Του Αρχιμανδρίτου Ιγνάτιου Θ. Χατζηνικολάου, Θεολόγου – τ. Λυκειάρχου – Ακαδημαϊκού
Όσο και να ζούμε σε μια υλόφρονη εποχή, που ανάμεσα σ’ εκείνα που απορρίπτει είναι και η κόλασις, ωστόσο κάπου – κάπου ακούει κανείς και διαβάζει να ασχολούνται και να προβληματίζονται άνθρωποι πάνω σ’ αυτή την πραγματικότητα.
Βεβαίως, ειδικά στα Μοναστήρια, υπάρχει, έντονη η αγωνία και η άσκησις προς αποφυγήν της κολάσεως και απόκτηση της αιωνίου Βασιλείας των ουρανών και «ίνα και αυτοί σωτηρίας τύχωσι της εν Χριστώ Ιησού μετά δόξης αιωνίου» (Β΄ Τιμόθ. 2,10).
Είναι γνωστόν ότι οι περασμένες χριστιανικές γενεές (ιδίως στη Δύση) ασχολήθηκαν με το τι είναι κόλασις, και το σπουδαιότερο ήταν ότι την κόλαση την σκέπτονταν για τους άλλους και μάλιστα για όσους δεν συμφωνούσαν με τις δικές τους θρησκευτικές ή επιστημονικές αντιλήψεις (Ιερά Εξέτασις κλπ).
Από την άλλην όμως μεριά έχομε την εμπειρία των Αγίων της Ανατολής, η οποία ήταν, και είναι, πολύ διαφορετική στο θέμα αυτό.
Ο γνήσια πνευματικός άνθρωπος, συναισθανόμενος την αμαρτωλότητά του, πιστεύει πως αυτός είναι άξιος καταδίκης, ενώ όλοι οι άλλοι μπορεί να σωθούν. Και για την σωτηρία μάλιστα των άλλων, των αδελφών του, ο άγιος είναι διατεθειμένος, αν χρειασθεί, να πάει ακόμα και στην Κόλαση…
Επαναλαμβάνει τακτικά την προς τον Κύριον δύησή του: «Κύριε, Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με τον αμαρτωλόν» και «Δέσποτα Θεέ, Πάτερ παντοκράτορ, Κύριε Υιέ μονογενές, Ιησού Χριστέ, και Άγιον Πνεύμα, μία θεότης, μία Δύναμις, ελέησόν με τον αμαρτωλόν. Και οις επίστασαι κρίμασι, σώσον με τον ανάξιον δούλον σου».
Θα προσευχηθεί και θα σεβασθεί τον συνάνθρωπόν του. Δεν θα τον κατακρίνει. Δια της, εν κόσμω ή εν Μοναστηρίω, ασκήσεώς του θα παρακαλεί τον Θεόν να τον απαλλάξει από την κατάκριση και τα συναφή επιβλαβή και να τον καταξιώσει να ζήση με ταπείνωση και σωφροσύνη, λέγοντάς Του την προσευχή του Οσίου Εφραίμ: «Κύριε, και Δέσποτα της ζωής μου, πνεύμα αργίας, περιεργείας, φιλαρχίας και αργολογίας μη μοι δως. Πνεύμα δε σωφροσύνης και ταπεινοφροσύνης, υπομονής και αγάπης, χάρισέ μοι τω σω δούλω. Ναι, Κύριε, βασιλεύ, δώρησαί μοι το οράν τα εμά πταίσματα, και μη κατακρίνειν τον αδελφόν μου,΄ότι ευλογητός ει εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν».
Έτσι προσευχόμενος, και ζων, θα αποφύγει την αιώνιον Κόλαση. Έτσι, σεβόμενος τον πλησίον του, τον αγαπά σε τέτοιο σημείο που όχι μονάχα να θυσιασθεί υπέρ αυτού, αλλά να πάει και στην κόλαση ακόμα, όπως είπαμε πιο πάνω, για χατήρι του.
Γράφοντας αυτά, μου έρχονται στην σκέψη μου και στην καρδιά μου τα λόγια του αποστόλου Παύλου προς τους Χριστιανούς της Ρώμης: «ηυχόμην γαρ αυτός εγώ ανάθεμα είναι από τον Χριστόν υπέρ των αδελφών μου, των συγγενών μου κατά σάρκα…» (Ρωμ. 9,3). Δηλ φθάνει στο σημείο να χωρισθεί από τον Χριστόν (να πάει δηλαδή στην Κόλαση), αν αυτό μπορούσε να γίνει, προκειμένου να σωθούν οι Ιουδαίοι αδελφοί του κατά σάρκα. Μήπως το ίδιο δεν επαναλάμβανε συχνά και ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός στα κηρύγματά του προς τους υποδούλους αδελφούς του; Έλεγε χαρακτηριστικά ο Μέγας Αντώνιος: «Οι άλλοι σώζονται… εγώ χάνομαι στην Κόλαση».
Η Κόλασις λοιπόν δεν είναι ένα «καζάνι» για να ρίχνομε εκεί μέσα τους άλλους – συνήθως τους εχθρούς και αντιπάλους μας. Αλλά κίνητρο για την δική μας σωτηρία και των άλλων. Δεν είναι μια τρομοκράτηση, αλλά μια εγερτήρια σάλπιγγα για να ζούμε «Εν Ειρήνη και μετανοία» αγαπώντες αλλήλους, ώστε εμείς και αυτοί να αποφύγομε την γέεναν του πυρός (την Κόλαση) και απολαύσομε την Βασιλεία του Θεού (Παράδεισον)
Βεβαίως, Παράδεισος υπάρχει. Βεβαίως, Κόλασις υπάρχει. Για να αποφύγομε το δεύτερο και να αποκτήσουμε το πρώτον ένα πράγμα χρειάζεται: «αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου εξ όλης της καρδίας σου και εξ όλης της ψυχής σου και εξ όλης της διανοίας σου και εξ όλης της ισχύος σου… και τον πλησίον σου ως σεαυτόν» (Μάρκ. 12, 30-31)
Άλλωστε, Κόλασις είναι το να μη αγαπάς.
Αλήθεια, πόσοι και πόσοι δεν ζούμε σ’ αυτήν την Κόλαση!…