του Θάνου Καμήλαλη
Την περασμένη εβδομάδα η αποχή της Ελλάδας από την ψηφοφορία του ΟΗΕ για την αναδιάρθρωση κρατικών χρεών προκάλεσε αντιδράσεις και δημιούργησε ένταση ανάμεσα στην υπηρεσιακή και την πρώην κυβέρνηση. Δεν πρόκειται όμως για ένα μεμονωμένο, ούτε τυχαίο περιστατικό. Τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα είναι προκλητικά απούσα από κάθε ριζοσπαστική ψηφοφορία του Οργανισμού, αποφεύγοντας να πάρει θέση για ζητήματα όπως το χρέος, η Παλαιστίνη αλλά και ο ναζισμός
Οι ψηφοφορίες αυτές έχουν μη δεσμευτικό και κυρίως συμβολικό χαρακτήρα, ωστόσο είναι σίγουρα ενδεικτικές των προθέσεων της εκάστοτε κυβέρνησης, της δυνατότητας της να αποφασίζει ανεξάρτητη και της στάσης που προτίθεται να τηρήσει σε μείζονα παγκόσμια ζητήματα.
Χρέος; Ποιο χρέος;
Ο ΣΥΡΙΖΑ κάποτε θαύμαζε τη στάση της Αργεντινής στο θέμα του δημοσίου χρέους αλλά μάλλον “ξεχνάει” να ακολουθήσει τις πολιτικές της. Πέρα από την εντυπωσιοθηρία, δύο ενδεχόμενα ισχύουν στη διαμάχη για το ποια κυβέρνηση τελικά απείχε: Είτε δεν υπήρξε καμία διαφορετική εντολή, είτε η μεταβατική κυβέρνηση υπερβαίνει τις αρμοδιότητες της και χαράσσει δική της πολιτική. Εξάλλου κανείς δεν μπορεί να δικαιολογήσει τη συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ λογω αιφνιδιασμού. Την πρόθεση της υπηρεσιακής κυβέρνησης να απέχει από την ψηφοφορία είχε δημοσιοποιήσει νωρίτερα η Ζωή Κωνσταντοπούλου, μετά τη συνάντηση της με τον υπουργό Εξωτερικών, Πέτρο Μολυβιάτη. Ειλικρινής ή όχι, η αντίδραση Κοτζιά ήταν ξεκάθαρα καθυστερημένη (και αυτή του ΣΥΡΙΖΑ ακόμα αγνοείται).
Βέβαια δεν είναι η πρώτη φορά που δράσεις με σκοπό την ανακούφιση υπερχρεωμένων κρατών δεν συγκινούν μία χώρα με δημόσιο χρέος στο 180% του ΑΕΠ, όπως η Ελλάδα. Πριν από έναν ακριβώς χρόνο, ανάλογη στάση είχε κρατήσει και η συγκυβέρνηση ΝΔ – ΠΑΣΟΚ, όταν αρνήθηκε να υποστηρίξει ψήφισμα του Οργανισμού για την προστασία υπερχρεωμένων κρατών, με τίτλο «καθιέρωση ενός πολυμερούς νομικού πλαισίου για διαδικασίες αναδιάρθρωσης του κρατικού χρέους χωρών – μελών». Ως αξιωματική αντιπολίτευση τότε ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ιδιαίτερα επιθετικός: «Με τη στάση της αποχής αποδεικνύεται με τον πιο εμφανή τρόπο η εθελόδουλη πρόσδεση της δικομματικής κυβέρνησης Σαμαρά – Βενιζέλου, αλλά και της πολιτικής και οικονομικής ελίτ της χώρας στα συμφέροντα των δανειστών, οι οποίοι χειραγωγούν απροκάλυπτα κάθε κίνηση, κάθε θετική προοπτική για την Ελλάδα, καταπνίγοντας την εν τη γενέσει της. Δεν υπάρχει δικαιολογία , ούτε το παραμικρό επιχείρημα για την εγκληματική στάση της κυβέρνησης» ανέφερε στην ανακοίνωση του.
Δεν είμαστε μόνοι πάντως, η συντριπτική πλειοψηφία των χωρών της Ε.Ε. απέχει από τέτοιες ψηφοφορίες, μεταξύ των οποίων οι υπερχρεωμένες χώρες του Νότου (Ισπανία, Ιταλία, Κύπρος, Πορτογαλία), ενώ η Γερμανία καταψηφίζει σταθερά. Φαίνεται ότι η υποταγή στις πολιτικές λιτότητας συνοδεύεται από αδιαφορία για τέτοιες διεθνείς πρωτοβουλίες…
Η «στροφή» στο Παλαιστινιακό
Ενώ η στάση της Ελλάδας στο χρέος βρέθηκε στην επικαιρότητα, μία άλλη ψηφοφορία πέρασε στα «ψιλά» της ειδησεογραφίας. Στις 11 Σεπτεμβρίου τα κράτη μέλη του ΟΗΕ κλήθηκαν να αποφασίσουν εάν θα επιτρέψουν στις σημαίες των χωρών – παρατηρητών να κυματίζουν στην έδρα του Οργανισμού στη Νέα Υόρκη. Αυτό πρακτικά αφορά την Παλαιστίνη, καθώς μόνο αυτή και το Βατικανό βρίσκονται στο καθεστώς της χώρας – παρατηρητή και θεωρείται ως ένα ακόμα βήμα στην πλήρη αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους.
