Του Άρη Χατζηστεφάνου *
Γνωρίζω πως όσοι αναρτούν τις εμπειρίες τους από τις μικρές παρενέργειες που έχουν για ορισμένους τα εμβόλια το κάνουν συνήθως για καλό σκοπό. Εξηγούν ότι ένας πυρετός και μερικοί μυϊκοί πόνοι δεν είναι τίποτα μπροστά στην ασφάλεια που προσφέρει το εμβόλιο στους ίδιους και σε αυτούς που αγαπούν. Ακόμη και έτσι όμως, ακούγοντας τα σχόλια όσων λένε ότι αισθάνονται «σαν να τους πάτησε τρένο», σχηματίζεται στο πρόσωπό μου ένα ελαφρύ μειδίαμα. Γιατί όσα βιώνουν για μια ή δυο ημέρες τα έζησα στο πολλαπλάσιο για σχεδόν τρείς βδομάδες, όταν προσβλήθηκα πριν από μήνες από τον ιό.
Θυμάμαι τους μυϊκούς πόνους που δεν με άφηναν να κοιμηθώ για μέρες. Θυμάμαι τις νύχτες, αγκαλιά με το οξύμετρο, να μετράω τις επιπτώσεις στο άσθμα μου. Θυμάμαι ότι δεν άντεχα να κοιτάζω ούτε την οθόνη του κινητού για περισσότερο από ένα λεπτό. Θυμάμαι την άδεια που ζήτησα από τη δουλειά γιατί δεν μπορούσα ούτε να σκεφτώ – όχι να γράψω κείμενο ή να εκφωνήσω εκπομπή. Και ύστερα κι άλλες εβδομάδες με διαρκή κούραση και μια συνεχή «θολούρα». Όταν υποχώρησαν οι πόνοι, έμεινε για μήνες η ανησυχία ότι ο οργανισμός δεν θα επανέλθει ποτέ στην προηγούμενη κατάσταση του. Σαν να έχασες μέσα σε λίγες ημέρες δυο δεκαετίες ζωτικότητας και διαύγειας.
Φυσικά, όπως υπομειδιώ εγώ για τις μικροπαρενέργειες του εμβολίου, κάποιοι θα γελάνε μαζί μου διαβάζοντας τα «γελοία» συμπτώματα που αναφέρω. Είναι οι άνθρωποι που μπήκαν στα νοσοκομεία, διασωληνώθηκαν και είδαν τον θάνατο να τους χτυπά την πόρτα. Κάποιοι άλλοι δεν μπορούν ούτε να γελάσουν. Είναι οι 10.669 που πέθαναν στην Ελλάδα, τα 3,22 εκατομμύρια που πέθαναν σε όλο τον κόσμο και τα δεκάδες εκατομμύρια συγγενών και φίλων που δεν πρόλαβαν να τους αποχαιρετίσουν και να τους σφίξουν στο χέρι.
Γι’ αυτό, όταν έφτασε στο κινητό μου το μήνυμα του εμβολιασμού χρειάστηκα λιγότερο από τρία λεπτά για να κλείσω το ραντεβού. Είχα μάλιστα τη δυνατότητα να επιλέξω ανάμεσα σε Pfizer και AstraZeneca, αλλά προτίμησα χωρίς σκέψη το δεύτερο γιατί θα γινόταν λίγες ημέρες ή εβδομάδες νωρίτερα. Δεν το έκανα μόνο για μένα (εγώ έχω μάλλον κάτι περισσευούμενα αντισώματα), αλλά για όλους αυτούς που θα μπορούσα να σκοτώσω (κυριολεκτικά) περπατώντας ανάμεσά τους ανεμβολίαστος.
Τα εμβόλια φέρνουν την ανθρωπότητα μπροστά σε έναν καθρέφτη, όπως ελάχιστα ιστορικά γεγονότα μπορούν να το κάνουν. Η παραγωγή τους αποτελεί ένα προμηθεϊκό επίτευγμα, για το οποίο υποκλινόμαστε μπροστά στην επιστημονική κοινότητα. Από τη στιγμή όμως που κάποιος Προμηθέας αποφασίζει να προσφέρει τη φωτιά, μέχρι αυτή να φτάσει στον προορισμό της, υπάρχουν πολλά εμπόδια. Υπάρχουν καταρχήν οι εταιρείες, που εκμεταλλεύονται τις πατέντες (δηλαδή το προϊόν της συλλογικής γνώσης για το οποίο πλήρωναν εδώ και δεκαετίες εκατομμύρια φορολογούμενοι σε όλο τον κόσμο) αδιαφορώντας για τις εκατόμβες νεκρών σε χώρες όπως η Ινδία. Τα λόμπι των φαρμακοβιομηχανιών βρίσκονται τις τελευταίες εβδομάδες στις επάλξεις προκειμένου να σταματήσουν την απελευθέρωση των δικαιωμάτων ευρεσιτεχνίας, αν και γνωρίζουν ότι αν δεν επιτευχθεί άμεσα η ανοσία αγέλης σε όλο τον κόσμο ο ιός θα συνεχίσει να μεταλλάσσεται. Το κέρδος τους δεν προέρχεται από τον εμβολιασμό όλων αλλά από τον εμβολιασμό αυτών που μπορούν να πληρώσουν εμβόλια, τα οποία θα παρασκευάζονται μόνο σε δικά τους εργοστάσια. Οι μεταλλάξεις δεν θα επηρεάσουν την κερδοφορία τους. Ίσως μάλιστα να την αυξήσουν.
