Του Σωτήρη Ρούσσου *
Η τουρκική εισβολή στο συριακό Κουρδιστάν είναι δυνατόν να αλλάξει άρδην τα δεδομένα σε ενδοτουρκικό, περιφερειακό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο. Πιθανή επιτυχία της τουρκικής επιχείρησης θα αποτελέσει μια ένδοξη νίκη που χρειάζεται απεγνωσμένα το καθεστώς Ερντογάν για να περιθωριοποιήσει τους ανταγωνιστές του Τούρκου προέδρου εντός της ισλαμιστικής παράταξης και να ενσωματώσει ευκολότερα τους εθνικιστές απογόνους των Γκρίζων Λύκων στο αφήγημα του Ερντογάν ως νέου Κεμάλ.
Παράλληλα αν υλοποιηθούν τα σχέδια για εγκατάσταση ενός και πλέον εκατομμυρίου σουνιτών Αράβων προσφύγων στο συριακό Κουρδιστάν η Αγκυρα θα αποσυμπιέσει τα μεγάλα αστικά κέντρα από την υπερσυγκέντρωση μεγάλων προσφυγικών πληθυσμών και θα αμβλύνει τις κοινωνικές εντάσεις που έχουν δημιουργηθεί. Αν μάλιστα το σχέδιο εγκατάστασης συνδυαστεί με τον εκτουρκισμό των προσφύγων, τότε μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι η ζώνη ασφαλείας στη βορειοανατολική Συρία και οι περιοχές του Αφρίν και του Αζάζ θα μετατραπούν σε μια νέα Αλεξανδρέττα.
Σε περιφερειακό επίπεδο είναι η πρώτη φορά που έχουμε αλλαγή των εξωτερικών συνόρων που χαράχτηκαν το 1922 από την Συνθήκη της Λωζάννης. Η εγκατάσταση των τουρκικών δυνάμεων στη Βόρεια Συρία με τη συγκατάθεση των ΗΠΑ, αλλά και της Ρωσίας, σηματοδοτεί την αρχή μιας νέας περιόδου συνοριακής αστάθειας σε μια περιοχή στην οποία τα σύνορα παρέμειναν σταθερά για περίπου 100 χρόνια. Η Αγκυρα με την κίνηση αυτή επανέρχεται με αποφασιστικότητα στο τραπέζι των αποφάσεων για το μέλλον της Συρίας, τη στιγμή μάλιστα που η ολοκληρωτική ήττα των ισλαμιστών συμμάχων της από το ασαντικό καθεστώς την είχε θέσει στο περιθώριο. Αν επιτύχει στη στρατιωτική επιχείρησή της δεν θα μπορεί κανείς να λάβει αποφάσεις για τη σταθερότητα και την ανοικοδόμηση της Συρίας χωρίς αυτήν.
Η εξουδετέρωση των Κούρδων της Συρίας και η αποχώρηση – μείωση των αμερικανικών δυνάμεων στερεί και το Ισραήλ από συμμάχους εντός του συριακού εδάφους και το Τελ Αβίβ θα είναι αναγκασμένο να συνεννοηθεί και με τους Τούρκους για την αντιμετώπιση της συμμαχίας Τεχεράνης – Ασαντ – Χεζμπολάχ.
Αφού κλείσει το μέτωπο του Κουρδικού ο Ερντογάν θα μπορεί να κινηθεί με μεγαλύτερη ευχέρεια και αποφασιστικότητα στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Η εκτίμηση ότι η τουρκική ηγεσία θα είναι πιο «ήρεμη» μετά την επίλυση του ζητήματος του συριακού Κουρδιστάν και θα αποφύγει προκλητικές ενέργειες στην Κύπρο και το Αιγαίο δεν συνάδει με τη μέχρι σήμερα αναθεωρητική πολιτική της Τουρκίας, ανεξάρτητα από το ποιος βρίσκεται στην εξουσία.
Στο διεθνές επίπεδο το ζήτημα του συριακού Κουρδιστάν δείχνει τα όρια των δυνατοτήτων της υπερδύναμης να πιέσει μια περιφερειακή δύναμη να ακολουθήσει την πολιτική της. Η ανάδειξη των περιφερειακών δυνάμεων και των περιφερειακών συμμαχιών αποδεικνύεται όλο και πιο συχνά ένα φαινόμενο που δύσκολα αντιμετωπίζεται από την υπερδύναμη. Το διεθνές δίκαιο και οι διεθνείς κανόνες έχουν βέβαια κονιορτοποιηθεί με την ωμή παραβίαση της εδαφικής κυριαρχίας κράτους-μέλους του ΟΗΕ υπό τα απαθή όμματα των μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Τέλος, οι Κούρδοι της Συρίας είχαν αναδειχτεί εμβληματικοί αγωνιστές κατά του τρόμου και της θρησκευτικής μισαλλοδοξίας του «Ισλαμικού κράτους». Σήμερα η διεθνής κοινότητα τούς εγκαταλείπει, επιτρέποντας στους ισλαμιστές συμμάχους του τουρκικού στρατού να καταλάβουν το Κομπάνι και άλλες κουρδικές πόλεις και χωριά και να απελευθερώσουν, παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις, τα χιλιάδες μέλη του «Ισλαμικού κράτους» που βρίσκονται σήμερα στις κουρδικές φυλακές. Ας μην το ξεχάσουμε όταν η Ουάσινγκτον, η Μόσχα, το Παρίσι και το Λονδίνο καλέσουν την ανθρωπότητα σε μια νέα εκστρατεία κατά της ισλαμικής τρομοκρατίας.
*Αναπληρωτής Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και υπεύθυνος του Κέντρου Μεσογειακών, Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών, www.cemmis.edu.gr