Η Ελλάδα απείχε, κάτι που προκαλεί απορίες και σοβαρές υποψίες για αλλαγή πλεύσης σε ένα πολύ σημαντικό κι ευαίσθητο διεθνές ζήτημα, το παλαιστινιακό. Εξάλλου τον Νοέμβριο του 2012 η χώρα μας είχε υπερψηφίσει την αναγνώριση της Παλαιστινιακού κράτους από τον ΟΗΕ και την υπαγωγή του σε καθεστώς χώρας – παρατηρητή. Μία ψηφοφορία σίγουρα πιο “δύσκολη” από διπλωματικής άποψης, της οποίας η τελευταία για τη σημαία είναι απλά η λογική συνέχεια. Άρα η ελληνική στάση είναι περίεργη και ασυνεπής.
Πώς εξηγείται αυτή η στροφή; Μοιάζει να είναι το αποτέλεσμα συνειδητών επιλογών της προηγούμενης κυβέρνησης, καθώς στο σύντομο διάστημα των τελευταίων επτά μηνών οι σχέσεις Ελλάδας και Ισραήλ έγιναν ακόμη στενότερες, παρά τα όσα υποστήριζε ο ΣΥΡΙΖΑ στο παλαιστινιακό προ των εκλογών της 25ης Ιανουαρίου. «Προσβλέπουμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη σύγκλιση του ανώτατου συμβουλίου συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών εντός του 2015, το οποίο θα λειτουργήσει ως κινητήριος δύναμη για την περαιτέρω εμβάθυνση των διμερών σχέσεων», δήλωνε ο αντιπρόεδρος της πρώην κυβέρνησης, Γιάννης Δραγασάκης, κατά την παρουσία του στην επέτειο ίδρυσης του κράτους του Ισραήλ στις 24 Απριλίου. Την ίδια στιγμή ο υπουργός Άμυνας της “κυβέρνησης της Αριστεράς”, Πάνος Καμμένος, ανακοίνωνε περιχαρής την έναρξη κοινών στρατιωτικών ασκήσεων μεταξύ των δύο χωρών.
Αποκορύφωμα όμως ήταν η στρατιωτική συμφωνία που υπέγραψαν ο Π.Καμμένος και ο ομόλογος του, Moshe Ya’alon, στις 17 Ιουλίου, σύμφωνα με την οποία προσφέρεται νόμιμη άμυνα και στα 2 στρατεύματα των αντίστοιχων χωρών, με εκπαίδευση του ενός στη χώρα του άλλου. Όπως σημειώνει η Jerusalem Post, το Ισραήλ δεν έχει υπογράψει ποτέ στο παρελθόν ανάλογη συμφωνία με άλλη χώρα εκτός των ΗΠΑ…
«Λευκό» στο ναζισμό
Η πιο παράλογη όμως αλλά και διαχρονική απουσία της Ελλάδας εντοπίζεται σε ψηφοφορίες για την καταδίκη του ναζισμού. Κάθε χρόνο από το 2004 κι έπειτα, κατατίθεται στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ με πρωτοβουλία της Ρωσίας ψήφισμα για την καταδίκη του ναζισμού και άλλων διακρίσεων ρατσιστικού χαρακτήρα. Το τελευταίο του 2014 είχε τίτλο “Αντιμετωπίζοντας την ηρωοποίηση του Ναζισμού και άλλες πρακτικές που συνεισφέρουν στην υποδαύλιση σύγχρονων μορφών ρατσισμού, φυλετικών διακρίσεων, ξενοφοβίας και σχετικής απουσίας ανεκτικότητας”. Η Ελλάδα και όλες οι υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης απείχαν από την ψηφοφορία, κάτι που συμβαίνει συνεχώς τα τελευταία δέκα χρόνια.
Εύλογο το ερώτημα: Οταν δεν έχεις την αυτονομία να καταδικάσεις τον ναζισμό, πώς μπορείς να κινηθείς ανεξάρτητα στο ζήτημα του χρέους; Η κίνηση της Ελλάδας να απέχει από την τελευταία ψηφοφορία προκάλεσε έκπληξη, απογοήτευση και αρνητικά σχόλια. Θα μπορούσαμε απλώς να τη θεωρήσουμε κάτι συνηθισμένο. Όσο η Ελλάδα εμφανίζει σοβαρά συμπτώματα υποτέλειας τέτοιες ενέργειες δεν θα πρέπει να θεωρούνται ειδήσεις, αλλά ο γενικός κανόνας. Στην επόμενη ψηφοφορία, την επόμενη αποχή, το επόμενο «λευκό», ας είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι.