Σάλος προκλήθηκε από δημοσίευμα της γερμανικής συντηρητικής εφημερίδας «Die Welt», η οποία έγραψε πως η ευρωπαϊκή βοήθεια που συμφωνήθηκε στο τελευταίο Eurogroup αναφορικά με την εξέλιξη της υγειονομική κρίσης του κορωνοϊού θα καταλήξει στην ιταλική μαφία.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ρεπορτάζ του βρετανικού «Guardian» σύμφωνα με το οποίο η ιταλική μαφία, εκμεταλλευόμενη την κρίση της πανδημίας, κερδίζει μέρα με τη μέρα την υποστήριξη των πολιτών μοιράζοντας δωρεάν τρόφιμα σε φτωχές οικογένειες που βρίσκονται σε καραντίνα με μηδενικούς πλέον πόρους.
Το ρεπορτάζ του «Guardian» έρχεται μετά τους φόβους της ιταλικής κυβέρνησης πως το οργανωμένο έγκλημα, στο οικονομικό σκηνικό που θα διαμορφωθεί μετά το τέλος της πανδημίας, ενδεχομένως θα μετατρέψει επιχειρήσεις σε «βιτρίνες» παράνομων δραστηριοτήτων.
Στόχος οι εργαζόμενοι με «μαύρα»
Τις τελευταίες εβδομάδες, ιδιαίτερα στον φτωχό Νότο, γνωστές συμμορίες της μαφίας μοιράζουν αγαθά και είδη πρώτης ανάγκης σε Ιταλούς που έχουν πληγεί σοβαρά από την κρίση του κορωνοϊού, τη στιγμή που η καραντίνα στη γειτονική χώρα καλά κρατεί.
«Επί έναν μήνα τα καταστήματα, τα καφέ, τα εστιατόρια και τα μπαρ παραμένουν κλειστά» δήλωσε στον «Guardian» ο Νικόλα Γκρατέρι, επικεφαλής της Εισαγγελικής Αρχής στο Καταντζάρο και ερευνητής για θέματα μαφίας.
«Εκατομμύρια πολίτες εργάζονται στην “γκρίζα” οικονομία, πράγμα που σημαίνει ότι δεν έχουν κανένα εισόδημα εδώ και πάνω από έναν μήνα και δεν έχουν ιδέα πότε θα επιστρέψουν στις δουλειές τους. Η κυβέρνηση εκδίδει κουπόνια για να στηρίξει τον πληθυσμό. Αν το κράτος δεν παρέμβει άμεσα για να βοηθήσει αυτές τις οικογένειες, η μαφία θα προσφέρει τις υπηρεσίες της και με αυτό τον τρόπο θα ελέγξει τις ζωές αυτών των ανθρώπων».
Οι εργαζόμενοι που εργάζονται με «μαύρα» υπολογίζονται σε περίπου 3,3 εκατομμύρια και είναι αυτοί που έχουν πληγεί περισσότερο από τις συνέπειες του lockdown. Ήδη υπάρχουν καταγγελίες για πιέσεις σε ιδιοκτήτες μικρών καταστημάτων από κυκλώματα της μαφίας να προσφέρουν δωρεάν φαγητό στους εργαζόμενους αυτούς, θέλοντας με αυτόν τον τρόπο να αποδείξουν την ολιγωρία της κυβέρνησης στη στήριξη των ευάλωτων ομάδων του ιταλικού Νότου.
Τον γύρο του κόσμου κάνουν βίντεο από διαδηλωτές στη Σικελία που διαμαρτύρονται για την καθυστερημένη αντίδραση της κυβέρνησης, αλλά και από ανθρώπους που χτυπούν τις γροθιές τους έξω από τράπεζες στο Μπάρι απαιτώντας δάνειο ύψους 50 ευρώ.
Η μαφία του σικελικού Νότου θέλει ακριβώς να εκμεταλλευτεί αυτήν την κατάσταση στρατολογώντας πολίτες ή απλώς μοιράζοντας δωρεάν τρόφιμα, όπως ζυμαρικά, νερό, αλεύρι και γάλα. Τις τελευταίες μέρες η αστυνομία της Νάπολης έχει αυξήσει την παρουσία της στις φτωχογειτονιές της πόλης, όπου άνδρες που συνδέονται με την Καμόρα, δηλαδή τη ναπολιτάνικη μαφία, έχουν οργανώσει… παράδοση τροφίμων κατ’ οίκον.
