Του Δημήτρη Αγγελίδη
Παρ’ όλο που η ελληνική και η γερμανική κυβέρνηση διαψεύδουν δημόσια ότι ήρθαν σε συμφωνία για να τεθεί μηνιαίο πλαφόν στις μετακινήσεις προσφύγων προς τη Γερμανία με τη διαδικασία της οικογενειακής επανένωσης, η ύπαρξη της συμφωνίας επιβεβαιώνεται πλήρως και μάλιστα από τον ίδιο τον υπουργό Μεταναστευτικής Πολιτικής.
Σε πρωτοκολλημένη επιστολή του προς τον υπουργό Εσωτερικών της Γερμανίας Τόμας ντε Μεζιέρ με ημερομηνία 4 Μαΐου, που αποκαλύπτει σήμερα η «Εφ.Συν.», ο κ. Μουζάλας όχι μόνο αναφέρεται σε συμφωνία που είχε στόχο «να περιορίσουμε προσωρινά τον αριθμό των ατόμων που μεταφέρονται κάθε μήνα», αλλά αναγνωρίζει τα προβλήματα και την απόγνωση που έχει δημιουργήσει η συμφωνία στους πρόσφυγες και προτείνει με κυνικότητα στον Γερμανό ομόλογό του μια κοινή επικοινωνιακή διαχείριση του θέματος, ώστε να κρατηθεί κρυφή η συμφωνία και να αποσιωπηθούν οι σοβαρές ευθύνες των δύο χωρών.
Η επιστολή του υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής θέτει σοβαρά ζητήματα αξιοπιστίας, πολιτικών επιλογών και σεβασμού του ευρωπαϊκού και διεθνούς δικαίου για τις δύο χώρες. Εγείρει επίσης σοβαρά ερωτήματα πολιτικής εξάρτησης της Ελλάδας από τη Γερμανία, όχι μόνο στα θέματα οικονομικής πολιτικής, αλλά και στο προσφυγικό.
Η πολιτική της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ στο προσφυγικό μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015 εμφανίζεται πλήρως ευθυγραμμισμένη με τη γερμανική ατζέντα, συχνά σε βάρος του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς, μπροστά στο ενδεχόμενο ανόδου της Ακροδεξιάς στις προσεχείς εκλογές, η γερμανική πολιτική δανείζεται ρητορική και πρακτικές από το ακραία ξενοφοβικό οπλοστάσιο.
Οι προθεσμίες
Οπως έχει γράψει η «Εφ.Συν.», που αποκάλυψε το θέμα («Σοκ μετά το πλαφόν της Γερμανίας», 11/5/2017), η γερμανοελληνική συμφωνία καταστρατηγεί τον κανονισμό του Δουβλίνου, που προβλέπει γενναιόδωρη αλλά αυστηρή προθεσμία έξι μηνών προκειμένου να ολοκληρώσουν τα εμπλεκόμενα κράτη τη μεταφορά των προσφύγων που έχουν εγκριθεί για οικογενειακή επανένωση, έρχεται σε αντίθεση με διεθνείς συμβάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παρατείνει την αβεβαιότητα για περίπου 2.400 πρόσφυγες που έχουν ήδη γίνει δεκτοί στη Γερμανία και καλούνται τώρα να αναβάλουν το ταξίδι τους πέρα από το προβλεπόμενο εξάμηνο, αρκετοί για διάστημα που φτάνει σχεδόν τα τρία χρόνια.
Η επικοινωνιακή τακτική που προτείνει στον Γερμανό ομόλογό του ο κ. Μουζάλας συνίσταται στην αποφυγή της παραδοχής της ύπαρξης της συμφωνίας, στη γενική και αόριστη αναφορά σε «καθυστερήσεις» έτσι ώστε να υποβαθμιστούν και να θεωρηθούν αναμενόμενα τα νέα προβλήματα που επιφέρει η συμφωνία, και τέλος στην υπόρρητη μετάθεση της ευθύνης στους ίδιους τους πρόσφυγες, με το επιχείρημα ότι οι δύο χώρες δέχονται μεγάλο αριθμό αιτήσεων για άσυλο.
