Της Ελίνας Φαρσάρη | Πώς άραγε μπορεί να ερμηνευθεί στην πράξη ο αλτρουϊσμός στις μέρες μας; Πώς η προσφορά στο συνάνθρωπο μπορεί να γίνει μια εμπειρία ζωής, όχι τόσο γι’ αυτόν που τη δέχεται αλλά γι’ αυτόν που την δίνει; Η εμπειρία δύο νεαρών γυναικών, μιας Κρητικιάς και μιας Αθηναίας, που αυτοπροσφέρονται εθελοντικά, για τα παιδιά της Αφρικής, εκπλήσσει ευχάριστα.
Αθήνα και Κρήτη συνδέονται με το νησί της Μαδαγασκάρης, την Ουγκάντα, τη Ρουάντα και γιατί όχι στο μέλλον και με άλλες χώρες της μαύρης ηπείρου, σε μια δυνατή εμπειρία που αναμφισβήτητα σε κάνει άλλον άνθρωπο.
Πρωταγωνίστριες της ιστορίας μας, η κ. Ειρήνη Παπαχατζή, εκπαιδευτικός από την Αθήνα, που έκανε τις σπουδές της στο Ρέθυμνο και εργάστηκε στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση στην Κρήτη και η κ. Ιωάννα Μηλαθιανάκη, μηχανικός από το Ηράκλειο.
Μοιράζονται μαζί με πολλούς άλλους στην Κρήτη και την Αθήνα το ίδιο πάθος για την ανιδιοτελή προσφορά και την αγάπη για μια ανθρωπιστικού χαρακτήρα περιπέτεια, που εκτοξεύει την αδρεναλίνη στα ύψη αλλά κυρίως προσφέρει.
Στα παιδιά της Αφρικής που στερούνται πράγματα που ο δικός μας πολιτισμός τα θεωρεί κάτι περισσότερο από αυτονόητα.
Οδηγός μας στο inotos.gr, γι’ αυτή τη συναρπαστική εμπειρία η Ιωάννα Μηλαθιανάκη που έζησε τον περασμένο Ιούλιο και για ένα περίπου μήνα σε ένα ορεινό απομακρυσμένο χωριό της Μαδαγασκάρης, το Σουαβαναρίβου, σε μια κατασκήνωση για παιδιά της ευρύτερης περιοχής, προσφέροντας τους εθελοντικά, φαγητό, φάρμακα και ιατρική περίθαλψη αλλά κυρίως χρηστικές γνώσεις και πολλές ώρες ξεγνοιασιάς, παιχνιδιού και συναναστροφής.
Η Ιωάννα Μηλαθιανάκη είναι εθελόντρια, μέλος της ομάδας «Συμβολή στην εκπαίδευση των παιδιών της Αφρικής», που ίδρυσε η Ειρήνη Παπαχατζή διοργανώνοντας την πρώτη αποστολή στη Μαδαγασκάρη το καλοκαίρι του 2010.
Στόχος της ομάδας «Συμβολή» που έχει έδρα την Αθήνα αλλά και έναν δραστήριο πυρήνα στο Ηράκλειο, είναι να συμβάλλει με οποιοδήποτε τρόπο μπορεί ώστε τα άπορα παιδιά και οι νέοι της Αφρικής να αποκτήσουν πρόσβαση στην εκπαίδευση.
Άλλωστε τα παιδιά της «Συμβολής» πιστεύουν ότι η μόρφωση και η εκπαίδευση είναι το μόνο μέσο που μπορεί να βγάλει τους ανθρώπους και τους λαούς από την ανέχεια, την πείνα και τη μιζέρια. Περισσότερο από το 60% των παιδιών στην Αφρική είναι αναλφάβητα.
Κι αυτό γιατί οι περισσότερες οικογένειες, ούσες πολύτεκνες, δεν έχουν τη δυνατότητα να στείλουν τα παιδιά τους στα σχολεία, καθώς σε πολλές αφρικανικές χώρες, όπως και στο νησί της Μαδαγασκάρης, ακόμη και η δημόσια εκπαίδευση δεν είναι δωρεάν.
Για το λόγο αυτό το όραμα της εκπαιδευτικού Ειρήνης Παπαχατζή που πήρε «σάρκα και οστά» με τη γέννηση της ομάδας «Συμβολή», δίνει προτεραιότητα στην εκπαίδευση αυτών των παιδιών, με τη συνδρομή και τη φυσική παρουσία των εθελοντών, που επιλέγουν να ζήσουν τους καλοκαιρινούς μήνες δίπλα στα υπέροχα αυτά πλάσματα.
