Το success story της ελληνικής οικονομίας ακούγεται όλο και πιο συχνά στο δημόσιο λόγο, ιδίως από την πλευρά της κυβέρνησης. Όμως είναι πράγματι επιτυχία; Ή πρόκειται για ένα επικοινωνιακό αφήγημα που δεν αντέχει στην ανάλυση των αριθμών;

Σε μια πρωτοποριακή ανάλυση που δημοσιεύεται μέσω του καναλιού Greekonomics και του νέου του ιστότοπου Greekonomic.gr, ο δρ. Κοσμάς Μαρινάκης αποκαλύπτει, με αυστηρά επιστημονική προσέγγιση και επεξεργασία δεδομένων από τη Eurostat και την ΕΛΣΤΑΤ, μια αποκαρδιωτική εικόνα της ελληνικής οικονομίας. Συνεργάτης του στην έρευνα, ο ερευνητής Αχιλλέας Μαντές, συμβάλλει στην τεχνική τεκμηρίωση της μελέτης.

Τα ευρήματα αφορούν όλους: μισθούς, ανεργία, φτώχεια, στεγαστικό, πληθωρισμό, και κυρίως τη διαστρωμάτωση των εισοδημάτων.

Ακολουθεί ολόκληρο το απομαγνητοφωνημένο κείμενο:

Στο προηγούμενο βίντεο είχα υποσχεθεί ότι το Greconomic θα δημοσιεύσει για πρώτη φορά στην Ελλάδα επίσημα οικονομικά δεδομένα που θα διαλύσουν κάθε αφήγημα που σου έχουν πει οι πολιτικοί την τελευταία δεκαετία. Ήρθε η ώρα. Ετοιμάσου να δεις στοιχεία που δεν έχουν ξαναβγεί ποτέ στη δημοσιότητα και δείχνουν την πραγματικότητα για την ελληνική οικονομία όπως ακριβώς είναι.

Όσοι έχουν ξαναδεί βίντεο του Greconomic ξέρουν ότι το κανάλι δεν υποστηρίζει και δεν υποστηρίζεται από κανένα πολιτικό χώρο και δεν προσπαθεί να προωθήσει καμία ιδεολογία. Σήμερα θα μιλήσουμε ξεκάθαρα για κόμματα και πολιτικές με τα ονόματά τους και όλα. Όμως, απολύτως τίποτα από όσα θα ακούσεις εδώ δεν είναι προσωπική γνώμη ή άποψη. Θα παρουσιάσω μόνο επίσημα στοιχεία από τη Eurostat ή την ΕΛΣΤΑΤ, τα οποία με τον συνεργάτη μου ερευνητή Αχιλλέα, έχουμε επεξεργαστεί σύμφωνα με τα διεθνή επιστημονικά standards της οικονομικής θεωρίας.

Η έκθεση Μαρινάκη υπάρχει από σήμερα διαθέσιμη στο Greekonomic.gr, το πολύ όμορφο site του καναλιού που μας έφτιαξε δωρεάν η Strings Digital, και είναι ελεύθερη για κάθε χρήση και αναπαραγωγή σε οποιοδήποτε μέσο ενημέρωσης. Επίσης, η μεθοδολογία που έχουμε ακολουθήσει είναι και αυτή διαθέσιμη εξ ολοκλήρου στην περιγραφή του βίντεο, για να την αναπαράγει οποιοσδήποτε επιστήμονας επιθυμεί να ελέγξει την εγκυρότητα της δουλειάς μας.

Θέματα και Στόχοι της Ανάλυσης

Σήμερα λοιπόν θα μιλήσουμε για τους μισθούς, για τη στεγαστική κρίση, για τη φτώχεια. Θα δούμε πολύ αποκαλυπτικά στοιχεία για τον πληθωρισμό και θα παρουσιάσουμε για πρώτη φορά στα ελληνικά χρονικά την πλήρη κατανομή του εισοδήματος στην Ελλάδα και το πώς έχουν επηρεάσει η παρούσα κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και η προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ το δικό σου εισόδημα.

Θερμή παράκληση: Δες αυτό το βίντεο μέχρι το τέλος. Ακόμη κι αν συγκρούεται με τις πολιτικές πεποιθήσεις σου. Ακόμη κι αν με θεωρείς ανυπόφορο, βαρετό ή αντιπαθητικό. Προσπάθησε να το δεις όλο γιατί τα δεδομένα που θα παρουσιάσω εδώ δεν είναι για τους άλλους. Αφορούν εσένα, την οικογένειά σου, το δικό σου μέλλον. Ειλικρινά, δεν έχεις το περιθώριο να μην ξέρεις αυτά που θα ακούσεις εδώ τώρα. Πάμε να δούμε.