Σύντομα ο κ. Μουζάλας είχε την ευκαιρία να δώσει δείγματα της επικοινωνιακής τακτικής του. Οκτώ μέρες μετά την επιστολή του, διέψευδε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου το δημοσίευμα της «Εφ.Συν.» που αποκάλυπτε την ύπαρξη της συμφωνίας. Ο υπουργός έκανε λόγο για «λάθος δημοσίευμα» και για «εσφαλμένες πληροφορίες», χωρίς να δώσει διευκρινίσεις, και επιχείρησε να αποδώσει σε «τυχόν τεχνικούς λόγους» το γεγονός πως μόνο 70 τέτοιες μετακινήσεις έγιναν τον Απρίλιο, έναντι 540 τον Μάρτιο και 370 τον Φεβρουάριο («Μια “διάψευση” χωρίς εξηγήσεις», 12/5/2017).
Αλλά αυτή τη φορά ο κ. Μουζάλας βρίσκεται στη θέση να πρέπει να διαψεύσει τον εαυτό του. Οσα γράφει στην επιστολή του στον Γερμανό υπουργό Εσωτερικών επιβεβαιώνουν πλήρως το δημοσίευμα της «Εφ.Συν.»: «Οι μεταφορές στη Γερμανία μέσω οικογενειακής επανένωσης θα επιβραδυνθούν όπως συμφωνήθηκε. […] Η μεταφορά καθυστερεί εξαιτίας της συμφωνίας μας να περιορίσουμε προσωρινά τον αριθμό των ατόμων που μεταφέρονται κάθε μήνα», επισημαίνει στην επιστολή του.
Αλλωστε, παρά την όποια επικοινωνιακή δεινότητα του υπουργού στις δημόσιες τοποθετήσεις του, η πραγματικότητα είναι αδιάψευστος μάρτυρας. Οπως και τον Απρίλιο, έτσι και τον Μάιο προγραμματίζεται ο ίδιος αριθμός των 70 μετακινήσεων, ενώ θα δοθεί παράταση σε περίπου άλλους τόσους που έπρεπε να ταξιδέψουν τον Μάιο, αλλά δεν στάθηκαν τυχεροί να βρίσκονται ανάμεσα στους 70 που επιλέχθηκαν, άγνωστο με ποια κριτήρια.
Tο δημοσίευμα της «Εφ.Συν.» που τόσο η ελληνική όσο και η γερμανική κυβέρνηση έχουν διαψεύσει δημόσια |
«Υπάρχουν προβλήματα»
Παρόμοια παράταση δεν προβλέπεται πάντως από τον κανονισμό του Δουβλίνου, που υποχρεώνει τα κράτη να πραγματοποιήσουν τη μετακίνηση του πρόσφυγα μέσα σε έξι μήνες, χωρίς καμία εξαίρεση παρά μόνο για όσους βρίσκονται στη φυλακή και για όσους δεν μπορούν να εντοπιστούν.
Ο κ. Μουζάλας παραδέχεται στην επιστολή του ότι «υπάρχουν προβλήματα» και αναγνωρίζει ότι «θα επηρεαστούν περισσότεροι από 2.000 άνθρωποι και κάποιοι θα πρέπει να περιμένουν για χρόνια πριν ταξιδέψουν στη Γερμανία», ενώ γνωρίζει ότι η συμφωνία έχει επιφέρει «διαρκώς αυξανόμενη απόγνωση και επικριτικά σχόλια».
Αυτός είναι άλλωστε ο λόγος της επιστολής του: να διαμορφωθεί μια κοινή επικοινωνιακή γραμμή μεταξύ της Γερμανίας και της Ελλάδας για να αντιμετωπίζονται οι επικρίσεις με τρόπο που θα απαλλάσσει τα δύο συμβαλλόμενα μέρη από τις ευθύνες τους. Η απάντηση στις επικρίσεις πρέπει να είναι τέτοια, σύμφωνα με τον κ. Μουζάλα, που «να μη χρειαστεί να δεχτεί η Ελλάδα την ευθύνη γι’ αυτές τις καθυστερήσεις -καθώς πράγματι δεν είναι υπεύθυνη γι’ αυτές- αλλά την ίδια στιγμή να μην εμφανιστεί ότι ασκεί κριτική στην κυβέρνησή σας», γράφει στον Γερμανό ομόλογό του ο κ. Μουζάλας.
Η παράγραφος που συνοψίζει την πρόταση του υπουργού για την κοινή επικοινωνιακή γραμμή δεν επιφυλάσσει παρόμοια διακριτικότητα για τους πρόσφυγες ή για όσους δεν συμμερίζονται την επικοινωνιακή τακτική του. Η ανάγκη και το δικαίωμα των προσφύγων στην οικογενειακή επανένωση παρουσιάζεται σαν ανεδαφική επιθυμία, μια επιθυμία που εμφανίζεται αξιωματικά να προσκρούει στην πραγματικότητα.