Όπως λέει συχνά η δημιουργός της ομάδας, η φιλοσοφία της «Συμβολής» έγκειται στην υλοποίηση του παλιού γνωμικού «αντί να δίνεις σε κάποιον ψάρια, μάθε τον καλύτερα πώς να ψαρεύει».
Η γέννηση της «Συμβολής»
Όπως εξηγεί η Ιωάννα Μηλαθιανάκη στο inotos.grη ομάδα δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία της εκπαιδευτικού Ειρήνης Παπαχατζή, όνειρο της οποίας ήταν να ταξιδέψει στην Αφρική.
Η πρώτη της αποστολή ήταν στη Μαδαγασκάρη ως εθελόντρια της τοπικής Ορθόδοξης ιεραποστολικής εκκλησίας, που εξακολουθεί να συνδράμει και τη «Συμβολή» από τη στιγμή που ιδρύθηκε.
Οι συγκλονιστικές εμπειρίες που έζησε δίπλα στους Μαδαγασκαριανούς την ώθησαν να προχωρήσει στη σύσταση της ομάδας.
Έτσι, από το 2010, κάθε καλοκαίρι, οι εθελοντές της «Συμβολής», εκπαιδευτικοί και φοιτητές στη συντριπτική τους πλειονότητα, ταξιδεύουν στη Μαδαγασκάρη αρχικά, αργότερα στην Ουγκάντα και κατόπιν στη Ρουάντα.
Συγκεντρώνουν χρήματα από δωρεές στην Αθήνα και την Κρήτη και διοργανώνουν κατασκηνώσεις για παιδιά ηλικίας 8 – 14 ετών, σε μια συμβίωση πλούσια σε εμπειρίες, προσφέροντας στα παιδιά της Αφρικής γνώσεις, συμμετοχή σε εκπαιδευτικές δραστηριότητες, αλλά κυρίως φαγητό, καθαρό νερό, φάρμακα, ορθόδοξη κατήχηση και πολύ αγάπη.
Αγάπη και σεβασμό που επιστρέφει στο πολλαπλάσιο από τους μικρούς φίλους τους και τα μέλη της κοινότητας όπου γίνεται κάθε φορά η κατασκήνωση για τους οποίους κάθε τέτοια διοργάνωση είναι ένα γεγονός τεράστιας σημασίας.
Ο απολογισμός
Στην πράξη το έργο της «Συμβολής» προσφέρει:
– Περισσότερες από 1.500 υποτροφίες για να φοιτήσουν τα παιδιά στα σχολεία
– Συμμετοχή στις κατασκηνώσεις σε Μαδαγασκάρη και Ουγκάντα για περίπου 250 παιδιά κάθε καλοκαίρι
– Στήριξη σε αφρικανούς φοιτητές που σπουδάζουν είτε στον τόπο τους είτε στη χώρα μας
– Προσφορά στα τοπικά σχολεία γραφικής ύλης που συγκεντρώνεται από τους εθελοντές σε Αθήνα και Κρήτη, αλλά και από ελληνικά σχολεία που συμμετέχουν στις δράσεις της «Συμβολής»
Η «Συμβολή» στο Ηράκλειο
Σύμφωνα με την Ιωάννα Μηλαθιανάκη, η ομάδα της «Συμβολής» στο Ηράκλειο δημιουργήθηκε φέτος το χειμώνα. Οι συγκυρίες έφεραν σε επαφή τις δύο νεαρές γυναίκες και ο κοινός ενθουσιασμός τους κατέληξε στη συμμετοχή της Ηρακλειώτισσας μηχανικού στην κατασκήνωση που έγινε στο Σουαβαναρίβου, από τα μέσα Ιουλίου έως και τα μέσα Αυγούστου και στην οποία φιλοξενήθηκαν σε δύο γκρουπ περίπου 180 παιδιά από διάφορα χωριά της ευρύτερης περιοχής.
Ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στις δύο γυναίκες ήταν ένα ζευγάρι Κρητικών, που υπήρξαν και η αφορμή για να γνωριστούν. Ο μηχανολόγος – μηχανικός Βασίλης Γεωργούσης και η σύζυγός του Ευαγγελία Σκρέτη, είχαν μεταβεί εθελοντικά για έξι μήνες στη Μαδαγασκάρη όπου γνωρίστηκαν με την Ειρήνη Παπαχατζή.
Έτσι, η δημιουργία τμήματος της «Συμβολής» στο Ηράκλειο ήταν απλά θέμα χρόνου.
Πείνα, βρώμικο νερό και ανύπαρκτοι δρόμοι
Μπορεί η Μαδαγασκάρη να θεωρείται ένας ελκυστικός, εξωτικός τουριστικός προορισμός. Και πράγματι τα παράλιά της γνωρίζουν ανάπτυξη. Πλην όμως, η πραγματική εικόνα του νησιού και οι συνθήκες των κατοίκων της ενδοχώρας είναι εντελώς διαφορετική.
Η Ιωάννα Μηλαθιανάκη με παραστατικό τρόπο εξηγεί στο inotos.gr ότι στο εσωτερικό του νησιού κυριαρχούν η φτώχεια, η πείνα, η παντελής έλλειψη υποδομών. Δεν υπάρχει καν οδικό δίκτυο για να μετακινηθεί κανείς και οι ντόπιοι μετακινούνται από το ένα χωριό στο άλλο, με τα πόδια, ξυπόλυτοι.
Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι η αποστολή της «Συμβολής» με τους εθελοντές και το υλικό της για να μετακινηθεί από την πρωτεύουσα Ανταναναρίβο στο Σουαβαναρίβου, όπου και έγινε η κατασκήνωση, χρειάστηκε 6 ώρες για να καλύψει απόσταση 20 χιλιομέτρων.
«Η Μαδαγασκάρη» μας λέει η Ιωάννα Μηλαθιανάκη «είναι ένα πανέμορφο νησί. Με συγκλονιστικές εικόνες και χρώματα. Όμως η ζωή στα βουνά, στην ενδοχώρα του νησιού δεν έχει καμία σχέση με την εξωτική εικόνα του τουριστικού προορισμού. Κυρίως όμως οι άνθρωποι είναι καταπληκτικοί.
Είναι πάμφτωχοι και εξαθλιωμένοι, οι περισσότεροι ζουν από τις φυτείες ρυζιού, όπου εργάζονται ακόμη και τα μικρά παιδιά. Ωστόσο τους χαρακτηρίζει μια έμφυτη αξιοπρέπεια και μια εκπληκτικοί ευγένεια.
Παρόλο που υπάρχει πείνα και φτώχεια, θα τους δεις πάντα χαμογελαστούς. Δεν μαλώνουν μεταξύ τους. Είναι φτωχοί αλλά δεν είναι μίζεροι».
Οι Μαδαγασκαριανοί ασχολούνται κυρίως με τις φυτείες ρυζιού, ωστόσο παράγουν και τα δικά τους τούβλα γεγονός που τους επιτρέπει να χτίζουν ασφαλέστερα σπίτια
Η ζωή στην ενδοχώρα της Μαδαγασκάρης θα μπορούσε να χαρακτηριστεί πρωτόγονη. Όπως επισημαίνει η κ. Μηλαθιανάκη, δεν υπάρχουν δρόμοι, δεν υπάρχει ηλεκτρικό ρεύμα, ούτε καν τρεχούμενο πόσιμο νερό από δίκτυο ύδρευσης.
Στο Σουαβαναρίβου για παράδειγμα, τα σπίτια του μικρού οικισμού διαθέτουν πηγάδια για το νερό. Όσοι όμως δεν έχουν θα πρέπει να διανύσουν με τα πόδια και ξυπόλυτοι μεγάλες αποστάσεις για να φέρουν το νερό στα σπίτια τους.
Κατασκήνωση στα σχολεία
[youtube id=”KL5Pm1iNs1Q” width=”620″ height=”360″]
Η κατασκήνωση της «Συμβολής», τους εθελοντές της οποίας διευκολύνει κάθε φορά η Ορθόδοξη Ιεραποστολική Εκκλησία της Μαδαγασκάρης, είναι το σημαντικότερο γεγονός για τις μικρές κοινότητες του νησιού. Οι γονείς γνωρίζουν ότι τα παιδιά τους για 15 ημέρες θα έχουν τρία γεύματα την ημέρα, καθαρό νερό, φάρμακα και ιατρικές εξετάσεις, θα αποκτήσουν γνώσεις και θα ζήσουν ευτυχισμένα κάποιες στιγμές ξεγνοιασιάς.