Συγκριτική Ανάλυση και Συμπεράσματα

Στα διαγράμματα που θα δεις, θα συγκρίνουμε τρία πράγματα: Πρώτον, την απόδοση των δύο τελευταίων κυβερνήσεων της Νέας Δημοκρατίας και του ΣΥΡΙΖΑ. Δεύτερον, τη χώρα μας συνολικά με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και τρίτον, τη χώρα μας μόνο με τις 10 φτωχότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Από τις τρεις αυτές συγκρίσεις, οι πιο αποκαλυπτικοί είναι με τις 10 φτωχότερες χώρες, γιατί αυτές είναι ο άμεσος ανταγωνισμός μας, είναι στα κυβικά μας. Και αν δεν μπορούμε να σταθούμε σε μία σύγκριση με τους από κάτω μας, που θα ‘πρεπε να είναι και η πιο ευνοϊκή για μας, τότε δεν έχει νόημα να μιλάμε για καμία άλλη σύγκριση.

Αυτό που έχουμε δει λοιπόν στο προηγούμενο βίντεο είναι ότι η Ελλάδα βαδίζει χωρίς καμία αμφιβολία προς την τελευταία θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε όλες τις μακροοικονομικές μεταβλητές που έχουν σημασία: Σε αγοραστική δύναμη, σε πραγματικό εισόδημα, σε σπατάλη προσόντων, σε ανταγωνιστικότητα, σε παραγωγικές επενδύσεις, σε κάθε στατιστικό που έχει σημασία για την πραγματική ευημερία της χώρας.

Τώρα, στα σχόλια του προηγούμενου βίντεο αρκετοί φίλοι σωστά ρώτησαν μήπως οι 10 φτωχότερες χώρες μας ξεπερνούν επειδή βρίσκονται εκτός ευρωζώνης. Δεν είναι αυτός ο λόγος γιατί οι πέντε από τις 10 χώρες είναι στο ευρώ και οι περισσότερες μάλιστα μπήκαν στο κοινό νόμισμα προτού μας ξεπεράσουν σε αγοραστική δύναμη.

Ο λόγος που μας αφήνουν πίσω τους είναι ένας: ότι κατάφεραν να προσελκύσουν επενδύσεις σε παραγωγικούς τομείς, στη μεταποίηση, την τεχνολογία, τις μεταφορές, το εμπόριο, και η οικονομία τους παρήγαγε τεράστια υπεραξία από αυτές. Κάτι που εμείς δεν έχουμε κάνει και δεν έχουμε ούτε καν σχέδιο πώς να κάνουμε.

Τα προειδοποιητικά στοιχεία που θα δεις τώρα είναι ακόμα πιο αποκαρδιωτικά από το προηγούμενο βίντεο, γιατί απεικονίζουν την εσωτερική ανατομία της οικονομίας μας και τις κοινωνικές συνέπειες της ανικανότητας των πολιτικών της τελευταίας δεκαετίας. Ξαναλέω, σήμερα εδώ θα παρουσιάσουμε δεδομένα για τις πολιτικές. Όχι ιδεολογική κριτική, όχι πολιτική τοποθέτηση, όχι άποψη, μόνο δεδομένα.

Αγορά Εργασίας και Ανεργία

Ξεκινάμε από την αγορά εργασίας. Ας δούμε πρώτα την ανεργία ως ποσοστό του διαθέσιμου εργατικού δυναμικού από το 2009 μέχρι το 2024. Αυτή είναι η ανεργία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Βλέπουμε ότι και εκεί υπάρχει μια ανοδική τάση από το 2009 μέχρι το 2013, κυρίως λόγω των πολλών χωρών της Ευρωπαϊκής Περιφέρειας που αντιμετώπισαν κρίση. Το ίδιο μοτίβο, αλλά πολύ πιο έντονο, έχουμε και στην Ελλάδα.

Όμως, στις φτωχότερες 10 χώρες, η ραγδαία ανάπτυξη και οι επενδύσεις που λέγαμε πριν, θέτουν την ανεργία σε καθοδική τάση πολύ νωρίτερα από το 2010. Πρόσεξε ότι οι 10 φτωχότερες χώρες από το 2013 και μετά έχουν χαμηλότερη ανεργία ακόμα και από τον ευρωπαϊκό μέσο, αφού οι οικονομίες τους τρέχουν για να συγκλίνουν με τις ανεπτυγμένες χώρες της Ένωσης και συνεπώς δεν αφήνουν το εργατικό τους δυναμικό να πηγαίνει χαμένο.

Ας συγκεντρωθούμε τώρα στην Ελλάδα για να προσέξουμε κάτι που οι περισσότεροι αγνοούν. Η ανεργία στη χώρα μας δεν μπήκε τώρα σε καθοδική τάση. Βρισκόταν σε αυτή ακόμα και πριν εκλεγεί η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Η ίδια καθοδική τάση συνεχίζει και με τις δύο κυβερνήσεις χωρίς κανείς να μπορεί να πει ότι υπάρχει κάποια ποιοτική διαφορά στη μείωση. Βασικά, αν αφαιρέσω τις χρονολογίες και το χρωματισμό, είναι αδύνατο να καταλάβει κάποιος πότε άλλαξε η κυβέρνηση.

