Η ταινία «Ένα Τραγούδι για τον Αργύρη» για τη συγκλονιστική ζωή του Αργύρη Σφουντούρη και τον αγώνα του για την διεκδίκηση των Γερμανικών αποζημιώσεων βγαίνει στις κινηματογραφικές αίθουσες στις 11 Ιουνίου, μία ημέρα μετά την επέτειο της σφαγής του Διστόμου στις 10 Ιουνίου.
H ταινία ΕΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΡΓΥΡΗ είναι η συγκινητική ιστορία της ζωής του Αργύρη Σφουντούρη με φόντο τα γεγονότα που στιγμάτισαν την Ελλάδα τα τελευταία εβδομήντα χρόνια, από την Γερμανική Κατοχή και τον Εμφύλιο μέχρι τη Μεταπολίτευση. Είναι ταυτόχρονα μια ταινία για την αντιμετώπιση του προσωπικού θρήνου ενός ανθρώπου που σε ηλικία 4 ετών έχασε τους γονείς του στη σφαγή του Διστόμου, η πορεία του στο δρόμο της επιστήμης, αλλά και η συνειδητοποίηση του ιστορικού χρέους που είχε για την διεκδίκηση των Γερμανικών αποζημιώσεων. Ταυτόχρονα είναι μια ταινία- ταξίδι στην αναζήτηση της προσωπικής γαλήνης.
Βραβεία της ταινίας
- Βραβείο Κοινού στο 9o Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης “Εικόνες του 21ου αιώνα” (Audience Award, 9th Thessaloniki Documentary Festival)
- Υποψήφιο Καλύτερο Ντοκιμαντέρ στα Ελβετικά Βραβεία Κινηματογράφου (Swiss Film Prize nomination for Best Documentary Film)
- Βραβεiο Κοινού στο 1ο Φεστιβάλ Ελληνικών Ταινιών στο Λος Άντζελες (Audience Choice Award, Los Angeles Greek Film Festival)
- Erasmus EuroMedia Medal, European Society for Education and Communication
Συντελεστές
- Με τον Αργύρη Σφουντούρη
και τους:
- Χρυσούλα Τζάθα Σφουντούρη, Δίστομο
- Αστέρω Λιάσκου Σφουντούρη, Δίστομο
- Κονδυλία Σφουντούρη, Αθήνα
- τον κληρικό Χαράλαμπο Γιάγκου, Δίστομο
- τον Στάθη Σταθά, καλλιτέχνη, Δίστομο
- τον Albert Spiegel, πρέσβη της Ομοσπονδίας της Γερμανίας στην Αθήνα, 2002–2005
- τον Μίκη Θεοδωράκη, συνθέτη, Αθήνα
- την Gabriele Heinecke, δικηγόρο / ομάδα εργασίας Δίστομο, Αμβούργο
- τον Eberhard Rondholz, δημοσιογράφο, Σκόπελος και Βερολίνο
- τον Rolf Surmann, ιστορικό, Αμβούργο
- τον Arthur Bill, πρώην πρόεδρο του παιδικού χωριού Πεσταλότσι, στο Gerzensee/Βέρνη
- τον Λεωνίδα Σακελλαρίδη, βιβλιοπώλη, Ζυρίχη
Σύνοψη
| 10 Ιουνίου 1944 Δίστομο. Ένα μικρό χωριό, ένα βήμα από την θάλασσα, στο δρόμο από την Αθήνα προς τους Δελφούς. Στις 10 Ιουνίου του 1944, ο μικρός Αργύρης σχεδόν τεσσάρων χρονών, επιζεί μιας κτηνώδους σφαγής των Γερμανικών Δυνάμεων Κατοχής: «Μέτρο Εξιλέωσης» μιας ναζιστικής μεραρχίας ως αντίποινα για μία επίθεση ανταρτών εναντίον των Γερμανών στην περιοχή. Σε λιγότερο από δύο ώρες σκοτώνονται 218 κάτοικοι του χωριού – γυναίκες, άντρες, γέροι, μωρά και βρέφη. Ο Αργύρης χάνει τους γονείς του και άλλους 30 συγγενείς.Ο μικρός Αργύρης , γλυτώνει από τύχη και περνά τα επόμενα χρόνια σε ορφανοτροφεία στην Αθήνα, μαζί με άλλα παιδιά θύματα του πολέμου. Μία μέρα, εμφανίζεται μία αποστολή του Ερυθρού Σταυρού και διαλέγει κάποια παιδιά να κάνουν μια καινούρια αρχή σε άλλη χώρα. Ο Αργύρης θέλει οπωσδήποτε να πάει μαζί τους. Έτσι βρίσκεται στην Ελβετία, στο παιδικό χωριό Πεσταλότσι στο Τρόγκεν, όπου μεγαλώνει μακριά από την πατρίδα του αλλά και από τη δυστυχία που επικρατεί στην μεταπολεμική Ελλάδα. |
Χρόνια αργότερα κάνει τη διδακτορική του διατριβή στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης (ΕΤΗ) στα Μαθηματικά και την Αστροφυσική. Σύντομα αρχίζει να διδάσκει στα λύκεια της Ζυρίχης, μεταφράζει Έλληνες ποιητές στα γερμανικά, και για κάποια χρόνια εργάζεται ως βοηθός στην αναπτυξιακή βοήθεια του Ελβετικού Σώματος Βοήθειας για τα θύματα καταστροφών στη Σομαλία, το Νεπάλ και την Ινδονησία. Όταν επιστρέφει στην Ευρώπη, πραγματοποιεί τακτικά ταξίδια μεταξύ Ελβετίας και Ελλάδας και η παραμονή στην παλιά του πατρίδα γίνεται κάθε φορά όλο και πιο μακροχρόνια.
Ο Αργύρης Σφουντούρης περίπου 75 χρονών σήμερα, είναι ένας άνδρας με συναρπαστική γοητεία και μελαγχολική ευθυμία. Έχει περάσει μεγάλο μέρος της ζωής του με τα γεγονότα που συνέβησαν όταν ήταν μικρό παιδί. Την τραυματική αυτή εμπειρία του, δεν προσπάθησε να την ξεπεράσει και να «κλείσει» το κεφάλαιο με τις παιδικές του αναμνήσεις, αλλά αγωνίστηκε να μάθει να ζει με αυτές και να κάνει τον κόσμο καλύτερο. Ελπίδα του είναι τέτοια γεγονότα να μην επαναληφθούν ποτέ .
Σκέψεις και παρατηρήσεις του σκηνοθέτη της ταινίας
70 χρόνια πέρασαν από εκείνη την μέρα του Ιουνίου.
Ένα παιδί στερήθηκε τους γονείς του.
Όλο το αδιανόητο του πολέμου.
Πώς να ζήσουμε με ένα τέτοιο παρελθόν;
Να το αποδεχθούμε; Να αντισταθούμε; Να κατηγορήσουμε;
Έχουν περάσει 70 χρόνια από τα γεγονότα που περιγράφονται σε αυτήν την ταινία. Τι βιώματα έχουν απομείνει σήμερα σε αυτούς τους ανθρώπους; Τι γνωρίζουμε εμείς για τις συνέπειες μιας τέτοιας σφαγής; Πώς ζει κανείς με τέτοια τραύματα, με την απώλεια της ακεραιότητας, της αθωότητας;
Στην βιογραφία του Αργύρη Σφουντούρη με συγκινεί ιδιαίτερα το πόσο βαθιά φτάνουν οι ρίζες της. Πόσο ξαφνικά ανοίγεται μέσα σε μια μικρή καθημερινή ζωή ένα χάσμα. Πόσο άμεσα ενώνονται τα νήματα από ένα μικρό ελληνικό χωριό στην Ελβετία προς όλη την Ευρώπη, μέχρι την άλλη άκρη του κόσμου. Σε ποιο βαθμό η ιστορία μιας ζωής εξαρτάται και είναι συνδεδεμένη από άλλες ζωές: το άτομο και η κοινωνία, η πατρίδα και η εξορία, ο πόλεμος και η ειρήνη, ο θρήνος και το χρέος, η καταγωγή, το παρόν και το μέλλον.
