Η φετινή έκθεση European Workforce Study 2025 φέρνει και πάλι σκληρές αλήθειες στο φως: η Ελλάδα κατατάσσεται 18η σε σύνολο 19 ευρωπαϊκών χωρών στην εργασιακή ικανοποίηση. Μόλις 39% των εργαζομένων θεωρούν την εταιρεία τους «εξαιρετικό μέρος για να εργάζονται». Το ποσοστό εμπιστοσύνης στην ηγεσία είναι 45%. Η ψυχολογική ασφάλεια μόλις 41%.
Δεν πρόκειται για απλές αριθμητικές διακυμάνσεις αλλά για πολιτισμική υστέρηση. Στον πυρήνα της, η ελληνική εργασιακή κουλτούρα εξακολουθεί να λειτουργεί βάσει του φόβου, της επιφύλαξης και της ιεραρχίας. Οι αποφάσεις λαμβάνονται από την κορυφή χωρίς διάλογο. Η αναγνώριση είναι σπάνια, η αξιοκρατία εύθραυστη και η προσωπική φωνή συχνά αντιλαμβάνεται ως απειλή. Η εργασία στην Ελλάδα δεν απελευθερώνει – πειθαναγκάζει.
Στην άλλη άκρη του ευρωπαϊκού χάρτη, χώρες όπως η Δανία και η Νορβηγία επιτυγχάνουν ικανοποίηση άνω του 70%. Εκεί, η εργασία βασίζεται στην εμπιστοσύνη, τη διαφάνεια και την εγγύτητα – όχι στον έλεγχο και την καχυποψία. Εκεί, η παραγωγικότητα δεν είναι θύμα της υπερεργασίας αλλά αποτέλεσμα της αυξημένης δέσμευσης εργοδότη και εργαζόμενου. Η διαφορά δεν είναι τεχνική. Είναι αξιακή.
Η χώρα πληρώνει ήδη το τίμημα. πάνω από. Οι περισσότεροι από τους 500.000 νέους και μορφωμένους ανθρώπους που έφυγαν στο εξωτερικό, αναζήτησαν όχι μόνο καλύτερες αμοιβές – έφυγαν για μεγαλύτερη αξιοκρατία, σεβασμό και ουσιαστική αναγνώριση. Και όσοι μένουν πίσω, συνεχίζουν να αναζητούν διέξοδο: το 40% των νέων εργαζομένων (18–34 ετών) δηλώνει πως σκοπεύει να αλλάξει δουλειά εντός του έτους. Το brain drain είναι ρωγμή στο συλλογικό μας μέλλον. Είναι η στιγμή που η χώρα παύει να πείθει τα παιδιά της ότι αξίζει να επενδύσουν το ταλέντο και τη ζωή τους εδώ.
Τι χρειάζεται λοιπόν; Μια νέα κουλτούρα εργασίας βασισμένη στην εμπιστοσύνη. Ηγεσία με ενσυναίσθηση και διαφάνεια. Περιβάλλοντα που δεν φοβούνται το λάθος, αλλά το χρησιμοποιούν ως εφαλτήριο μάθησης και καινοτομίας. Διαδικασίες που αναγνωρίζουν την προσπάθεια, ανταμείβουν δίκαια και σέβονται το δικαίωμα του υφιστάμενου να ακουστεί η φωνή του χωρίς αντίποινα.
Σημαντικές οι επενδύσεις σε υποδομές και η μείωση της φορολογίας. Όμως χωρίς ποιοτικά περιβάλλοντα εργασίας, τα ταλέντα μας θα συνεχίσουν να φεύγουν. Και μαζί τους, θα φεύγει και η ελπίδα να γίνουμε μια χώρα που αξίζει να ζεις και να δημιουργείς.
Η αλλαγή δεν θα προκύψει από μια υπουργική απόφαση. Θα έρθει από κάθε εργοδότη που επιλέγει να ακούσει αντί να διατάξει. Από κάθε μάνατζερ που βλέπει τον άνθρωπο πίσω από τον ρόλο. Από κάθε νέο εργαζόμενο που αρνείται να συνηθίσει τοξικές συνθήκες και επιμένει να ονειρεύεται κάτι καλύτερο.
Η κουλτούρα της εργασίας δεν είναι δευτερεύουσας σημασίας. Είναι βασική υποδομή. Είναι πολιτισμός στην πράξη. Και πάνω της μπορούμε να χτίσουμε – ή να χάσουμε – το μέλλον μας.