Μείωση Ανεργίας και Πραγματικό Ωρομίσθιο

Επίσης, επειδή στην Ελλάδα δεν ήρθαν παραγωγικές επενδύσεις όπως στις 10 φτωχότερες χώρες, η δική μας μείωση της ανεργίας οδήγησε σε ραγδαία αύξηση της σπατάλης προσόντων. Περιορίσαμε δηλαδή την ανεργία με το να κρατάμε χαμηλά τους μισθούς και να καταργούμε τα δικαιώματα των εργαζομένων. Οπότε, τους σπρώξαμε κυρίως σε δουλειές χαμηλής εξειδίκευσης. Δεν υπήρξε πραγματική ανάπτυξη που θα δημιουργούσε ποιοτικές νέες θέσεις εργασίας.

Βασικά, αν συγκρίνουμε τη σημερινή ανεργία με αυτή του 2009, μπορεί τα ποσοστά να φαίνονται περίπου τα ίδια. Σήμερα όμως υπάρχουν 295.000 λιγότεροι απασχολούμενοι στη χώρα λόγω του brain drain και της μείωσης του πληθυσμού.

Όλα αυτά γίνονται ακόμη πιο ξεκάθαρα αν δούμε το πραγματικό ωρομίσθιο σε όρους αγοραστικής δύναμης, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Eurostat. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση το ωρομίσθιο αυξάνεται σημαντικά. Στην Ελλάδα, και με τις δύο κυβερνήσεις, φυτοζωεί μεταξύ 9 και 10€, με μία ανεπαίσθητη πτώση στην εποχή του ΣΥΡΙΖΑ και μία εξίσου ανεπαίσθητη άνοδο στην περίοδο της Νέας Δημοκρατίας. Στις 10 φτωχότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης όμως έγινε αυτό. Γιατί; Γιατί αυτό γίνεται όταν έχεις πραγματική ανάπτυξη. Οι παραγωγικές επενδύσεις ανεβάζουν τη ζήτηση για εξειδικευμένους εργαζόμενους και έτσι τα ημερομίσθια αυξάνονται, εξασφαλίζοντας και στον απλό κόσμο ένα μέρισμα από την ανάπτυξη της χώρας.

Στεγαστική Κρίση

Και για τη στεγαστική κρίση, τα δεδομένα δεν ανταποκρίνονται στην εικόνα που έχει παρουσιαστεί στην κοινή γνώμη. Σε αυτό το διάγραμμα μετράμε πόσο έχουν μεταβληθεί οι τιμές των ακινήτων από το 2015. Πρόσεξε τις μεταβολές των τιμών, όχι πόσο ακριβές είναι.

Σε σχέση με το 2015, οι τιμές στην Ελλάδα έχουν αυξηθεί περισσότερο από ό,τι στην υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση. Στις 10 φτωχότερες χώρες όμως, όπου οι τιμές των ακινήτων ήταν σχετικά χαμηλές, η άνοδος ήταν πολύ μεγαλύτερη από αυτή της Ελλάδας. Αυτό το διάγραμμα λοιπόν μας βοηθά να καταλάβουμε ότι η στεγαστική κρίση στην Ελλάδα δεν οφείλεται τόσο στο ότι ανέβηκαν οι τιμές των κατοικιών, αλλά στη στασιμότητα των εισοδημάτων.

Κόστος Στέγασης και Φτώχεια

Κάτι που γίνεται ακόμα πιο ξεκάθαρο αν δούμε το ποσοστό του πληθυσμού που έχει δυσκολία να ανταπεξέλθει στο κόστος στέγασης. Στα χαμηλότερα εισοδήματα, με εισόδημα κάτω από το 60% του διάμεσου, το κόστος στέγασης, τόσο για αγορά όσο και για ενοικίαση, είναι διαχρονικά δυσβάσταχτο για το 90% των νοικοκυριών στην Ελλάδα. Στις φτωχότερες χώρες όμως, οι οποίες βίωσαν και πολύ μεγαλύτερη αύξηση στις τιμές των ακινήτων, το ποσοστό αυτό βρίσκεται κάτω από το 30%.

Η εικόνα είναι αποκαρδιωτική για τη χώρα μας και για τη στεγαστική φτώχεια των μέσων και υψηλότερων εισοδηματικών στρωμάτων. Από το 2015 αυτή έχει υποχωρήσει μεν, τα δύο τελευταία χρόνια όμως παρουσιάζει μία παγίωση γύρω στο 15%. Την ώρα που οι υπόλοιποι, φτωχοί και πλούσιοι, στην Ευρωπαϊκή Ένωση την έχουν ουσιαστικά εξαλείψει, σε ποσοστά κάτω από 4%.

