Ο Αντώνης Μπαλωμενάκης, ο πρώην βουλευτής Χανίων του ΣΥΡΙΖΑ, έφυγε από τη ζωή πρόσφατα, όμως την περίοδο που διετέλεσε βουλευτής έκανε σημαντικό έργο. Μεταξύ των θεμάτων που αφιέρωσε ενέργεια και ανέδειξε ήταν και το ζήτημα με την ξενοδοποίηση των κτιρίων στο Λόφο Καστέλι. Με σειρά παρεμβάσεων και μέσα στη Βουλή έφερε στο προσκήνιο λεπτομέρειες της υπόθεσης που σήμερα αποκτούν ξανά ιδιαίτερη βαρύτητα. Μεταξύ αυτών των λεπτομερειών ήταν και αυτές που κατατέθηκαν σε ερώτηση στη Βουλή προς τον τότε Υπουργό Παιδείας κ. Κώστα Γαβρόγλου σχετικά με την εταιρεία στην οποία εμισθώθηκε το ακίνητο.
Όπως αναφερόταν στην ερώτηση που κατατέθηκε στις 27 Σεπτέμβρη του 2017, η εταιρεία στην οποία το Πολυτεχνείο εκμίσθωσε το ακίνητο, «έχει ως μοναδικό εταίρο μιαν άλλην εταιρία την «Cydon Group Limited». Σύμφωνα με τις πληροφορίες του διαδικτύου, η Cydon (Κύδων;) Group Limited είναι μια Κυπριακή Εταιρία, από τις γνωστές εκείνες που διαθέτουν, απλώς, μια διεύθυνση σε κάποια Κυπριακή πόλη και ένα ‘διαχειριστή’, ο οποίος συνήθως αντιπροσωπεύει εκατοντάδες αν όχι χιλιάδες ‘αγνώστων λοιπών στοιχείων’».
Σύμφωνα με τον κ. Μπαλωμενάκη, παρά το γεγονός ότι ο διαγωνισμός που προκήρυξε το Πολυτεχνείο κατατάσσονταν στους δημόσιους διαγωνισμούς, επετράπη στην πλειοδότρια εταιρεία να συμμετάσχει χωρίς να έχει ονομαστικοποιήσει τις μετοχές της, ως εκ του νόμου ώφειλε. Έτσι όμως παραβιάστηκε η υφιστάμενη νομοθεσία που επιβάλλει –με ποινή ακυρότητας- να είναι γνωστός ο ή οι μέτοχοι «έως φυσικού προσώπου», άρθρο 8, Ν. 3310/2005.
Ακόμα, ο βουλευτής Χανίων υπογράμιζε ότι «ανασκοπώντας τη σύμβαση που υπέγραψε το Πολυτεχνείο με την εταιρία BELVEDERE ανακαλύπτει κανείς κραυγαλέα όσο και επιζήμια για το Ίδρυμα αγνόηση και άλλων νομικών διατάξεων που αναμένεται να προκαλέσουν προβλήματα φορολογικού χαρακτήρα, μάλλον μεγάλης κλίμακας, σε βαθμό που το πιθανότερο είναι να καταστήσουν την περίφημη αξιοποίηση ζημιογόνα».
Ο κ. Μπαλωμενάκης ερωτά τον Υπουργό Παιδείας εάν «είναι σύννομη και έγκυρη η σύμβαση» και εάν, σε περίπτωση που δεν είναι, «εμπίπτει στα όρια της εποπτείας η παρέμβαση του Υπουργείου για την ανατροπή της».
Το κείμενο της επίκαιρης ερώτησης του κ. Μπαλωμενάκη, έχει ως εξής:
Αθήνα, 26 Σεπτεμβρίου 2017
ΕΠΙΚΑΙΡΗ ΕΡΩΤΗΣΗ
Προς τον κ. Υπουργό Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων
Θέμα: Παράνομη Σύμβαση στο Πολυτεχνείο Κρήτης
1. Σύμφωνα με την παράγραφο 5 του άρθρου 16 του Συντάγματος, τα ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα τελούν υπό την εποπτεία του Κράτους. Απολαμβάνουν μεν διοικητικής αυτοτέλειας, που αποτελεί θεμελιώδες περιεχόμενο της ακαδημαϊκής ελευθερίας, δεν απαλλάσσονται όμως από το καθήκον της υπακοής στο Σύνταγμα, (δεύτερο εδάφιο πρώτης παραγράφου άρθρου 16 Σ.). Εξάλλου, από το άρθρο 109 του Συντάγματος απορρέει απόλυτη απαγόρευση μεταβολής του σκοπού για τον οποίο έχει συσταθεί δωρεά υπέρ κοινωφελούς σκοπού.
