιο αναλυτικά για τις πρόσφατες εκλογές, στους 300 βουλευτές έχουν εκλεγεί 71 γυναίκες, στους 13 Περιφερειάρχες δεν έχει εκλεγεί καμία γυναίκα, και στους 332 εκλεγμένους Δημάρχους είναι μόλις 22 γυναίκες!
Οι Ελληνίδες σε θέσεις ηγεσίας στον ιδιωτικό τομέα
Το ίδιο χαμηλή, ίσως και χαμηλότερη είναι η συμμετοχή των γυναικών σε θέσεις ηγεσίας στις ιδιωτικές επιχειρήσεις και οργανισμούς, τόσο σε θέσεις Διευθύνοντων Συμβούλων, όσο και σε θέσεις Γενικών Διευθυντών. Όμως η διεθνής εμπειρία ιδιαίτερα στον ιδιωτικό χώρο, είναι εντελώς διαφορετική, και πολύ περισσότερο στις αναπτυγμένες χώρες. Η συμμετοχή των γυναικών σε θέσεις ηγεσίας και αυξημένης ευθύνης, είναι πολύ υψηλότερη.
Τα ιδιαίτερα προσόντα
Αντίθετα με τα στερεότυπα και τις ισχύουσες προκαταλήψεις της Ελληνικής κοινωνίας για τις ικανότητες και τις δυνατότητες των γυναικών να διαχειριστούν εξουσία, οι Ελληνίδες όπου τολμήθηκε η τοποθέτησή τους σε θέσεις ηγεσίας διέψευσαν τις όποιες επιφυλάξεις που ίσως είχαν διατυπωθεί. Εκτίμησή μας είναι ότι υπάρχει ένα σύνολο παραγόντων που ενισχύει την άποψη ότι οι γυναίκες σε θέσεις ηγεσίας μπορούν να φέρουν αποτελέσματα πολλαπλάσια των ανδρών στις ανάλογες θέσεις . Για να στηρίξουμε την άποψή μας αυτή παραθέτουμε μερικά επιειρήματα όπως:
α. Είναι από την φύση τους πολύ πιο δίκαιες στην διαχείριση εξουσίας.
β. Δεν εμπλέκονται εύκολα σε υποθέσεις διαφθοράς.
γ. Τις γυναίκες τις εμπιστεύονται πολύ περισσότερο οι γυναίκες εργαζόμενες, και η εμπιστοσύνη αυτή λειτουργεί ως πλεονέκτημα αποδοτικότητας
δ. Σε ρόλους υψηλής διαπραγμάτευσης διαθέτουν το πλεονέκτημα της διαίσθησης, που πολλές φορές αποδεικνύεται πολύ χρήσιμο
ε. Διαθέτουν επίσης και μεγαλύτερη ικανότητα ενσυναίσθησης
στ. Μια αριθμητική ισορροπία ανάμεσα σε γυναίκες και άνδρες που χειρίζονται εξουσία σε ένα οργανισμό, ή μια ομάδα, ή μια επιτροπή, είναι πάντα πολύ χρήσιμη γιατί αποπνέει περισσότερη αίσθηση εμπιστοσύνης είτε στο εσωτερικό τους είτε προς τα έξω.
ζ . Η συναίσθηση της προσωπικής ευθύνης των γυναικών για το ρόλο και την αποστολή τους, είναι πολύ μεγαλύτερη των ανδρών
η. Λόγω της μεγαλύτερης εξωστρέφειας που από τη φύση τους διαθέτουν, βρίσκονται σε θέση να συλλέγουν περισσότερες πληροφορίες για τις υποθέσεις ευθύνης τους.
Για μια ανατροπή της υστέρησης και το πρότυπο των Αμαζόνων
Εκτίμησή μας λοιπόν είναι το ότι, είναι ευθύνη της Ελληνικής κοινωνίας να καταφέρει μια αισθητή πρόοδο στο θέμα αυτό. Μεγάλη βέβαια ευθύνη πρέπει να αναλάβουν και οι ίδιες οι Ελληνίδες γυναίκες με το να στηρίζουν με πολύ μεγαλύτεριο ζήλο τις γυναίκες υποψηφίους στις οποιεσδήποτε εκλογές όταν έχουν να επιλέξουν υποψήφιους για όμοιες θέσεις. Ευκταίο λοιπόν είναι να γίνονται προσπάθειες για να κατορθωθεί σε όσο μεγαλύτερο βαθμό, αυτό που 3.000 χρόνια πρίν είχαν κατακτήσει οι κοινωνίες των Αμαζόνων. Δηλαδή τον μεγάλο βαθμό ισότητας και αμοιβαίας συνεργασίας ανάμεσα στα φύλα όπου οι γυναίκες παρόλο που ήταν ακόμη και πολεμίστριες, δεν χρειάζονταν να εγκαταλείψουν τη μητρότητα, το σεξ, τη συντροφικότητα ή τη θηλυκότητά τους. Εκείνες το κατόρθωναν, με το να συμμετέχουν ισότιμα με τους άνδρες της φυλής τους, σε όλους τους δύσκολους και επικίνδυνους ρόλους που τους επιφυλάσσονταν, ακόμη και σε αυτούς των πολεμιστών!
Φωτογραφία θέματος: Όταν ο Αχιλλέας έβγαλε τη μάσκα της βασίλισσας των Αμαζόνων της Πενθεσίλειας, που μόλις είχε πληγώσει θανάσιμα, εντυπωσιάστηκε από την ομορφιά της .