Υγεία και Εγκληματικότητα

Σημαντική διαφορά αποτελεσματικότητας μεταξύ των δύο κυβερνήσεων βλέπουμε στην υγεία. Πριν την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, σχεδόν όλες οι χώρες παρουσίαζαν μονοψήφια ποσοστά ανεκπλήρωτης ιατρικής ανάγκης και κατάφεραν να τα συμπιέσουν ακόμη χαμηλότερα. Εκτός από την Ελλάδα, που η κρίση χρέους κυριολεκτικά διέλυσε τη δημόσια υγεία. Κατά τη διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ έχουμε σημαντική μείωση της ανεκπλήρωτης ιατρικής φροντίδας που μαζεύτηκε στο 7%. Η κατάσταση όμως επιδεινώθηκε πάλι από το 2021. Ενδεικτικά, το 2024 το ποσοστό στη χώρα μας ήταν 12%, δηλαδή σχεδόν πενταπλάσιο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Η Ελλάδα αποκλίνει από την υπόλοιπη Ευρώπη και στην εγκληματικότητα. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση οι αναφορές εγκληματικότητας έχουν πτωτική τάση. Στις 10 φτωχότερες χώρες ακόμα πιο πτωτική τάση. Όμως στην Ελλάδα, από το 2016, οι αναφορές εγκληματικότητας βρίσκονται σε ραγδαία άνοδο. Βασικά, από το διάγραμμα είναι σαφές πως μόνο η κυβέρνηση Σαμαρά κατάφερε τα τελευταία χρόνια να κατεβάσει την εγκληματικότητα στην Ελλάδα κάτω από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Υλικές Στερήσεις και Πληθωρισμός

Και πάμε τώρα στο πιο σημαντικό κοινωνικό διάγραμμα: τις υλικές και κοινωνικές στερήσεις, δηλαδή στην πραγματική φτώχεια ως ποσοστό του πληθυσμού. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση η φτώχεια δεν είναι μόνο χαμηλή, αλλά παρουσιάζει και μία διαχρονική τάση υποχώρησης. Στην Ελλάδα το ποσοστό είναι σταθερά υψηλότερο και μάλιστα από το 2023 παρουσιάζει και μία ελαφρά αυξητική τάση. Κοίταξε όμως τι γίνεται με τις 10 φτωχότερες χώρες. Αυτό είναι πραγματική σύγκλιση. Το ότι χώρες όπως η Ουγγαρία, η Κροατία, η Σλοβακία, η Πολωνία, που ακόμη και σήμερα οι περισσότεροι από μας τις έχουμε καταχωρημένες στο μυαλό μας ως φτωχές χώρες, εμείς είμαστε φτωχότεροι από αυτούς. Βασικά, μόνο αυτό το διάγραμμα αρκεί για να αφαιρέσει το δικαίωμα από οποιονδήποτε πολιτικό να παρουσιάζει την Ελλάδα σαν success story.

Ιδιαίτερα αποκαλυπτικά είναι και τα δεδομένα για τον πληθωρισμό. Ξεκινάμε από τα ενοίκια. Θα αφήσω σε αυτά τα διαγράμματα τον χρωματισμό των κυβερνήσεων. Δεν υφίσταται όμως καμία σύγκριση μεταξύ τους γιατί απλώς ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κλήθηκε ποτέ να αντιμετωπίσει πληθωριστικές πιέσεις την εποχή που κυβερνούσε. Όπως και στις τιμές των κατοικιών που είδαμε πριν, οι 10 φτωχότερες χώρες παρουσίασαν πολύ υψηλότερες αυξήσεις και στα ενοίκια, που όμως πλέον έχουν εκτονωθεί.

Αντιθέτως, στην Ελλάδα ο πληθωρισμός στα ενοίκια εξακολουθεί να μην είναι υπό έλεγχο, εντείνοντας ακόμα περισσότερο τη στεγαστική κρίση στη χώρα μας, την ώρα που η υπόλοιπη Ευρώπη δείχνει να την αφήνει πλέον πίσω της. Αυτό δείχνει ότι οι πολιτικές της Ελλάδας για τη χρυσή βίζα, τη βραχυπρόθεσμη μίσθωση και τα ακίνητα που έχουν δεσμεύσει οι τράπεζες, δεν εκτιμήθηκαν ορθά και εξακολουθούν να εντείνουν το στεγαστικό πρόβλημα ακόμη και σήμερα. Στα είδη διατροφής η Ελλάδα παρουσίασε μικρότερη άνοδο στις τιμές σε σχέση και με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και με τις 10 φτωχότερες χώρες.

Ο λόγος που θεωρούμε και δικαίως ότι τα είδη διατροφής έχουν ξεφύγει στην Ελλάδα είναι ότι οι τιμές των βασικών ειδών διατροφής ήταν ήδη ψηλά πριν από την εμφάνιση του πληθωρισμού, αλλά και ότι τα πραγματικά εισοδήματα έμειναν χαμηλά. Αυτό που έχει όμως ιδιαίτερη σημασία στο συγκεκριμένο διάγραμμα είναι ότι η Ελλάδα και δυσκολεύτηκε και καθυστέρησε πολύ περισσότερο από τις υπόλοιπες χώρες να θέσει υπό έλεγχο τον πληθωρισμό στα τρόφιμα. Κάτι που δείχνει ότι οι