Εξάλλου η εθελοντική αποστολή, όπως διευκρινίζει η κ. Μηλαθιανάκη, προσλαμβάνει προσωρινά ντόπιους που βοηθούν τη διοργάνωση, όπως για παράδειγμα μαγείρισσες και καθαρίστριες.
Ένα από τα προβλήματα που αντιμετώπισε η αποστολή ήταν οι καιρικές συνθήκες. Παρά το γεγονός ότι η κατασκήνωση ξεκίνησε στα μέσα Ιουλίου το κρύο ήταν τσουχτερό και οι βροχές σχεδόν καθημερινές
Η κατασκήνωση λαμβάνει χώρα στο χώρο του σχολείου κάθε περιοχής, που οι τοπικές αρχές, οι αρχηγοί δηλαδή των χωριών, τα διαθέτουν με ικανοποίηση. Παιδιά και εθελοντές ζουν στην ουσία στο σχολικό περιβάλλον. Κοιμούνται σε στρώματα που έχουν στρωθεί στις αίθουσες και χρησιμοποιούν τις αυλές για τις εξωτερικές τους δραστηριότητες.
Σύμφωνα με τις διηγήσεις της κ. Μηλαθιανάκη, τα παιδιά παίρνουν τρία γεύματα την ημέρα, που βασίζονται στις τοπικές διατροφικές συνήθειες.
Εξάλλου, τα τρόφιμα που μπορούν να καταναλωθούν είναι πολύ περιορισμένα όταν ακόμη και τα φρούτα είναι μάλλον δυσεύρετα. Βασικό είδος διατροφής είναι το ρύζι που αποτελεί το καθημερινό πιάτο σε όλα τα γεύματα και συνοδεύεται με πατάτες, λάχανο, καρότα, φασόλια, ακόμη και με … μακαρόνια, καθώς και αυγά.
Το κρέας περιλαμβάνεται μια φορά την εβδομάδα, το οποίο ως επί το πλείστον είναι μοσχάρι, αφού ακόμη και το κοτόπουλο είναι ακριβό και δυσεύρετο.
Όταν δεν υπάρχει πόσιμο νερό, τα μέλη της αποστολής φροντίζουν να εξασφαλιστεί σε καθημερινή βάση, προσλαμβάνοντας ντόπιους που αναλαμβάνουν την ευθύνη αυτή ακόμη κι αν χρειαστεί να μετακινηθούν σε άλλες περιοχές για να το φέρουν στο σχολείο.
Το πρόγραμμα των παιδιών περιλαμβάνει αθλοπαιδιές, δραστηριότητες εκπαιδευτικής φύσεως αλλά και ψυχαγωγίας όπως ζωγραφική ή παιχνίδι με πλαστελίνες και φυσικά ομαδικά παιχνίδια, πολύ χορό και τραγούδι.
«Ιδιαίτερης σημασίας για μας» λέει η κ. Μηλαθιανάκη «είναι τα μαθήματα υγιεινής που τους κάνουμε. Κάθε παιδί μόλις φτάσει στην κατασκήνωση, λαμβάνει ένα σακουλάκι που μεταξύ άλλων περιλαμβάνει μια οδοντόβουρτσα και ένα σαπούνι.
Υπάρχουν παιδιά που βλέπουν για πρώτη φορά στη ζωή τους οδοντόβουρτσα και στην πρώτη τους επαφή μ’ αυτήν επιχειρούν να βουρτσίσουν τα μαλλιά τους. Φανταστείτε ότι δεν γνωρίζουν, όχι τη χρήση, ούτε καν την ύπαρξη του χαρτιού υγείας για παράδειγμα.
Τους μαθαίνουμε πώς να πλένουν σχολαστικά το πρόσωπο, τα δόντια και κυρίως τα χέρια τους, αφού τα περισσότερα χρησιμοποιούν τα δάχτυλά τους για να φάνε. Τους μαθαίνουμε πώς να πλένουν τα πόδια τους, τουλάχιστον πριν πέσουν για ύπνο κάθε βράδυ.