Από όλα τα αμέτρητα πεπρωμένα η ταινία ΕΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΡΓΥΡΗ επιλέγει ένα πεπρωμένο και εμμένει σε αυτό. Γιατί μόλις ένα πεπρωμένο πάρει ένα όνομα, ένα πρόσωπο και μια ιστορία, μόνο τότε γίνεται συγκεκριμένο.
Η ταινία είναι ένας φόρος τιμής στους ανθρώπους, που είχαν παρόμοια βιώματα στην παιδική τους ηλικία, και που παρ΄ όλα αυτά επιβίωσαν και τώρα θέλουν να ζήσουν χωρίς να κλείνονται στον εαυτό τους ούτε και να υποχωρούν. Και όλη η ταινία βασίζεται σε αυτήν ακριβώς την αναζήτηση, σε αυτήν τη λαχτάρα.
«Γνώρισα τον Αργύρη Σφουντούρη πριν δέκα χρόνια. Εκείνη την εποχή προσπαθούσαμε με μία θεατρική ομάδα να ανεβάσουμε στη σκηνή το βιβλίο «Ασκητική» του Νίκου Καζαντζάκη (στην Ελβετία είναι γνωστός κυρίως ως ο συγγραφέας του «Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά»). Τότε έψαχνα μία ανδρική φωνή που θα μπορούσε να διαβάσει για μας στην παράσταση κάποια κομμάτια της αρχής και του τέλους της «Ασκητικής» στα ελληνικά. Τη βρήκα στο πρόσωπο του Αργύρη Σφουντούρη. Όντας και ο ίδιος συγγραφέας, μου πρότεινε να με βοηθήσει στη βαθύτερη κατανόηση του κειμένου.
Η μεγάλη έκπληξη όμως ήρθε πολλά χρόνια αργότερα, όταν έμαθα, ότι για την παράσταση χρησιμοποιήσαμε τη δική του μετάφραση – στη γερμανική έκδοση τσέπης απλούστατα είχανε ξεχάσει να βάλουν το όνομα του μεταφραστή …
Αυτό που από την αρχή μου έκανε εντύπωση στον Αργύρη Σφουντούρη, ήταν η ευαισθησία του, το πνεύμα, η «παγκοσμιότητά» του. Ο εύθυμος τρόπος του ερχόταν σε μεγάλη αντίθεση με την ιστορία της ζωής του, την οποία μου διηγήθηκε σιγά-σιγά και που από τότε δε με άφησε ποτέ ήσυχο. Αυτή η ιστορία έγινε για μένα ένας φακός στον οποίο συγκεντρώνονται επίκαιρα ζητήματα και θέματα της εποχής μας.
Λίγα χρόνια αργότερα, την άνοιξη του 2003, βρισκόμασταν στην Κρήτη για διακοπές, στην οικογένεια της ελληνίδας γυναίκας μου. Την ίδια περίοδο οι Αμερικανοί είχαν εισβάλει στο Ιράκ. Σχηματίστηκε τότε μία ιδέα στο μυαλό μου: σκέφτηκα ότι θα μπορούσα να χρησιμοποιήσω τη βιογραφία του Αργύρη ως σημείο εκκίνησης για μία καινούρια ταινία».
——————————————————
Ελβετία (2006), Γερμανικά – Ελληνικά,
Διάρκεια: 105′ – Έγχρωμo – Ντοκιμαντέρ,
Διανομή: Filmtrade
Κάμερα: Patrick Lindenmaier
Ήχος: Martin Witz
Μοντάζ: Stefan Kälin
Αφήγηση: Hanspeter Müller-Drossaart
Μουσική: Tomas Korber, Γιώργος Στεργίου
Φωτισμός: Patrick Lindenmaier, Andromeda Film
Διεύθυνση παραγωγής/βοηθός σκηνοθέτη Christine Hürzeler
Βοηθός παραγωγού και σκηνοθέτη Μαρία Στεργίου
Σενάριο και σκηνοθεσία: Stefan Haupt
Μια παραγωγή της εταιρείας: Fontana Film GmbH, Stefan Haup