αντισυμβατικές μεθόδιοι που ακολουθήσαμε με το καλέθι του νοικοκυριού και τις υπουργικές επιθεωρήσεις στα σπερμάρκετ, εκτός απ το ότι δεν είχαν καμία απολύτως οικονομική λογική, έφεραν και αρνητικό αποτέλεσμα. Η πιο ενδιαφέρουσα περίπτωση είναι ο πληθωρισμός στην ενέργεια που χτύπησε με παρόμοιο τρόπο ολόκληρη την Ευρώπη. Στην Ελλάδα όμως οι τιμές ανέβηκαν νωρίτερα, περισσότερο για μεγαλύτερο διάστημα και έπεσαν μόνο όταν μετά από τη λαϊκή αγανάκτηση επιβλήθηκε η ρήτρα αναπροσαρμογής. Αυτό το διάγραμμα λοιπόν καθιστά ακόμα πιο

προφανή κάποια πράγματα που λέω στο Greconomic εδώ και χρόνια. Πρώτον ότι στην Ελλάδα υπάρχει καρτέλ στην ενέργεια το οποίο ανεβάζει συντονισμένα τις τιμές και τις κρατά ψηλά πολύ περισσότερο από ότι στις άλλες χώρες. Δεύτερον, ότι οι κυβερνήσεις έχουν τον τρόπο να πατάξουν τα καρτέλ όταν θέλουν. Και τρίτον, ακόμη και σήμερα που μιλάμε, τα καρτέλ συνεχίζουν απτόητα και ανεξέλεκτα να ανεβάζουν τις τιμές της ενέργειας χωρίς κανένα απολύτως πρόσχημα. Και φτάνουμε τώρα στο πιο ουσιώδες και το πιο ενδιαφέρον σημείο της έρευνας.

Για πρώτη φορά θα πάρεις μία ολοκληρωμένη εικόνα για το επίπεδο των εισοδημάτων όλων των Ελλήνων και το δικό σου εισόδημα και πώς τα εισοδήματα αυτά έχουν επηρεαστεί από τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και Νέας Δημοκρατίας. Τα στοιχεία είναι διαθέσιμα μέχρι και για το τέλος του 2023. Οπότε εδώ θα συγκρίνουμε τα 4,5 χρόνια του ΣΥΡΙΖΑ από το 15 μέχρι το 19 και τα πρώτα 4,5 χρόνια της Νέας Δημοκρατίας από το 19 μέχρι το τέλος του 23 που υπάρχουν και τα δεδομένα. Ας ξεκινήσουμε με το πο ακριβώς βρίσκεσαι εσύ στην κατανομή. Μόνο τώρα

δώσε ιδιαίτερη προσοχή για να καταλάβεις τι βλέπεις. Ας υποθέσουμε ότι τα εισοδήματα όλων των Ελλήνων τοποθετούνται σε αυτήν εδώ τη σκάλα που αποτελείται από 10 σκαλοπάτια. Στον πάτο της σκάλας θα είναι ο πιο φτωχός εισοδηματικά Έλληνας που βγάζει 0€. Αυτός επειδή είναι ο πιο φτωχός από όλους μπορούμε να πούμε ότι είναι πλουσιότερος από το 0% του πληθυσμού. Στην κορυφή της κάλας βρίσκεται ο πιο πλούσιος Έλληνας, αυτός δηλαδή που είναι πλουσιότερος από το 100% του πληθυσμού. Όλοι οι υπόλοιποι βρισκόμαστε σε ένα από

τα 10 σκαλοπάτια ή 10 τιμώρια όπως τα ονομάζουμε. Αν κάποιος είναι ας πούμε σε αυτό το σκαλοπάτι βγάζει περισσότερα από το 20% του πληθυσμού. Αν είναι σε αυτό είναι πιο πλούσιος από το 40% και σ αυτό έχει μεγαλύτερο εισόδημα από το 90% των συμπολιτών του. Το πο βρίσκεται ο καθένας μας πάνω σε αυτή την κλίμακα εξαρτάται από το εισόδημά του και μόνο. Εδώ λοιπόν θα παρουσιάσουμε τα ατομικά δεδομένα που συλλέγει η Elstat. Τα ποσά που θα δεις αφορούν το συνολικό διαθέσιμο μηνιαίο εισόδημα καθαρό από

φόρους το οποίο μπορεί να προέρχεται από οποιαδήποτε πηγή. Από μισθούς, συντάξεις, ενοίκεια, από επιδόματα, από επιχειρηματική δραστηριότητα, ακόμη και από μη δηλωμένες πηγές. Για να κατατάς εσύ στο κατώτερο 10% του πληθυσμού στην Ελλάδα πρέπει να βγάζεις 633€ το μήνα. Για να είσαι πλουσιότερος από το 20% των Ελλήνων χρειάζεσαι 867€ το μήνα. Με 1074€ ξεπερνάς στο 30%. Με 1.28€ είσαι στο 40%. Με 1.53€ το μήνα στο 50%. Με 1817€ είσαι πιο πλούσιος από το 60% των Ελλήνων. Με 2094€ το μήνα είσαι πλουσιότερος από τους 7

στους 10. Με 2.484€ το μήνα είσαι στο 80% και αν βγάζεις 3.104€ το μήνα έχεις μεγαλύτερο εισόθημα από το 90% των Ελλήνων. Fun fact. Για να είσαι στο κορυφαίο 1% του εισοδήματος στην Ελλάδα πρέπει να βγάζεις το μήνα περίπου 6.500€. έχει υπόψη σου ότι για τα ευρωπαϊκά standards αυτά τα ποσά δεν είναι μεγάλα. Στις χώρες του πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ας πούμε με 3.100€ είσαι κάτω από το μέσο όρο.