«Καταλαβαίνουμε ότι όσοι ζητούν άσυλο έχουν την επιθυμία να συναντηθούν με την οικογένειά τους, αλλά, με δεδομένο ότι και η Ελλάδα και η Γερμανία έχουν πολύ μεγάλο αριθμό ανθρώπων που ζητούν άσυλο, πρέπει να γίνει αποδεκτό ότι θα είναι αναπόφευκτο να υπάρξουν καθυστερήσεις», καταλήγει η πρόταση.
Φαίνεται ότι αυτή η τακτική εφαρμόζεται και στην προσπάθεια της γερμανικής κυβέρνησης να διαχειριστεί επικοινωνιακά την κριτική που δέχεται για το πλαφόν από το κόμμα της γερμανικής Αριστεράς, που έχει καταθέσει δύο ερωτήσεις στη γερμανική Βουλή για το θέμα, από μερίδα του Τύπου και από οργανώσεις και συλλογικότητες που δραστηριοποιούνται στο προσφυγικό, μεταξύ των οποίων η οργάνωση ProAsyl και τα Διακονικά Κοινωνικά Ιδρύματα της Ευαγγελικής Εκκλησίας της Γερμανίας.
Η γερμανική απάντηση
Σε απάντηση της γερμανικής κυβέρνησης στην «Εφ.Συν.» μέσω της γερμανικής πρεσβείας στην Αθήνα με ημερομηνία 19 Μαΐου («“Χλομές” γερμανικές εξηγήσεις για το πλαφόν», 22/5/2017), αναφέρεται ότι ο Γερμανός υπουργός Εσωτερικών απευθύνθηκε στον Ελληνα υπουργό για να υπάρξει «στενότερη συνεννόηση των εμπλεκόμενων υπηρεσιών», διατύπωση που επιχειρεί να εμφανίσει το πλαφόν σαν υπηρεσιακό και τεχνικό ζήτημα και όχι σαν πολιτική απόφαση των δύο υπουργών.
Σημειώνεται επίσης η «εν μέρει περιορισμένη δυνατότητα φροντίδας και στέγασης» προσφύγων στη Γερμανία, χωρίς να τεκμηριώνεται με συγκεκριμένα στοιχεία, έτσι που να εμφανίζεται μονόδρομος η καταστρατήγηση του κανονισμού του Δουβλίνου και η παράταση του χωρισμού των οικογενειών, καθώς αναγνωρίζεται ότι οι μετακινήσεις θα πραγματοποιούνται «ακόμη και πέραν μιας πιθανής υπέρβασης προθεσμιών», μια εύσχημη διατύπωση προκειμένου να αποφευχθεί η αναφορά στο πλαφόν.
Παρόμοια απάντηση έδωσε το γερμανικό υπουργείο Εσωτερικών σε ερώτηση του κόμματος της γερμανικής Αριστεράς, σύμφωνα με δημοσιεύματα του γερμανικού Τύπου.
Ωστόσο, την ίδια ημέρα, στη διάρκεια της ενημέρωσης των πολιτικών συντακτών στη Γερμανία, εκπρόσωπος του υπουργείου Εσωτερικών διέψευσε ότι το υπουργείο «σκοπεύει να περιορίσει τον αριθμό αυτής της ομάδας προσφύγων από 70 άτομα τον μήνα», δηλώνοντας ότι «αυτό δεν ευσταθεί», σύμφωνα με δημοσίευμα της ελληνικής υπηρεσίας της Deutsche Welle («Κανένας περιορισμός για πρόσφυγες από την Ελλάδα», www.dw.com, 19/5/2017), που αναπαρήχθη σε ελληνικές ιστοσελίδες.
Δεν είναι σαφές αν ο εκπρόσωπος διέψευδε το πλαφόν στις μετακινήσεις ή αναφερόταν στη διαδικασία έγκρισης των προσφύγων που ζητούν να μεταφερθούν στη Γερμανία για οικογενειακή επανένωση μέσω του κανονισμού του Δουβλίνου. Απαντώντας πάντως σε ερώτηση της Deutsche Welle, o εκπρόσωπος σημείωσε ότι «η Γερμανία, σε αντίθεση με άλλα κράτη της Ε.Ε., τηρεί τις δεσμεύσεις που προκύπτουν από το Δουβλίνο». Αν πρόκειται για ειλικρινή δήλωση, δεν είναι φυσικά διάψευση αλλά καλοδεχούμενη αναδίπλωση.