2. Το ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ κατέστη κύριος εξαιρετικού ακινήτου που δεσπόζει στο παλιό λιμάνι των Χανίων, έχει μνημειακό χαρακτήρα και είναι κτισμένο στο χώρο της ακρόπολης της αρχαίας Κυδωνίας, με μέγιστο αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Το ποσόν της απόκτησης είχε καταβάλλει ως δωρεά με την προαναφερόμενη έννοια του 109Σ. το ελληνικό δημόσιο, προς εξυπηρέτηση των κοινωφελούς χαρακτήρα σκοπών του ιδρύματος.
3. Το ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ εκμίσθωσε πρόσφατα στην Εταιρία “BELVEDERE Μονοπρόσωπη ΕΠΕ”, μετά από την προκήρυξη ανοικτού δημόσιου πλειοδοτικού διαγωνισμού με κλειστές προσφορές, ολόκληρο το κτιριακό συγκρότημα στο λόφο Καστέλι της πόλης των Χανίων μαζί και τον περιβάλλοντα χώρο με σκοπό την ανέγερση πολυτελούς ξενοδοχειακής μονάδας. Η πλειοδότρια Εταιρία ιδρύθηκε και εδρεύει στα Χανιά, καταχωρίσθηκε στο Γ.Ε.ΜΗ (Γενικό Εμπορικό Μητρώο) στις 10.1.2017 και έχει ως μοναδικό εταίρο μιαν άλλην εταιρία την «Cydon Group Limited». Σύμφωνα με τις πληροφορίες του διαδικτύου, η Cydon (Κύδων;) Group Limited είναι μια Κυπριακή Εταιρία, από τις γνωστές εκείνες που διαθέτουν, απλώς, μια διεύθυνση σε κάποια Κυπριακή πόλη και ένα «διαχειριστή», ο οποίος συνήθως αντιπροσωπεύει εκατοντάδες αν όχι χιλιάδες «αγνώστων λοιπών στοιχείων» εταιρίες. Στην προκειμένη περίπτωση «διαχειριστής» φέρεται να είναι ο κ. Φίλιππος Φιλίππου, κάτοικος Λευκωσίας.
4. Ήδη από το 2005 κάθε εταιρία που θέλει να συμμετάσχει σε δημόσιο διαγωνισμό με αντικείμενο άνω τους ενός εκατομμυρίου (1.000.000) ευρώ υποχρεώνεται να έχει ονομαστικοποιήσει τις μετοχές της «έως φυσικού προσώπου». Αυτό ορίζει το άρθρο 8 του Ν. 3310/2005. Εάν μια εταιρία επιχειρήσει να συμμετάσχει σε παρόμοιο διαγωνισμό χωρίς να έχει ονομαστικοποιήσει τις μετοχές της, αποκλείεται. Και όποιος διοργανωτής διαγωνισμού δεν την αποκλείσει, διαπράττει παράβαση. Πρόκειται για απόλυτη απαγόρευση: Σε διαγωνισμούς δημοσίου ενδιαφέροντος δεν μπορούν να συμμετέχουν εταιρίες που έχουν στη μετοχική τους σύνθεση «εξωχώριες» εταιρίες και δεν έχουν καταστήσει ονομαστικές τις μετοχές τους. Πολύ περισσότερο, εννοείται, εάν ο μοναδικός τους μέτοχος είναι εξωχώρια εταιρία. Εάν παρά ταύτα συναφθεί σύμβαση ενέχει ακυρότητα. Αστικός και ποινικός έλεγχος των παραβατών δεν αποκλείεται.