Ο λόγος που θεωρούμε, και δικαίως, ότι τα είδη διατροφής έχουν ξεφύγει στην Ελλάδα, είναι ότι οι τιμές των βασικών ειδών διατροφής ήταν ήδη ψηλά πριν από την εμφάνιση του πληθωρισμού, αλλά και ότι τα πραγματικά εισοδήματα έμειναν χαμηλά. Αυτό που έχει όμως ιδιαίτερη σημασία στο συγκεκριμένο διάγραμμα είναι ότι η Ελλάδα και δυσκολεύτηκε και καθυστέρησε πολύ περισσότερο από τις υπόλοιπες χώρες να θέσει υπό έλεγχο τον πληθωρισμό στα τρόφιμα. Κάτι που δείχνει ότι οι αντισυμβατικές μέθοδοι που ακολουθήσαμε με το «καλάθι του νοικοκυριού» και τις υπουργικές επιθεωρήσεις στα σούπερ μάρκετ, εκτός απ’ το ότι δεν είχαν καμία απολύτως οικονομική λογική, έφεραν και αρνητικό αποτέλεσμα.

Η πιο ενδιαφέρουσα περίπτωση είναι ο πληθωρισμός στην ενέργεια, που χτύπησε με παρόμοιο τρόπο ολόκληρη την Ευρώπη. Στην Ελλάδα όμως οι τιμές ανέβηκαν νωρίτερα, περισσότερο, για μεγαλύτερο διάστημα και έπεσαν μόνο όταν, μετά από τη λαϊκή αγανάκτηση, επιβλήθηκε η ρήτρα αναπροσαρμογής. Αυτό το διάγραμμα λοιπόν καθιστά ακόμα πιο προφανή κάποια πράγματα που λέω στο Greconomic εδώ και χρόνια.

Πρώτον, ότι στην Ελλάδα υπάρχει καρτέλ στην ενέργεια το οποίο ανεβάζει συντονισμένα τις τιμές και τις κρατά ψηλά πολύ περισσότερο από ό,τι στις άλλες χώρες. Δεύτερον, ότι οι κυβερνήσεις έχουν τον τρόπο να πατάξουν τα καρτέλ όταν θέλουν. Και τρίτον, ακόμη και σήμερα που μιλάμε, τα καρτέλ συνεχίζουν απτόητα και ανεξέλεγκτα να ανεβάζουν τις τιμές της ενέργειας χωρίς κανένα απολύτως πρόσχημα.

Κατανομή Εισοδήματος στην Ελλάδα

Και φτάνουμε τώρα στο πιο ουσιώδες και το πιο ενδιαφέρον σημείο της έρευνας. Για πρώτη φορά θα πάρεις μία ολοκληρωμένη εικόνα για το επίπεδο των εισοδημάτων όλων των Ελλήνων και το δικό σου εισόδημα, και πώς τα εισοδήματα αυτά έχουν επηρεαστεί από τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και Νέας Δημοκρατίας. Τα στοιχεία είναι διαθέσιμα μέχρι και για το τέλος του 2023. Οπότε εδώ θα συγκρίνουμε τα 4,5 χρόνια του ΣΥΡΙΖΑ (από το ’15 μέχρι το ’19) και τα πρώτα 4,5 χρόνια της Νέας Δημοκρατίας (από το ’19 μέχρι το τέλος του ’23 που υπάρχουν και τα δεδομένα).

Ας ξεκινήσουμε με το πού ακριβώς βρίσκεσαι εσύ στην κατανομή. Μόνο τώρα, δώσε ιδιαίτερη προσοχή για να καταλάβεις τι βλέπεις. Ας υποθέσουμε ότι τα εισοδήματα όλων των Ελλήνων τοποθετούνται σε αυτήν εδώ τη σκάλα που αποτελείται από 10 σκαλοπάτια. Στον πάτο της σκάλας θα είναι ο πιο φτωχός εισοδηματικά Έλληνας που βγάζει 0€. Αυτός, επειδή είναι ο πιο φτωχός από όλους, μπορούμε να πούμε ότι είναι πλουσιότερος από το 0% του πληθυσμού. Στην κορυφή της σκάλας βρίσκεται ο πιο πλούσιος Έλληνας, αυτός δηλαδή που είναι πλουσιότερος από το 100% του πληθυσμού. Όλοι οι υπόλοιποι βρισκόμαστε σε ένα από τα 10 σκαλοπάτια ή 10 δεκατημόρια (deciles) όπως τα ονομάζουμε. Αν κάποιος είναι, ας πούμε, σε αυτό το σκαλοπάτι, βγάζει περισσότερα από το 20% του πληθυσμού. Αν είναι σε αυτό, είναι πιο πλούσιος από το 40%, και σ’ αυτό έχει μεγαλύτερο εισόδημα από το 90% των συμπολιτών του. Το πού βρίσκεται ο καθένας μας πάνω σε αυτή την κλίμακα εξαρτάται από το εισόδημά του και μόνο.