Και φυσικά φροντίζουμε για τα φάρμακά τους αλλά και για τις ιατρικές τους εξετάσεις. Γιατρός, με την άδεια του αρχηγού γειτονικού χωριού, ήρθε στην κατασκήνωση και εξέτασε όλα τα παιδιά ανεξαιρέτως δίνοντας συμβουλές και φαρμακευτική αγωγή σε όσες περιπτώσεις χρειαζόταν».
Όσο για την επικοινωνία, οι Μαδαγασκαριανοί που έχουν πάει σχολείο γνωρίζουν γαλλικά, καθώς το νησί υπήρξε γαλλική αποικία.
Οι εθελοντές ωστόσο φροντίζουν να μαθαίνουν βασικές λέξεις από την τοπική γλώσσα τη Μαλαγκάσι, ενώ επιστρατεύεται και η γλώσσα του σώματος. Στις δραστηριότητες της κατασκήνωσης συνδράμουν με την παρουσία νεαρά άτομα από τις γειτονικές περιοχές που απασχολούνται ως ομαδάρχες.
Το ταξίδι της κ. Μηλαθιανάκη από το Ηράκλειο στη Μαδαγασκάρη διήρκεσε τέσσερις ημέρες. Πρώτος σταθμός ήταν το Παρίσι και στη συνέχεια έφθασε στον τελικό προορισμό της μέσω Ναϊρόμπι.
Πριν αναχωρήσει είχε κατάλληλα εμβολιαστεί από το Υγειονομικό στο Ηράκλειο ενώ καθόλη τη διάρκεια της παραμονής της λάμβανε προληπτική αγωγή για τη μαλάρια. «Δεν αντιμετωπίσαμε προβλήματα» μας λέει χαρακτηριστικά. «Η Μαδαγασκάρη είναι σε γενικές γραμμές μια ασφαλής περιοχή και δεν υπάρχουν δυσκολίες για την έκδοση βίζας. Αυτό που βρήκα δεν με σόκαρε.
Αντιθέτως ήταν για μένα εμπειρία ζωής.
Είναι πραγματικά πολύ εύκολο να λάβει κανείς την απόφαση και να πάει. Αρκεί να πιστεύεις ότι δεν πας εκεί για να διδάξεις κάποιου ανθρώπους, αλλά πηγαίνεις κυρίως για να μάθεις απ’ αυτούς.
Οι Μαδαγασκαριανοί είναι πανέξυπνοι, ένα χαρακτηριστικό που το διακρίνεις και στα παιδιά και είναι άνθρωπο με πραγματικά μεγάλη διάθεση για δουλειά. Το όνειρό τους είναι να μπορέσουν κάποια στιγμή να ζήσουν με αξιοπρέπεια με τα χρήματα που θα βγάζουν από τη δουλειά τους. Δεν τους αρκεί ότι κάποιοι εθελοντές έρχονται και τους προσφέρουν χρήματα για να φάνε».
Όσο για τα χρήματα που συγκεντρώνονται από τις δωρεές στη «Συμβολή», διατίθενται στο σύνολό τους για τις ανάγκες των αποστολών και η διαχείρισή τους γίνεται απευθείας στη Μαδαγασκάρη. Οι εθελοντές εξάλλου καλύπτουν με δικά τους έξοδα τη μετακίνησή τους στον προορισμό τους.
Τους τελευταίες μήνες, το τμήμα της «Συμβολής» στο Ηράκλειο υλοποιεί μια δράση με γενικό τίτλο «το κουτί της ΄΄Συμβολής΄΄ ταξιδεύει».
Όπως εξηγεί η Ιωάννα Μηλαθιανάκη, έχει φιλοτεχνηθεί εικαστικά ένα κουτί δωρεών που φιλοξενείται για μια εβδομάδα από μια επιχείρηση του Ηρακλείου, ώστε όποιος επιθυμεί να συνεισφέρει.
Οι ενδιαφερόμενοι να συνδράμουν τη «Συμβολή στην εκπαίδευση παιδιών της Αφρικής», είτε ως εθελοντές στις κατασκηνώσεις της, είτε με οποιοδήποτε άλλο τρόπο, μπορούν να δουν πλούσιο υλικό και να πάρουν πληροφορίες στην ιστοσελίδα της ομάδας www.symboli.gr.
Το σύνολο του αναρτηθέντος φωτογραφικού υλικού ανήκει στην Ειρήνη Παπαχατζή και την Ιωάννα Μηλαθιανάκη.
Πηγή: inotos.gr