Όπως εξηγεί στον «Guardian» ο Φεντερίκο Βαρέζε, καθηγητής Εγκληματολογίας στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, «οι μαφίες δεν είναι απλώς εγκληματικές οργανώσεις». Φιλοδοξούν να πάρουν τον έλεγχο περιοχών και αγορών αντιμετωπίζοντας τις πόλεις ως «τσιφλίκια» τους. Η διανομή φαγητού είναι μια στρατηγική τόσο παλιά όσο και η ίδια η μαφία: τα «αφεντικά» του ιταλικού Νότου εμφανίζονται παραδοσιακά στους ντόπιους ως ευεργέτες χωρίς να ζητούν αντάλλαγμα – τουλάχιστον στην αρχή.
Στα μάτια των πάμπτωχων ανθρώπων ένα «αφεντικό» που τους χτυπά την πόρτα και τους προσφέρει δωρεάν φαγητό είναι ήρωας. Και το «αφεντικό» ξέρει ότι στη συνέχεια μπορεί να περιμένει υποστήριξη από αυτές τις οικογένειες, όταν για παράδειγμα η μαφία επιχειρεί να προωθήσει έναν πολιτικό για να επεκτείνει τα εγκληματικά συμφέροντά της στην περιοχή.
Πολιτική στήριξη και διασυνδέσεις
Οι μαφιόζικες οργανώσεις όμως δεν λειτουργούν μόνες τους. Πρέπει να έχουν και μία κάλυψη νομιμότητας. Δεκάδες έρευνες στον ιταλικό Νότο έχουν οδηγήσει σε συλλήψεις πολιτικών που εξελέγησαν με την υποστήριξη ντόπιων μαφιόζων, οι οποίοι εξανάγκασαν πολίτες να τους ψηφίσουν με αντάλλαγμα υπηρεσίες – σε πολλές περιπτώσεις αυτό μεταφράζεται απλώς σε δωρεάν τρόφιμα. Ο Βαρέζε σημειώνει:
● «Οι παροχές της μαφίας δεν είναι δώρα. Τίποτε δεν γίνεται καλοπροαίρετα. Πρόκειται για χάρες, τις οποίες όλοι θα κληθούν να ξεπληρώσουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο: βοηθώντας και υποθάλποντας φυγάδες, κρύβοντας ένα όπλο, πουλώντας ναρκωτικά και τα λοιπά».
● «Οι μαφίες ενδέχεται να μπορέσουν να επωφεληθούν και με άλλους τρόπους από το lockdown, ειδικά στο μέλλον, όταν οι Ιταλοί θα επιστρέψουν στις δουλειές τους, θα αρχίσουν να ξοδεύουν περισσότερο και η οικονομία θα ανασυγκροτηθεί. Όμως η ιστορία της παροχής δωρεάν τροφίμων στο Παλέρμο και τη Νάπολη δείχνει την πραγματική τους φύση και κάνει ξεκάθαρη την πραγματική τους επικινδυνότητα».
Η ιταλική μαφία, τόσο παλιά στην Ιταλία όσο και οι οικονομικές κρίσεις, ήρθε για να μείνει, ειδικά μέσα στις δύσκολες συνθήκες της πανδημίας. Ας σκεφτούμε τι συνέβη με τον Ελ Τσάπο, τον Μεξικανό βαρόνο ναρκωτικών. Διακίνησε τόνους κοκαΐνης και παρήγγειλε τη δολοφονία εκατοντάδων ανθρώπων. Όμως στην πόλη του ήταν περίφημος για την καλοσύνη του, διότι οι άνθρωποι δήλωναν ότι μοίραζε φάρμακα στις οικογένειες ή έφτιαχνε δρόμους. Το ίδιο συμβαίνει και στην Ιταλία της πανδημίας και της φτώχειας.