5. Ο διαγωνισμός που προκήρυξε το Πολυτεχνείο κατατάσσονταν στους δημόσιους διαγωνισμούς (άρθρο 2 περιπτώσεις 1 και 2 Ν. 3310/2005 καθόσον αφορούσε περιουσιακό στοιχείο δημοσίου και δη ΝΠΔΔ (άρθρο 16 παράγραφος 5 του Συντάγματος). Έπρεπε συνεπώς πριν επιτραπεί στην πλειοδότρια να συμμετάσχει, να της είχε ζητηθεί, ως όρος συμμετοχής, η ονομαστικοποίηση των μετόχων της. Από τη μικτή σύμβαση που υπογράφτηκε (μίσθωσης και έργου), που έχει δημοσιευτεί, δεν προκύπτει να έχει γίνει αυτή η διαδικασία.
6. Η σκοπιμότητα (ratio) της απαγόρευσης να συμμετέχουν σε δημόσιους διαγωνισμούς εταιρίες που έχουν μέτοχο άλλην εταιρία μη ονομαστικοποιημένων μετόχων, έγκειται στο εξής: Όταν η μετοχική σύνθεση μιας εταιρίας είναι «σκοτεινή», αφήνονται δίοδοι να συμμετέχουν – αφανώς – πρόσωπα ή εταιρείες συμφερόντων πολιτικών προσώπων και δημιουργείται έδαφος για διαπλοκή που δεν μπορεί εύκολα να ανιχνευθεί. Η σχετική προϋπάρχουσα νομοθεσία συμπληρώθηκε εύστοχα πολύ πρόσφατα, όταν με το Ν.4416/2016 απαγορεύθηκε πλήρως η συμμετοχή πολιτικών προσώπων και στενών συγγενών τους σε οποιασδήποτε μορφής εταιρία με έδρα το εξωτερικό.
7. Ανασκοπώντας τη σύμβαση που υπέγραψε το Πολυτεχνείο με την εταιρία BELVEDERE ανακαλύπτει κανείς κραυγαλέα όσο και επιζήμια για το Ίδρυμα αγνόηση και άλλων νομικών διατάξεων που αναμένεται να προκαλέσουν προβλήματα φορολογικού χαρακτήρα, μάλλον μεγάλης κλίμακα, σε βαθμό που το πιθανότερο είναι να καταστήσουν την περίφημη αξιοποίηση ζημιογόνα. Ειδικότερα, σύμφωνα με την ερμηνεία της ισχύουσας φορολογικής νομοθεσίας (Ν.4172/2013) κάθε βελτίωση ή επέκταση κτίσματος που έχει μισθωθεί, στην περίπτωση που οι βελτιώσεις και επεκτάσεις παραμένουν σε όφελος του μισθίου, θεωρείται εισόδημα του ιδιοκτήτη από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου. Με άλλα λόγια το Πολυτεχνείο Κρήτης, εφόσον στη σύμβαση δεν προβλέπεται διαφορετικά, και δεδομένου ότι αν και ΑΕΙ φορολογείται αυτοτελώς για τα έσοδά του από μισθώματα, θα κληθεί να πληρώσει φόρο για την αύξηση της αξίας της συγκεκριμένης περιουσίας του (ρήτρα 8.1 και 8.2 της σύμβασης) . Κατά μιαν ερμηνεία, δε, η υποχρέωση αυτή υπάρχει ισχυρό ενδεχόμενο να ζητείται κατ’ έτος σε κλάσμα με παρονομαστή τα χρόνια μίσθωσης που θα απομένουν από την ολοκλήρωση των εργασιών, εφόσον αυτές βεβαίως καταστεί δυνατό τελικά να γίνουν.
Κατόπιν αυτών ερωτάται ο κ. Υπουργός:
1) Είναι σύννομη και έγκυρη η σύμβαση δημοσίου χαρακτήρα για την μετατροπή του μνημείου στο λόφο Καστέλι Χανίων με τη συμμετοχή της εταιρίας «BELVEDERE» στο διαγωνισμό και την κατακύρωση σ’ αυτήν του έργου;
2) Εάν όχι, εμπίπτει στα όρια της εποπτείας η παρέμβαση του Υπουργείου για την ανατροπή της;
3) Τι προτίθεται να πράξει επ’ αυτών ο κ. Υπουργός;
Ο ερωτών βουλευτής
Μπαλωμενάκης Αντώνιος
Από το Γραφείο Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ Χανίων