Οι περισσότεροι πάντως φοίνικες που έχουν εντοπιστεί ότι έχουν προσβληθεί μέχρι στιγμής βρίσκονται στο παραλιακό μέτωπο και είναι δέντρα ασθενικά, τα οποία και επισκέπτονται χιλιάδες παραθεριστές κάθε καλοκαίρι και αυτή η επισκεψιμότητα έχει συμβάλει στη γενικότερη “ταλαιπωρία” τους
«Πονοκέφαλο» και συναγερμό στις αρμόδιες υπηρεσίες της Κρήτης προκαλεί νέα επίθεση – μετά την προηγούμενη στα τέλη του Αυγούστου – του κόκκινου σκαθαριού στο φοινικόδασος στο Βάι.
Ετούτη τη φορά, ο επικίνδυνος εισβολέας προσέβαλε 15 φοίνικες Θεοφράστου στο παραλιακό μέτωπο του ιστορικού και σπουδαίου φοινικοδάσους, κάτι που διαπίστωσε κλιμάκιο της Δασικής Υπηρεσίας Λασιθίου, με επικεφαλής τον προϊστάμενο Μανόλη Κουδουμά, ο οποίος μάλιστα δεν αποκλείει οι προσβεβλημένοι φοίνικες να αποδειχτούν ακόμα περισσότεροι στη διάρκεια των ερευνών, αφού πρόκειται, όπως λέει, για δάσος και άρα “ζούγκλα”, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το μέγεθος της δυσκολίας.
Οι περισσότεροι πάντως φοίνικες που έχουν εντοπιστεί ότι έχουν προσβληθεί μέχρι στιγμής βρίσκονται στο παραλιακό μέτωπο και είναι δέντρα ασθενικά, τα οποία και επισκέπτονται χιλιάδες παραθεριστές κάθε καλοκαίρι και αυτή η επισκεψιμότητα έχει συμβάλει στη γενικότερη “ταλαιπωρία” τους
Οι δασοφύλακες, λοιπόν, προχώρησαν τις τελευταίες μέρες, χωρίς να χάσουν χρόνο, σε καθαρισμό και έγχυση των δέντρων με ειδικό φάρμακο που καταπολεμά το έντομο. Σε μερικά ξερά δέντρα που κόπηκαν διαπιστώθηκε πολύ μεγάλος πληθυσμός του κόκκινου σκαθαριού εντός του κορμού. Τα δέντρα αυτά κάηκαν επιτόπου, προκειμένου να μην ξεφύγει το έντομο, που ακόμα και στη φωτιά το έργο ήταν δύσκολο.
Αρκετοί κορμοί είχαν προνύμφες, με την εικόνα αυτή να προβληματίζει τον δασάρχη Λασιθίου.
«Η πρώτη προσβολή εντοπίστηκε στο τέλος του Αυγούστου του 2023. Συγκεκριμένα σε ένα μεγάλο δέντρο, στο οποίο, παρότι κάναμε παρέμβαση και χρησιμοποιήσαμε το κατάλληλο εντομοκτόνο, δεν μπορέσαμε να το σώσουμε. Αυτό έγινε στο τέλος του Αυγούστου. Δεν είχαμε, στο μεταξύ, άλλη προσβολή. Αλλά πριν από λίγες μέρες που πήγαμε διαπιστώσαμε μια προσβολή στο παραλιακό τμήμα του φοινικοδάσους», σύμφωνα με τον Μανόλη Κουδουμά.
Στο μεταξύ, ο προϊστάμενος της Δασικής Υπηρεσίας Λασιθίου ξεκαθαρίζει επίσης ότι «αν υπάρχουν και άλλα δέντρα που δεν τα έχουμε βρει… Διότι να ξέρετε ότι είναι πάρα πολύ δύσκολη η επισκόπηση, αφού επί της ουσίας το δάσος είναι μια ζούγκλα. Είναι πάρα πολύ δύσκολο να μπεις μέσα και να τα εντοπίσεις. Δηλαδή, όταν τα εντοπίζουμε, πλέον είναι αργά»…
Σε μία έκταση 250 στρεμμάτων με χιλιάδες φοίνικες, που ανήκουν στο ενδημικό είδος του Θεόφραστου, το Βάι είναι το μεγαλύτερο φοινικόδασος της Ευρώπης και περιοχή “Νατούρα”. Ο έλεγχος για το εύρος της προσβολής είναι εξαιρετικά σημαντικός και δύσκολος. Για τον λόγο αυτό η Διεύθυνση Δασών Ηρακλείου, με κατεπείγον έγγραφό της, έχει ήδη ενημερώσει το υπουργείο Περιβάλλοντος, αναφέροντας συγκεκριμένα ότι πρέπει να ηγηθεί ενός ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης.
