«Πονοκέφαλος» για την Ευρωπαϊκή Ένωση η αντιμετώπιση ενός στόλου γηρασμένων δεξαμενόπλοιων – τα περισσότερα από τα οποία ελληνικής ιδιοκτησίας – που μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο σε όλο τον κόσμο, ενώ παράλληλα εγείρονται φόβοι για σοβαρή περιβαλλοντική καταστροφή.
Ένα προσχέδιο του μη εγκεκριμένου προς το παρόν, 11ου πακέτου κυρώσεων που σκοπεύει να επιβάλει η ΕΕ στη Ρωσία για τον πόλεμο στην Ουκρανία, το οποίο επικαλείται το Politico, έδειξε ότι η Επιτροπή προτείνει την απαγόρευση όσων πλοίων είναι ύποπτα για παράνομη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου από ευρωπαϊκά λιμάνια.
Εν τω μεταξύ, σε κλίμα διχασμού παραμένουν οι Βρυξέλλες. Όταν ξεκίνησαν να ετοιμάζουν τον τελευταίο γύρο κυρώσεων, ήταν σίγουροι ότι θα λάμβαναν ομόφωνη υποστήριξη από τα κράτη – μέλη, όμως αυτό δεν συνέβη. Χώρες με μεγάλους στόλους εμπορικού ναυτικού όπως η Ελλάδα, η Κύπρος και η Μάλτα, είπαν Ευρωπαίοι διπλωμάτες στο διεθνές ΜΜΕ. Καμία από τις χώρες δεν απάντησε σε αίτημα για σχολιασμό.
«Η ελληνική και η κυπριακή ναυτιλία εκπροσωπείται καλά στις ρωσικές αποστολές πετρελαίου σήμερα, με κάποια συμμετοχή της Μάλτας επίσης», δήλωσε ο Byron McKinney, διευθυντής της S&P Global Market Intelligence. «Οι περισσότεροι από τους στόλους τους λειτουργούν με τον κανονικό τρόπο, αλλά ορισμένα από αυτά τα πλοία εμπλέκονται σε ύποπτες δραστηριότητες».
Ο ίδιος εκτίμησε ότι υπάρχουν περίπου 443 τάνκερ που λειτουργούν ως μέρος του εν λόγω στόλου που μεταφέρει ρωσικό αργό, τα περισσότερα από τα οποία είναι ελληνικής ιδιοκτησίας.
Απαντώντας σε ερώτηση του Politico σε συνέντευξη Τύπου την περασμένη Πέμπτη στο Βερολίνο, ο Κύπριος Πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης πρότεινε ότι οι Βρυξέλλες θα πρέπει να επιβαρύνονται για τυχόν χαμένα έσοδα που προκύπτουν από νέες κυρώσεις, εάν θέλουν τη στήριξη της χώρας του.
«Όπου έχουμε δαπάνες για την ευρωπαϊκή βιομηχανία… η ΕΕ πρέπει να παρέμβει για να μπορέσουμε να υποστηρίξουμε αυτούς τους τομείς», δήλωσε, προσθέτοντας ότι η επιβολή των κυρώσεων αποτελεί επίσης μεγάλη ανησυχία «επειδή ορισμένες χώρες επιλέγουν να μην τις εφαρμόσουν».
Σημειώνεται ότι η νομιμότητα της μεταφοράς ρωσικού αργού ορίζεται από ένα ανώτατο όριο τιμής που επιβλήθηκε από την G7 τον Δεκέμβριο. Οι αγοραστές πρέπει να αποδείξουν ότι συμμορφώνονται με το όριο τιμής των 60 δολαρίων το βαρέλι προτού μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν τη δυτική ναυτιλία και ασφάλιση. Η ΕΕ έχει επιβάλει ξεχωριστές κυρώσεις που απαγορεύουν όλες τις εισαγωγές ρωσικού θαλάσσιου αργού στο μπλοκ.
«Εάν είστε δεξαμενόπλοιο που βασίζεται σε οποιονδήποτε μεγάλο ευρωπαϊκό ασφαλιστή ή ασφαλιστή της G7, πρέπει να συμμορφωθείτε με το ανώτατο όριο τιμής», δήλωσε ο Κρεγκ Κένεντι, ερευνητής στο Κέντρο Ρωσικών και Ευρασιατικών Σπουδών Davis του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ. «Για παράδειγμα, υπάρχουν πολλά ελληνικά πλοία που έρχονται καθημερινά από τη Ρωσία, πάνω από τα μισά είναι ασφαλισμένα και πιθανότατα χρηματοδοτούνται από δυτικές τράπεζες και ασφαλιστικούς ομίλους. Αλλά όλοι παίρνουν αυτό το κομμάτι χαρτί που λέει ότι αυτό το φορτίο είναι κάτω από 60 δολάρια. Στις περισσότερες περιπτώσεις σήμερα, αλλά όχι σε όλες, αυτό είναι μάλλον ακριβές».
Ο στόχος του ανώτατου ορίου τιμών είναι να τιμωρήσει τη Ρωσία οικονομικά χωρίς να διαταραχθούν οι παγκόσμιες αγορές πετρελαίου. Οι θαλάσσιες εξαγωγές αργού πετρελαίου της χώρας σημείωσαν ρεκόρ αυτόν τον μήνα, αυξάνοντας κατά 10% από τις αρχές Απριλίου, φτάνοντας κατά μέσο όρο τα 3,7 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα. Το ρωσικό υπουργείο Οικονομικών δήλωσε ότι τα έσοδα από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους ήταν 45% χαμηλότερα από το ίδιο τρίμηνο του 2022. Αλλά υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι οι προμήθειες πωλούνται πάνω από το όριο.
Ορισμένοι επενδυτές, σύμφωνα με το δημοσίευμα, εκμεταλλεύονται τη νέα θέση στην αγορά για να αγοράσουν φθηνά δεξαμενόπλοια ηλικίας άνω των 15 ετών και τα χρησιμοποιούν για να αγνοήσουν το ανώτατο όριο της ρωσικής τιμής πετρελαίου.
Οι δυτικές χώρες ανησυχούν για τα πλοία που απενεργοποιούν τα συστήματα αυτόματης αναγνώρισης (AIS) για να κρύψουν την πραγματική προέλευση του φορτίου τους. Αυτό τους επιτρέπει να πλέουν χωρίς να παρακολουθούνται, αλλά μπορεί επίσης να κάνει πιο πιθανές τις συγκρούσεις.
Υπάρχουν επίσης αναφορές για πλοία που μεταφέρουν αργό σε άλλα πλοία στη μέση της θάλασσας για να δυσκολέψουν την παρακολούθηση της προέλευσης του πετρελαίου.
Όμως, το να εμποδιστεί το εμπόριο ρωσικού αργού πετρελαίου να σπάσει το ανώτατο όριο τιμών δεν είναι εύκολο. Εκτός από χώρες με μεγάλους στόλους, άλλα μέλη της ΕΕ όπως η Γαλλία, η Γερμανία και η Ολλανδία έχουν εκφράσει επιφυλάξεις κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για τις κυρώσεις, όπως δήλωσε στο διεθνές ΜΜΕ ένας Ευρωπαίος διπλωμάτης από τρίτη χώρα, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας.
