«Όπως οι Έλληνες στην συντριπτική τους πλειοψηφία, έτσι και οι Γάλλοι είναι υπέρ του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, αλλά το θέλουν διαφορετικό». Αυτό υπογραμμίζει ο Γάλλος φιλόσοφος Ετιέν Μπαλιμπάρ σε άρθρο του που δημοσιεύεται στη γαλλική εφημερίδα «Liberation». Μετάφραση: Δημήτρης Στεφανής
Ολόκληρο το άρθρο έχει ως εξής:
«Γιατί οι Γάλλοι παρακολουθούν τα συνεχόμενα επεισόδια της «ελληνικής κρίσης» μ’ ένα τέτοιο πάθος σαν να εξαρτιόταν η δική τους τύχη από αυτά ; Εξαρτάται. Καθένας από εμάς έχει τους δικούς του προσωπικούς, επαγγελματικούς και πνευματικούς λόγους.
Το πλαίσιο όμως είναι πολιτικό : είναι η πολιτική επικαιρότητα, η αντίστασή της στην «διακυβέρνηση», η δυνατότητα της να επανακτήσει την θέση που πρέπει να έχει σε μια κοινωνία ελεύθερων ανθρώπων.
Ιδού λοιπόν πέντε υποθέσεις, για τις οποίες είμαι ο μοναδικός υπεύθυνος αν και θεωρώ πως είναι διαδεδομένες.
Η πρώτη είναι ότι οι Γάλλοι πολίτες (και όχι μόνο) έχουν παρακολουθήσει με πάθος έναν αγώνα πνευματικό, θαρραλέο, επίμονο μιας κυβέρνησης και των μελών της που είναι αποφασισμένοι να σεβαστούν την λαϊκή εντολή που τους δόθηκε. Συνειδητοποιήσαμε σταδιακά ότι ο στόχος των « θεσμών » και της « μεγάλης συμμαχίας » που κυβερνά σήμερα την Ευρώπη δεν ήταν ούτε να βγάλουν την Ελλάδα από την καταστροφή στην οποία την έριξαν « τα προγράμματα βοήθειας », ούτε να την βοηθήσουν να μεταρρυθμίσει τις διεφθαρμένες « δομές », αλλά να την ωθήσει σε μια ταπεινωτική παραίτηση έτσι ώστε το παράδειγμά της να μην επαναληφθεί.
Με την ευκαιρία του δημοψηφίσματος, κατάλαβαν επίσης ότι οι πληροφορίες που προέρχονταν από τις Βρυξέλλες, το Eurogroup κτλ και οι οποίες αναμεταδίδονταν από τον τοπικό τύπο, ήταν διαστρεβλωμένες. Υπήρχαν εναλλακτικές!
Η δεύτερη είναι ότι βρίσκονται σε διαδικασία να κατανοήσουν το μέγεθος του προβλήματος της επανενεργοποίησης της δημοκρατίας, στην οποία στηρίζεται η νομιμότητα των αρχών που μας εκπροσωπούν σε κάθε χώρα και στην Ευρώπη. Οι Έλληνες δίνουν ένα παράδειγμα και θέτουν ένα πρόβλημα στο οποίο, φυσικά, δεν μπορούν να δώσουν λύση μόνοι τους. To, εδώ και εβδομάδες, επιχείρημα : «Η λαϊκή θέληση ενός έθνους δεν μπορεί να υπερισχύσει έναντι των συνθηκών» έγινε : «Δεν μπορεί να υπερισχύσει έναντι της βούλησης των υπόλοιπων 18 λαών». Είναι αλήθεια. Επίσης, θα έπρεπε να ερωτηθούν και αυτοί με ενεργές διαδικασίες όπως έκανε στην πράξη ο Τσίπρας και η κυβέρνησή του. Το επίπεδο της δημοκρατικής απαίτησης αυξάνεται στην Ευρώπη.
Η τρίτη, είναι ότι οι Έλληνες ενσαρκώνουν μια πραγματική αριστερή οπτική σε αντίθεση με την κυρίαρχη κατεύθυνση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Σπάνε τα στερεότυπα του «λαϊκισμού» (ή των «ακραίων», που θα αναμιχθούν μέσω μιας δημαγωγίας και εχθρότητας του ίδιου του ευρωπαϊκού οικοδομήματος). Ο Τσίπρας είναι υπέρ της Ευρώπης και εναντίον της οικονομικής πολιτικής.