Υπάρχουν όμως και άνθρωποι που δεν θέλουν να πάρουν το δώρο του Προμηθέα. Εκτός από τους ακροδεξιούς συνωμοσιολόγους του Τραμπ ή του Μπολσονάρο, συναντάς και αυτούς που νομίζουν ότι αντιστέκονται στην κυριαρχία των πολυεθνικών του φαρμάκου ή πως στήνουν «οδοφράγματα» απέναντι στον αυταρχισμό της κρατικής εξουσίας. Στην πραγματικότητα αντιγράφουν κατά γράμμα τη συμπεριφορά των εταιρειών: προτάσσουν τον εαυτό τους σε βάρος του κοινωνικού συνόλου. Ύστερα από δεκαετίες κυριαρχίας του νεοφιλελευθερισμού έμαθαν να μιλούν μόνο για τα ατομικά δικαιώματα αγνοώντας τα συλλογικά. Πίστεψαν βαθιά μέσα τους ότι υπάρχει μόνο το «εγώ», το οποίο νομίζουν ότι μπορεί να επιβιώσει χωρίς το «εμείς».
Γνωρίζουν ότι από εμβόλια όπως το AstraZeneca ενδέχεται να παρουσιαστεί ένα περιστατικό θρόμβωσης (τις περισσότερες φορές άμεσα αντιμετωπίσιμο) ανά 100.000 εμβολιασμούς. Αυτό σημαίνει ότι αν εμβολιάζαμε δέκα εκατομμύρια ανθρώπους στην Ελλάδα θα είχαμε συνολικά 100 περιστατικά θρομβώσεων (όχι θανάτων… θρομβώσεων) και θα ξεμπερδεύαμε.
Όσοι αρνούνται να εμβολιαστούν προτιμούν να έχουμε καθημερινά 70 με 100 νεκρούς παρά να βρεθούν μπροστά στο απειροελάχιστο ενδεχόμενο μιας παρενέργειας, την οποία μπορούν να αντιμετωπίσουν με έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία.
Οι άνθρωποι αυτοί μπορεί να είναι λίγοι αλλά καταφέρνουν να διαχέουν το φόβο σε μεγάλο τμήμα του πληθυσμού διαδίδοντας ψευδείς πληροφορίες. Το κάνουν με τη βοήθεια των ΜΜΕ, που εμπορευματοποιούν το φόβο και υπερπροβάλλουν κάθε παρενέργεια που ίσως να συνδέεται με κάποιο εμβόλιο (συχνά χωρίς κανένα στοιχείο).
Όσοι από αυτούς τους ανθρώπους ανήκουν στην εθνικιστική δεξιά μιλούν όλη την ημέρα για τις θυσίες του έθνους, αλλά αρνούνται να κάνουν την παραμικρή προσπάθεια για να βοηθήσουν τους συνανθρώπους τους και εν τέλει την οικονομία της χώρας. Όσοι από αυτούς ανήκουν στην αριστερά ή την αναρχία μιλούν για την «αλληλεγγύη» και την «αλληλοβοήθεια» αλλά αρνούνται να τις προσφέρουν στους διπλανούς τους. Κάνουν «αντίσταση» απέναντι στο κράτος όπως και οι φαρμακοβιομηχανίες: επιβεβαιώνουν την ατομική «κυριαρχία» τους διαιωνίζοντας το πρόβλημα.
Μην γίνεις σαν αυτούς που σκέφτονται και δρουν σαν εταιρείες. Να σκέφτεσαι και να δρας σαν άνθρωπος. Μην κάνεις το εμβόλιο για σένα. Κάν’το για τους γύρω σου. Κάντο για αυτούς που πέθαναν γιατί δεν είχαν την τύχη να υπάρχει ένα εμβόλιο όταν προσβλήθηκαν από τον ιό. Και ύστερα διαφήμισέ το σε όλους. Βοήθησέ τους να ξεπεράσουν τους φόβους που τους δημιουργούν όσοι ενδιαφέρονται μόνο για τον εαυτό τους. Είναι ίσως η πιο ανέξοδη προμηθεϊκή πράξη που θα έχεις τη δυνατότητα να κάνεις στη ζωή σου.
Υ.Γ. Πριν από μερικές δεκαετίες μέλη της οργάνωσης Τουπαμάρος έγραψαν ένα σύνθημα σε ένα από τα νυχτερινά κέντρα της Ουρουγουάης, όπου επιτρεπόταν η είσοδος μόνο σε λίγους και εκλεκτούς: Ο Bailan Todos, O No Bailan Nadie – ή θα χορέψουμε όλοι ή δεν θα χορέψει κανένας.