Εξάλλου και ο γνωστός επιστήμονας-ερευνητής και γενικός γραμματέας του Παραρτήματος Κρήτης του ΓΕΩΤΕΕ Μανόλης Ροδιτάκης (αναπληρωτής καθηγητής, συντονιστής του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου) έκανε λόγο στην κάμερα της “ΚΡΗΤΗ TV” για «ένα σοβαρό εύρημα, που πρέπει να αξιολογηθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Υπήρχε και η προηγούμενη προσβολή μερικούς μήνες πριν. Απαιτείται πολύ καλή αποτύπωση της κατάστασης στο δάσος στο Βάι. Στενή παρακολούθηση των πληθυσμών και των προσβολών, αν εξελίσσονται ή όχι και αν είναι μεμονωμένο γεγονός. Και στη συνέχεια αυτή η απάντηση θα μας οδηγήσει σε λήξη του συναγερμού αν είναι όλα καλά ή σε ανάγκη επέμβασης στο οικοσύστημα αυτό το “Νατούρα”».
Τη στήριξή τους στην προσπάθεια που καταβάλλει η Δασική Υπηρεσία Λασιθίου για την προστασία του φοινικοδάσους δήλωσαν ο αντιπεριφερειάρχης Λασιθίου Γιάννης Ανδρουλάκης, ο δήμαρχος Σητείας Γιώργος Ζερβάκης, αλλά και ο Ηγούμενος της Μονής Τοπλού Αμβρόσιος, ο οποίος και βρέθηκε στο Βάι, προκειμένου να διαπιστώσει το εύρος της προσβολής. Ο κ. Αμβρόσιος συμφώνησε με τον δασάρχη Λασιθίου στην ανάγκη άμεσης δράσης για την προστασία του φοινικοδάσους.
Συγκεκριμένα, ο Γιάννης Ανδρουλάκης δήλωσε στην “ΚΡΗΤΗ ΤV”: «Μετά από την τεχνική έκθεση από το Δασαρχείο, να συντονίσουμε τους φορείς. Και το υπουργείο Περιβάλλοντος, που είναι και αρμόδιο ουσιαστικά, για να κάνουμε και τις παρεμβάσεις όπου χρειάζεται».
«Να μη χαθεί χρόνος»
Προληπτικά μέτρα και διαρκής παρακολούθηση
Είναι, στο μεταξύ, σημαντικό να μη χαθεί χρόνος, καθώς το κόκκινο σκαθάρι εμφανίζεται – σύμφωνα με τους επιστήμονες – πιο εντατικά μετά την άνοιξη, λόγω των υψηλών θερμοκρασιών.
Πέρα από το φοινικόδασος στο Βάι, γενικότερα τα προληπτικά μέτρα που συνιστούν οι επιστήμονες για τους φοίνικες είναι η παρακολούθηση των φύλλων για τυχόν φαγώματα και οπές. Τακτική παρακολούθηση των δέντρων για συμπτώματα προσβολής. Κλάδεμα των φύλλων κατά τη διάρκεια του χειμώνα, που τα έντομα δεν είναι δραστήρια.
Κάψιμο ή κόψιμο και απομάκρυνση των κορμών και φύλλων των φοινικόδεντρων που έχουν καταστραφεί από το κόκκινο σκαθάρι, με σκοπό να μη μεταφερθούν τα έντομα σε γειτονικά δέντρα. Ειδοποίηση των ιδιωτών ή δημόσιων φορέων για τυχόν προσβολές σε φοινικόδεντρα που τους ανήκουν. Τοποθέτηση παγίδων σύλληψης εντόμων με φερομονικές ουσίες για έλεγχο δραστηριότητας της περιοχής κ.ά. Και βέβαια, είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουν οι ιδιώτες που θέλουν να προμηθευτούν φοίνικα ότι πρέπει να τον προμηθεύονται με φυτοϋγειονομικό διαβατήριο, δηλαδή επίσημο έγγραφο, το οποίο πιστοποιεί ότι τα φυτά είναι απαλλαγμένα από το έντομο.