Τιμή στους αγωνιστές του ΕΛΑΣ, αποδόμηση του δωσιλογισμού, ιστορικά διδάγματα για το παρόν και το μέλλον

Με ιδιαίτερη επιτυχία πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 22 Ιουνίου η ιστορική εκδήλωση του παραρτήματος Χανίων της Πανελλήνιας Ένωσης Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης – Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ), στον τόπο της ηρωικής Μάχης της Καλής Αχλάδας, στα Παλαιά Ρούματα Χανίων. Η εκδήλωση ήταν αφιερωμένη στην ιστορική νίκη του ΕΛΑΣ το 1944 και στη διάλυση του δωσιλογικού τάγματος του Δ. Παπαγιαννάκη.

Η εκδήλωση ξεκίνησε στον χώρο του μνημείου της μάχης, όπου ο Γιώργος Κουμάκης, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του παραρτήματος Χανίων της ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ, παρουσίασε τα ιστορικά γεγονότα, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις συνθήκες της εποχής και στη στρατηγική σημασία της νίκης.

Όπως ανέφερε, προς το τέλος του 1943 και στις αρχές του 1944, η γερμανική κατοχική διοίκηση, επιδιώκοντας να καταστείλει την αντίσταση και να επιβάλει τον έλεγχο στην ύπαιθρο του νομού Χανίων, ανέθεσε στον πρώην αξιωματικό της χωροφυλακής Δ. Παπαγιαννάκη να συγκροτήσει ένα ένοπλο σώμα δωσίλογων, με εξοπλισμό που παρείχαν οι ίδιες οι δυνάμεις κατοχής.

Κατόπιν πληροφοριών που συνέλεξε το τοπικό ΕΑΜ, αποφασίστηκε από κοινού με την οργάνωση των Παλαιών Ρουμάτων να στηθεί ενέδρα στο σημείο «Καλή Αχλάδα», όπου το τάγμα επρόκειτο να επιτεθεί. Επικεφαλής της δύναμης του ΕΛΑΣ ήταν ο Κρίτων Κυανίδης (γνωστός ως καπετάν Φλωριάς), ο πρώτος αξιωματικός που προσχώρησε στις γραμμές του ΕΛΑΣ στον νομό Χανίων. Η μάχη οδήγησε στην παράδοση δεκάδων χωροφυλάκων και στην κατάσχεση μεγάλης ποσότητας οπλισμού από τον ΕΛΑΣ. Σύμφωνα με τον Γ. Κουμάκη, η μάχη αποτέλεσε αποφασιστικό πλήγμα στο δωσιλογικό σώμα και στέρησε από τους ναζί ένα χρήσιμο εργαλείο τρομοκρατίας κατά του χανιώτικου λαού.

Ακολούθησε κατάθεση στεφάνων στο μνημείο των πεσόντων και στη συνέχεια η εκδήλωση μεταφέρθηκε στην πλατεία του χωριού, όπου εκφωνήθηκαν χαιρετισμοί από εκπροσώπους φορέων και της τοπικής αυτοδιοίκησης. Μεταξύ αυτών, ο πρόεδρος του παραρτήματος Χανίων της ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ Μπάμπης Πετράκης, ο Μανώλης Μπομπολάκης από τη Λαϊκή Βιβλιοθήκη Παλαιών Ρουμάτων, ο Σπύρος Δαράκης, μέλος του Δ.Σ. του Δικτύου Μαρτυρικών Πόλεων και Χωριών 1940–45, ο Δημήτρης Ανθούσης, επικεφαλής της Λαϊκής Συσπείρωσης στον Δήμο Πλατανιά και ο Αλέκος Μαρινάκης, επικεφαλής της παράταξης στην Περιφέρεια Κρήτης.

Η κεντρική ομιλία της εκδήλωσης έγινε από τον Γιώργο Μαργαρίτη, καθηγητή Σύγχρονης Ιστορίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ο οποίος εστίασε στον ρόλο των δωσιλογικών ταγμάτων και στην ταξική τους ένταξη. Όπως τόνισε χαρακτηριστικά:

«Άλλοι τους λένε γερμανόφιλους άλλοι τους λένε ναζί. Εκείνο που ποτέ δεν θα δείτε να λένε είναι ότι εκείνοι εκπροσωπούν ταξικά συμφέροντα, κοινωνικά συμφέροντα, τα συμφέροντα της αστικής τάξης».

Ο καθηγητής Μαργαρίτης ανέδειξε την επιλογή της αστικής τάξης στην Κατοχή να διασφαλίσει τα οικονομικά της συμφέροντα, ανεξαρτήτως εθνικού συμφέροντος ή κυριαρχίας. Όπως σημείωσε:

«Η αστική τάξη τα κέρδη της κοίταζε και όχι να υπερασπίσει την πατρίδα. Όταν η υπεράσπιση των κερδών τους έφερνε κοντά στους Άγγλους, πηγαίνανε με τους Άγγλους. Όταν η υπεράσπιση των κερδών τους έφερνε κοντά με τους Γερμανούς, πηγαίνανε με τους Γερμανούς…. Αυτό είναι ο δωσιλογισμός. Είναι η αστική τάξη που μετράει τα κέρδη της σε κάθε εποχή και όχι την πατρίδα, το έδαφος, την κυριαρχία και τον λαό που ζει, παράγει και δημιουργεί μέσα σ’ αυτήν.»

Ο καθηγητής προειδοποίησε για τις σύγχρονες επιδιώξεις διαστρέβλωσης της ιστορίας:

«Δεν επιδιώκεται απλά να αλλάξει η ιστορία αλλά μην κατανοούμε τι είναι τι σ’ αυτόν το κόσμο. Είναι πάρα πολύ χρήσιμο αυτό σε εποχές σαν κι αυτές που έρχονται όπου το πρώτο που επιδιώκεται είναι το σάστισμα του λαού. Να μην καταλαβαίνει ο λαός ποιος είναι ποιος και τι συμβαίνει γύρω του. Έτσι ώστε να τον σύρουνε σε περιπέτειες, σε πολέμους για συμφέροντα της ντόπιας αστικής τάξης, όπως των εφοπλιστών,  και των συμμάχων της».

Ιδιαίτερη αναφορά έγινε και στον ρόλο του Ισραήλ στις σημερινές διεθνείς συγκρούσεις. Ο Γ. Μαργαρίτης τόνισε:

«Έχει δολοφονήσει όποιον βρει μπροστά του. Έχει καταστρέψει τις γειτονικές του χώρες. Έχει βομβαρδίσει και ισοπεδώσει. Το διεθνές δίκαιο και οι διεθνείς κανόνες κοιτώντας τη δολοφονική δράση του κράτους του Ισραήλ μοιάζουν με ανέκδοτο. Την ίδια στιγμή που απαιτεί τον έλεγχο για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, το ίδιο δεν αποδέχεται έλεγχο στο δικό του πυρηνικό πρόγραμμα, όταν μάλιστα όλοι ξέρουν ανεπίσημα ότι έχει στην κατοχή του πυρηνικές κεφαλές. … Έχουμε φτάσει στο σημείο που χρειάζεται μια ακόμα «ανάπλαση» της ευρύτερης περιοχής μας. Γνωρίζουμε ότι κάθε προηγούμενη «ανάπλαση» κόστισε τις ζωές χιλιάδων ανθρώπων.»

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με μουσικό αφιέρωμα από τον Δημήτρη Βακάκη και το συγκρότημά του, προσφέροντας ένα συγκινητικό καλλιτεχνικό κλείσιμο σε μια ημέρα ιστορικής μνήμης, προβληματισμού και αγωνιστικής ανάτασης.