Δεν το έχουμε αυτό στην Γαλλία, όπου η αμφισβήτηση είναι κυρίως προς το Εθνικό Μέτωπο FN. Αυτό μας προκαλεί το ενδιαφέρον και μας διερωτά. Από εδώ πηγάζει και ο τρίτος λόγος: Ποια είναι η αριστερή πολιτική σήμερα; Ποιος λόγος και ποιες αγωνιστικές πρακτικές, ποιους στόχους για μια αριστερά άξια του ονόματός της στον 21ο αιώνα;
Στην Γαλλία, ζούμε μια περίοδο καταθλιπτική, ανάμεσα σε μια αριστερά παραδομένη στον κυρίαρχο φιλελευθερισμό, έχοντας ξεχάσει όλες τις δεσμεύσεις της και μια « αριστερά της αριστεράς » διαιρεμένη, συχνά φλύαρη ή διστακτική. Παρακολουθούμε τον Σύριζα ή τους Podemos πρoκειμένου να πάρουμε έμπνευση, αν και θα ήταν καλύτερα να μιλάμε για άμιλλα μιας και τα μοντέλα δεν μπορούν να μεταγραφούν αυτούσια.
Τέταρτος λόγος: Η αντίσταση του Σύριζα στις καταστροφικές απαιτήσεις της Τρόικας, ο αγώνας στον οποίο θα πρέπει να επιδοθεί (γιατί το δημοψήφισμα δεν έλυσε κάτι, παρά μόνο μετέθεσε κάποια θέματα και όξυνε τα ζητούμενα), αποδεικνύει ότι στην οικονομία υπάρχουν επιλογές. Είναι η ίδια μία πολιτική. Η μεγάλη πλειοψηφία των οικονομολόγων (συμπεριλαμβανομένου του ΔΝΤ) γνωρίζει ότι θα πρέπει να αναδιαρθρώσουμε το χρέος και να τελειώσουμε με την λιτότητα.
Αλλά το μεγάλο ζητούμενο είναι η ανάπτυξη με συντονισμό και αλληλεγγύη στις κοινωνίες της ηπείρου. Ο Σύριζα θέτει αυτό το πρόβλημα επιτακτικά. Σε μια Γαλλία που κινείται σιγά σιγά προς την παρακμή και την απουσία δικαιοσύνης, αυτό το ζήτημα ηχεί δυναμικά.
Τέλος, αν και όχι λιγότερης σημασίας, ο Τσίπρας με την κυβέρνησή του και τον λαό του, είπαν καθαρά ότι ο στόχος τους δεν είναι το τέλος της Ευρώπης (στο οποίο αντιθέτως μας σπρώχνουν ο δογματισμός και η επιμονή των σημερινών « ηγεσιών»), αλλά η επαναθεμελίωσή της σε νέες βάσεις. H «κρίσιμη στιγμή» για την οποία έχουν μιλήσει κάποιοι από εμάς από την αρχή της κρίσης, βρίσκεται ξεκάθαρα μπροστά μας. Δεν θα έχει την ευκαιρία να υλοποιηθεί παρόλα αυτά παρά μόνο αν η κοινή γνώμη σε όλη την ήπειρο, αλλάξει αρκετά και αρκετά σύντομα για να αποφύγει πρωτίστως το Grexit (η αποπομπή ενός έθνους εκτός την κοινότητας) και κατόπιν να θέσει το ερώτημα: Ποια Ευρώπη; Για ποιον; Με τι μέσα; Όπως ακριβώς και οι Έλληνες στη μεγάλη τους πλειοψηφία, έτσι και εμείς είμαστε υπέρ του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, αλλά το θέλουμε διαφορετικό.
Γνωρίζουμε ότι είναι μια ευκαιρία που δεν πρέπει να χάσουμε. Σε ευχαριστούμε, Αλέξη, που μας την έδωσες.
Etienne BALIBAR Φιλόσοφος