Η επέλαση της πρόσφατης φονικής κακοκαιρίας στην Κρήτη άφησε πίσω της εικόνες βιβλικής καταστροφής, οι οποίες όμως δεν ήταν πρωτοφανείς. Παρόμοιες εικόνες αποτυπώθηκαν και τον Φεβρουάριο του 2019 όταν οι κακοκαιρίες «Χιόνη» και «Ωκεανίς» χτύπησαν τα Χανιά και το Ρέθυμνο, με θύμα τότε έναν 61χρονο, ο οποίος είχε χάσει τη ζωή του όταν το ΙΧ του παρασύρθηκε από ορμητικό χείμαρρο. «Η κακοκαιρία διέλυσε την Κρήτη – Κατέρρευσαν γέφυρες – Πανευρωπαϊκό ρεκόρ βροχόπτωσης στα Χανιά – Εφθασε η βοήθεια του στρατού», έγραφαν τότε τα ειδησεογραφικά sites.
Επανάληψη των εικόνων που παραπέμπουν σε βομβαρδισμένα τοπία κατεγράφη και τον Νοέμβριο του 2020 όταν άκρως τουριστικά σημεία σε Ηράκλειο και Ρέθυμνο επλήγησαν από έντονες βροχοπτώσεις με τους δημάρχους των πλημμυρισμένων περιοχών να επισημαίνουν πως από θαύμα δεν θρήνησαν ανθρώπινες ζωές. «Η κακοκαιρία Μπάλος σφυροκόπησε την Κρήτη – Τεράστιες καταστροφές», μετέδιδαν τα δελτία ειδήσεων τον Οκτώβριο του 2021, όταν επλήγησαν από ακραία καιρικά φαινόμενα το Λασίθι, το Ηράκλειο και το Ρέθυμνο ενώ, αν ανατρέξει κανείς στα φυσικά φαινόμενα που έχουν ιστορικά πλήξει την Κρήτη, θα δει ότι τον Οκτώβριο του 1937 είχαν χάσει τη ζωή τους 16 άνθρωποι από πλημμύρες στο Ηράκλειο.
Διαχρονικά το νησί της Κρήτης εκπέμπει SOS με τους ειδικούς να κάνουν λόγο για ανάγκη επανεκτίμησης του πλημμυρικού κινδύνου ανά περιοχή με βάση τα νέα δεδομένα που φέρνει η κλιματική κρίση. Ουσιαστικά περιγράφεται ένα εθνικό σχέδιο που θα θωρακίσει την Κρήτη (ένα νησί στο οποίο η Ελλάδα στηρίζεται για τουριστικά έσοδα καθώς επίσης και για το τρέχον στοίχημα της επιμήκυνσης της τουριστικής περιόδου) από μελλοντικά ακραία φυσικά φαινόμενα, με στόχο να μπει φρένο στην αδιέξοδη λογική των αποζημιώσεων και των «μπαλωμάτων» στις υποδομές, έπειτα από κάθε νέα κακοκαιρία.
Ιστορικό καταστροφών
«Η Κρήτη δυστυχώς έχει ένα πλούσιο ιστορικό καταστροφών από πλημμυρικά φαινόμενα. Υπάρχουν σημαντικά ζητήματα με τον πλημμυρικό κίνδυνο τα οποία θα πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να τα διαχειριστούμε ενόψει και της κλιματικής αλλαγής», σημειώνει μιλώντας στα «ΝΕΑ» ο Μιχάλης Διακάκης, δρ Γεωλόγος, συνεργάτης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, ειδικός στην ανάλυση πλημμυρικού κινδύνου. «Βραχυπρόθεσμα, πρέπει να γίνει μια αποτύπωση και ιεράρχηση των θέσεων του πλημμυρικού κινδύνου και μια συστηματική εκπαίδευση του πληθυσμού, κυρίως σε ειδικές ομάδες (μαθητές, οδηγοί), για το πού βρίσκεται ο κίνδυνος και για το πώς μπορούν στοιχειωδώς να προστατευθούν.
Απαιτούνται έξυπνα μέτρα
Μεσοπρόθεσμα πρέπει να βρεθούν τα κατάλληλα έργα με ειδικές μελέτες ανά περιοχή», αναφέρει ο Μιχάλης Διακάκης εξηγώντας ότι έξυπνα μέτρα όπως έργα ορεινής υδρονομίας που συγκρατούν το νερό είναι κατάλληλα μόνο για ορισμένες περιοχές της Κρήτης. Περιγράφοντας τους παράγοντες που διαμορφώνουν ένα καταστροφικό αποτέλεσμα, ο καθηγητής Γεράσιμος Παπαδόπουλος στέκεται στην τρωτότητα των υποδομών. «Στην Ελλάδα λόγω της χρόνιας άναρχης δόμησης και της κακής χωροταξίας, έχουμε αυξήσει κατά πολύ την τρωτότητα των οικισμών. Αυτό είδαμε και στη Σητεία και στην Αγία Πελαγία. Χρειάζεται ένα εθνικό σχέδιο. Το μεσοπρόθεσμο όπλο που έχουμε είναι τα σενάρια κινδύνου που προβλέπει ο νόμος του 2020. Δηλαδή, για κάθε περιοχή, να εκπονηθούν μελέτες επιστημονικά τεκμηριωμένες και επιχειρησιακά εφαρμόσιμες και βάση αυτών να ληφθούν μέτρα προστασίας», αναφέρει ο καθηγητής εξηγώντας ότι τα σενάρια κινδύνου δεν προλαβαίνουν τη διαχείριση της φετινής περιόδου και πως το κόστος τους μπορεί να καλυφθεί από το σχέδιο δράσεων Πολιτικής Προστασίας που ενεκρίθη από την Κομισιόν, ύψους 700 εκατ. ευρώ, για την προγραμματική περίοδο 2023 – 2027.
Σαν… ανέκδοτο
«Χρειάζεται να δώσουμε χρήματα σε σωστές υποδομές για να μη χάνονται ανθρώπινες ζωές», σημειώνει στα «ΝΕΑ» ο δήμαρχος Μαλεβιζίου Μενέλαος Μποκέας, συμπληρώνοντας: «Με τους δημάρχους στην Κρήτη έχει γίνει ανέκδοτο, ποιος θα είναι ο επόμενος δήμος που θα πληγεί. Πρέπει να γίνει κάτι για όλο το νησί, να γίνουν νέες μελέτες και να χρηματοδοτηθούν έργα ώριμα. Στον δήμο μας υπάρχουν έτοιμα έργα ύψους 7 εκατ. ευρώ αλλά δεν υπάρχουν χρήματα. Το “Αντώνης Τρίτσης” και το Ταμείο Ανάκαμψης δεν χρηματοδοτούν αντιπλημμυρικά. Μιλάμε για κλιματική κρίση και δεν μπορούμε να εντάξουμε πουθενά έργα που είναι προτεραιότητα. Τα φαινόμενα πλέον είναι ακραία και τα αντιπλημμυρικά έχουν δημιουργηθεί χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τα νέα δεδομένα. Είμαστε απογοητευμένοι, υπάρχει πολύ σοβαρό πρόβλημα».