Η επιστολή Μουζάλα
Απόδοση στα ελληνικά: «Εφ.Συν.»
«Aγαπητέ υπουργέ,
Αγαπητέ Τόμας [χειρόγραφο]
Επίτρεψέ μου να επαναλάβω τις ευχαριστίες μου για την υποστήριξη που παρέχει η Γερμανία στην Ελλάδα από την αρχή της προσφυγικής κρίσης και για τις προσπάθειές σας να βοηθήσετε την κυβέρνησή μου να ξεπεράσει τις πολλές προκλήσεις που ήρθαν στην επιφάνεια ύστερα από την εφαρμογή της ευρωτουρκικής δήλωσης. Οπως σίγουρα γνωρίζετε, η Ελλάδα παραμένει εκτεθειμένη σε υψηλό βαθμό σε μεταναστευτικές ροές από την Τουρκία παρά τη σημαντική μείωση των αφίξεων τους τελευταίους μήνες. Από αυτή την άποψη, η ενεργή σας συμμετοχή στο πρόγραμμα μετεγκατάστασης ήταν μεγάλη βοήθεια και δείχνει τη βούληση της Γερμανίας να προωθήσει κοινές λύσεις που αποφασίζονται σε επίπεδο Ε.Ε.
Οι μεταφορές στη Γερμανία μέσω οικογενειακής επανένωσης θα επιβραδυνθούν όπως συμφωνήθηκε. Ωστόσο, υπάρχουν προβλήματα και χρειαζόμαστε επειγόντως μια κοινή γραμμή για να απαντήσουμε στα όλο και πιο απεγνωσμένα και επικριτικά σχόλια που αφορούν τις καθυστερήσεις στη διαδικασία οικογενειακής επανένωσης. Πρέπει να σας πληροφορήσω ότι θα επηρεαστούν περισσότεροι από 2.000 άνθρωποι και κάποιοι θα πρέπει να περιμένουν χρόνια πριν ταξιδέψουν στη Γερμανία. Πράγματι, η επανένωση με οικογενειακά μέλη που βρίσκονται στη Γερμανία έχει εγκριθεί από τις αρμόδιες γερμανικές υπηρεσίες, ωστόσο η μεταφορά καθυστερεί εξαιτίας της συμφωνίας μας να περιορίσουμε προσωρινά τον αριθμό των ατόμων που μεταφέρονται κάθε μήνα.
Για να μη χρειαστεί να δεχτεί η Ελλάδα την ευθύνη γι’ αυτές τις καθυστερήσεις -καθώς πράγματι δεν είναι υπεύθυνη γι’ αυτές- αλλά την ίδια στιγμή να μην εμφανιστεί ότι ασκεί κριτική στην κυβέρνησή σας, προτείνουμε την ακόλουθη γραμμή:
“Ενώ οι εγκρίσεις για οικογενειακή επανένωση προχωρούν με κανονικό ρυθμό, η πραγματική μεταφορά των προσώπων εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Η Γερμανία και η Ελλάδα εργάζονται μαζί για να διατηρήσουν ένα σταθερό ρυθμό μεταφορών, λαμβάνοντας υπόψη τη συμμετοχή της Γερμανίας και στο πρόγραμμα μετεγκατάστασης. Κατανοούμε ότι όσοι ζητούν άσυλο έχουν την επιθυμία να συναντηθούν με την οικογένειά τους, αλλά, με δεδομένο ότι και η Ελλάδα και η Γερμανία έχουν πολύ μεγάλο αριθμό ανθρώπων που ζητούν άσυλο, πρέπει να γίνει αποδεκτό ότι καθυστερήσεις θα είναι αναπόφευκτες”.
Στο μεταξύ, επίτρεψέ μου να υπογραμμίσω ξανά πόσο σημαντικό πιστεύω ότι είναι για τις αρμόδιες γερμανικές αρχές να ανταποκριθούν το συντομότερο δυνατό και μέσα στις απαιτούμενες προθεσμίες των μεταφορών στις επανειλημμένες κλήσεις μας σχετικά με όλες τις εκκρεμείς περιπτώσεις και να δώσουν τη δυνατότητα παράτασης της προθεσμίας μετακίνησης που αναλογεί στην κάθε περίπτωση».