Του Στέλιου Κούλογλου
Η ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΞΕΚΙΝΗΣΕ στην Ευρώπη με αυτό που τα ΜΜΕ αποκάλεσαν «σενάριο αποκάλυψης»: τα κυριότερα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια σημείωσαν πτώση, το ευρώ βούλιαξε σε σχέση με το δολάριο, ενώ τα επιτόκια δανεισμού δύο μεγάλων χωρών, της Ισπανίας και της Ιταλίας, άγγιξαν ή και ξεπέρασαν -το απαγορευτικό για να δανειστεί κανείς- φράγμα του 6%. Είχαν προηγηθεί, τις προηγούμενες μέρες, η υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Πορτογαλίας στο επίπεδο των σκουπιδιών (πρωτοπόρος Ελλάδα) και η επίθεση των περιβόητων αγορών στο χρέος της Ιταλίας. Πρόκειται πράγματι για αποκάλυψη, αλλά άλλου είδους: της λεγόμενης ηγεσίας της Ευρώπης.
Παραπονιόμαστε συχνά για το επίπεδο και την παροιμιώδη ανικανότητα των δικών μας πολιτικών, αλλά και οι άλλες χώρες δεν πάνε πίσω: από τη στιγμή που ξέσπασε η κρίση στην ευρωζώνη με αφετηρία την Ελλάδα, αυτοί που κρατούν στα χέρια τους τα ηνία της Ευρώπης συμπεριφέρονται σαν βλαχοδήμαρχοι κωμόπολης της Ανατολικής Γερμανίας. Στην αρχή, η κυρία Μέρκελ έμοιαζε με αρχισυντάκτρια της «Bild»: κατηγόρησε τους Έλληνες ως τεμπέληδες και αποφάσισε να τους τιμωρήσει για τις απάτες των greek statistics με καταναγκαστικά έργα στα γκουλάγκ της τρόικας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Ύστερα, η κρίση επεκτάθηκε στην Ιρλανδία και την Πορτογαλία, αλλά κι εδώ δεν υπήρχε πρόβλημα: επρόκειτο για θεματάκια που είχαν αποκλειστικά τα υπανάπτυκτα γουρουνάκια-Pigs, όπως ονομάστηκαν από τα αρχικά τους οι χώρες της Νότιας Ευρώπης (Portugal, Ireland, Greece, Spain). Αναζητούνται νέες ευρηματικές ονομασίες, με κάποια δόση ρατσισμού, τώρα που μπαίνει στο παιχνίδι η Ιταλία και ίσως αργότερα το Βέλγιο, η Γαλλία και ποιος ξέρει πόσες ακόμη χώρες από τις 17 της ευρωζώνης…
ΤΗΝ ΑΝΟΙΞΗ ΤΟΥ 2009, λόγω των καθυστερήσεων της Μέρκελ, που είχε τοπικές εκλογές, και της αδυναμίας της ελληνικής κυβέρνησης να διαγνώσει το πρόβλημα στην αρχή κι ύστερα να διαπραγματευθεί σοβαρά, η Ελλάδα βρέθηκε με την πλάτη στον τοίχο κι υπέγραψε το περίφημο μνημόνιο. Όπως είχαν προβλέψει εκατοντάδες οικονομολόγοι, η γνωστή νεοφιλελεύθερη συνταγή ΔΝΤ, στην οποία η ευρωπαϊκή πλευρά πρόσθεσε ακόμη μεγαλύτερες δόσεις σκληρότητας, αποδείχθηκε καταστροφική: ύφεση, ανεργία και, φυσικά, καμιά μείωση του χρέους.
Έναν χρόνο αργότερα, σχεδόν το ίδιο αποτυχημένο πακέτο επιβάλλεται στην άμοιρη Πορτογαλία, ενώ στην Ελλάδα βαφτίστηκε «μεσοπρόθεσμο», συνδυασμένο, αυτήν τη φορά, με τη λεηλασία της εθνικής περιουσίας: η Deutsche Telekom αγόρασε τη Δευτέρα ακόμα 10% του ΟΤΕ, με τιμή μετοχής περίπου στο ένα τέταρτο της τιμής με την οποία η ίδια Deutsche Telekom είχε αγοράσει ακόμη 30% του ίδιου ΟΤΕ, τέσσερα χρόνια πριν. Την ίδια μέρα και μετά από μαραθώνια σύσκεψη, οι «ηγέτες» της ευρωζώνης αποφάσισαν απλώς να μεταθέσουν για τον Αύγουστο τις αποφάσεις τους για το ελληνικό πρόβλημα.
Το κωμικοτραγικό είναι ότι, σαν θρασύδειλοι μικροί νάνοι, κουνούν κάθε τόσο το δαχτυλάκι στους 3 αμερικανικούς οίκους αξιολόγησης και απειλούν ότι θα τους κηρύξουν τον πόλεμο, φτάνοντας μέχρι και την απαγόρευση τους. Σαν να θέλουν να δείξουν ποιός είναι το πραγματικό αφεντικό του πλανήτη, οι οίκοι απαντούν, σχεδόν καθημερινά, χτυπώντας ποτέ τη μια και πότε την άλλη ευρωπαική χώρα.
Η γαλλική Le Monde κορόιδευε πριν λίγες μέρες τα παιδάκια που κυβερνούν την Ευρώπη, αλλά το πρόβλημα έχει πιο βαθιές ρίζες. Με την μορφή αρχικά της ΕΟΚ και αργότερα της ΕΕ, η ενωμένη Ευρώπη υπήρξε ένα σχέδιο βασισμένο στο μεταπολεμικό αίτημα της αλληλεγγύης και του ξεπεράσματος των διαφορών μεταξύ των κρατών μελών της. Αντίθετα, σημείωνε σε μια πολύ ευστοχη ανάλυση του στο προχθεσινό Guardian ο προοδευτικός αμερικανός αναλυτής Mark Weisbrot, το ευρώ στήθηκε πάνω στους νόμους της νεοφιλελεύθερης ζούγκλας: ο ισχυρός τρώει ζωντανό τον αδύνατο.
Ετσι εξηγείται και όλο το κομφούζιο που παρατηρείται από το ξέσπασμα της κρίσης. Πως να κινηθεί κανείς με όρους αλληλεγγύης μέσα στη ζούγκλα; Πως να διατηρηθεί ένα σύστημα όπως η σημερινή ευρωζώνη ώστε να ευνοούνται οι ισχυροί, όταν με τη δράση τους το οδηγούν στη καταστροφή; Ετσι εξηγείται και η κακοφωνία που επικρατεί στο θέμα της «διάσωσης» της Ελλάδας (δηλαδή των ευρωπαϊκών τραπεζών). «Κούρεμα» του χρέους, αναδιάρθρωση μερική ή ολική, επιλεκτική ή μαλακή χρεοκοπία, με ή χωρίς πιστωτικό επεισόδιο, γερμανικό σχέδιο με τους ιδιώτες υποχρεωτικά μέσα και γαλλικό με τους ιδιώτες σε ρόλο εθελοντή, ευρωομόλογα και ομόλογα αλά Λατινική Αμερική της δεκαετίας του ‘80, δεν υπάρχει θεραπεία που να μην έχει προταθεί από τους 17 νάνους γιατρούς πάνω απ’ το κρεβάτι του ασθενή που ψυχορραγεί. Ενώ η ασθένεια μεταδίδεται στα διπλανά δωμάτια…
SteliosKouloglou