Επίπεδα Εισοδήματος και Κατάταξη

Εδώ λοιπόν θα παρουσιάσουμε τα ατομικά δεδομένα που συλλέγει η ΕΛΣΤΑΤ. Τα ποσά που θα δεις αφορούν το συνολικό διαθέσιμο μηνιαίο εισόδημα, καθαρό από φόρους, το οποίο μπορεί να προέρχεται από οποιαδήποτε πηγή: από μισθούς, συντάξεις, ενοίκια, από επιδόματα, από επιχειρηματική δραστηριότητα, ακόμη και από μη δηλωμένες πηγές.

Για να καταταχθείς στο κατώτερο 10% του πληθυσμού στην Ελλάδα πρέπει να βγάζεις 633€ το μήνα. Για να είσαι πλουσιότερος από το 20% των Ελλήνων χρειάζεσαι 867€ το μήνα. Με 1.074€ ξεπερνάς το 30%. Με 1.280€ είσαι στο 40%. Με 1.530€ το μήνα στο 50%. Με 1.817€ είσαι πιο πλούσιος από το 60% των Ελλήνων. Με 2.094€ το μήνα είσαι πλουσιότερος από τους 7 στους 10. Με 2.484€ το μήνα είσαι στο 80%. Και αν βγάζεις 3.104€ το μήνα, έχεις μεγαλύτερο εισόδημα από το 90% των Ελλήνων.

Fun fact: Για να είσαι στο κορυφαίο 1% του εισοδήματος στην Ελλάδα πρέπει να βγάζεις το μήνα περίπου 6.500€. Έχε υπόψη σου ότι για τα ευρωπαϊκά standards αυτά τα ποσά δεν είναι μεγάλα. Στις χώρες του πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ας πούμε, με 3.100€ είσαι κάτω από τον μέσο όρο.

Μεταβολή Εισοδήματος ανά Δεκατημόριο

Τώρα λοιπόν που είδες σε ποιο δεκατημόριο βρίσκεσαι, πάμε να δούμε ένα γράφημα για το πώς μεταβλήθηκε το εισόδημά σου με τις δύο τελευταίες κυβερνήσεις. Στον οριζόντιο άξονα θα τοποθετήσουμε τα δεκατημόρια, τα σκαλιά του εισοδήματος που είδαμε πριν, και ξαναβάζω και τα εισοδήματα σε ευρώ για να τα θυμάσαι. Στον κάθετο άξονα θα μετρήσουμε το πόσο μεταβλήθηκαν τα εισοδήματα του κάθε δεκατημορίου, του κάθε σκαλιού. Φυσικά, αν η μεταβολή είναι κάτω από το μηδέν, αυτό σημαίνει ότι το εισόδημα αυτού του δεκατημορίου μειώθηκε.

Στα 4,5 πρώτα χρόνια της Νέας Δημοκρατίας λοιπόν, η συνολική μεταβολή του εισοδήματος σε κάθε δεκατημόριο συνοψίζεται σε αυτήν εδώ την καμπύλη. Οι πολύ φτωχοί είδαν αύξηση 5,4%. Τα μεσαία 8 δεκατημόρια αύξηση από 14,5% μέχρι 18,7%, και τα υψηλά εισοδήματα αύξηση σχεδόν 27%.

Αντίστροφη πορεία βλέπουμε στην περίοδο του ΣΥΡΙΖΑ. Τα εισοδήματα των πολύ φτωχών στηρίχτηκαν με πάνω από 45%, κυρίως επιδοματικά. Τα μεσαία δεκατημόρια από 15,2% μέχρι 3,9%, και οι πιο πλούσιοι είδαν το εισόδημά τους να μειώνεται κατά 1,7%.

Πραγματικά Εισοδήματα και Επίδραση του Πληθωρισμού

Αυτή η εικόνα όμως μετρά τα ονομαστικά εισοδήματα. Δεν λαμβάνει υπόψη της δηλαδή καθόλου τον πληθωρισμό. Αν πάρουμε τα πραγματικά εισοδήματα, όπως υπολογίζονται με τα δεδομένα της ΕΛΣΤΑΤ, η εικόνα αντιστρέφεται ολοκληρωτικά και η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται ότι ωφέλησε περισσότερο οκτώ από τα 10 εισοδηματικά επίπεδα, δηλαδή όχι μόνο τα χαμηλότερα στρώματα, αλλά και την πλειοψηφία των εισοδημάτων πάνω από το διάμεσο.

Τα δεδομένα της ΕΛΣΤΑΤ λοιπόν δείχνουν ξεκάθαρα ότι σε όρους πραγματικού εισοδήματος επί κυβέρνησης Νέας Δημοκρατίας οι φτωχότεροι έχασαν πραγματικό εισόδημα. Από το 10% μέχρι το 80% του εισοδήματος οι πραγματικές αυξήσεις ήταν κάτω από 4% στα 4,5 χρόνια, δηλαδή κάτω από 1% ετησίως. Και οι μόνοι που ευνοήθηκαν πραγματικά ήταν εκείνοι που βρίσκονται στα πολύ υψηλά εισοδήματα, από το top 20% αλλά ιδίως στο top 10% των εισοδημάτων, που εκεί μάλιστα οι ποσοστιαίες αυξήσεις μεταφράζονται και σε πολύ περισσότερα ευρώ.

Αποτελεσματικότητα Διαχείρισης και Διαθέσιμοι Πόροι

Εδώ οφείλουμε να επισημάνουμε δύο πράγματα. Πρώτον, ο κύριος λόγος που η Νέα Δημοκρατία ωφέλησε λιγότερο τα εισοδήματα από το ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι απέτυχε να διαχειριστεί αποτελεσματικά τον πληθωρισμό που προέκυψε από το 2022 και μετά. Εμείς υπολογίσαμε το συνολικό πληθωρισμό του κάθε δεκατημορίου και διαπιστώσαμε ότι οι αυξήσεις των τιμών επιβάρυναν πολύ περισσότερο τα φτωχότερα στρώματα. Βασικά, αν δεν χρησιμοποιήσουμε το μέσο αποπληθωριστή που δίνει η ΕΛΣΤΑΤ και αποπληθωρίσουμε κάθε δεκατημόριο ξεχωριστά με το δικό του πληθωρισμό, τότε η σύγκριση εισοδημάτων γίνεται ακόμη πιο επιβαρυντική για τη Νέα Δημοκρατία.

Το δεύτερο που έχει τεράστια σημασία να επισημάνουμε είναι ότι η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας είχε στη διάθεσή της και πολύ περισσότερους πόρους από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Αν ανατρέξουμε στα συνολικά έσοδα του δημοσίου για αυτές τις δύο περιόδους, στα χρόνια του ΣΥΡΙΖΑ τα συνολικά έσοδα ανέρχονταν σε 88 δισ. ετησίως κατά μέσο όρο, ενώ στην περίοδο της Νέας Δημοκρατίας εκτοξεύθηκαν στα 96 δισεκατομμύρια ετησίως, κυρίως λόγω των ευρωπαϊκών πόρων ανάκαμψης. Αυτό σημαίνει ότι η Νέα Δημοκρατία είχε στο ταμείο 8 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως περισσότερο από τον ΣΥΡΙΖΑ. Για να καταλάβεις την τάξη μεγέθους αυτού του ποσού, το υπερπλεόνασμα που πέτυχε πέρσι η κυβέρνηση ήταν μόλις 3,18 δισ. Δηλαδή, λιγότερο και από το μισό των έξτρα πόρων που είχε στη διάθεσή της κάθε χρόνο. Με λίγα λόγια, υπήρχαν πόροι ήδη στα ταμεία του δημοσίου για να ενισχυθούν τα χαμηλότερα εισοδήματα που επλήγησαν από τον πληθωρισμό, αλλά δεν διατέθηκαν. Επίσης, δεν διατέθηκαν στη μεταποίηση, ούτε στην αγροτική ανάπτυξη, ούτε στην τεχνολογία, ούτε στους σιδηροδρόμους που διατέθηκαν.

Σημασία της Κατανόησης των Δεδομένων

Αυτό που εγώ προσωπικά θεωρώ το σημαντικότερο από το σημερινό βίντεο είναι το να μην το δεις οπαδικά ή ιδεολογικά, γιατί έτσι δεν θα πάρεις τίποτα από αυτό. Το να μπορείς να καταλαβαίνεις τα οικονομικά δεδομένα είναι κάτι που σου δίνει δύναμη σε όποιο πολιτικό στρατόπεδο και ανήκεις. Αν θέλεις να αλλάξει κάτι σε αυτή τη χώρα, ο μόνος τρόπος είναι να βλέπουν οι πολιτικοί από όλα τα κόμματα ότι άρχισες να καταλαβαίνεις ότι η κρίση σου επηρεάζεται από στοιχεία, όχι από αφηγήματα.

Κάνε λοιπόν τη χάρη στον εαυτό σου να προσπαθήσεις να αφομοιώσεις και να κατανοήσεις τα δεδομένα που είδες. Τι σημαίνουν για σένα, για την οικογένειά σου, για το μέλλον της χώρας που ζεις και αγαπάς. Και μην επιτρέψεις σε αυτό το βίντεο να περάσει στα ψηλά. Μοιράσου το με άλλους. Συζήτησέ το και διάδωσέ το όπου μπορείς. Γιατί όσοι περισσότεροι ξέρουν, τόσο μεγαλύτερη δύναμη έχεις εσύ ως πολίτης. Είμαι ο Κοσμάς Μαρινάκης και αυτά ήταν τα δεδομένα της οικονομίας μας. Τα συμπεράσματα, όπως πάντα, πρέπει να είναι δικά σου.