Πριν καν σχηματιστεί η νέα γερμανική κυβέρνηση συνασπισμού, με τις διαβουλεύσεις Χριστιανοδημοκρατών-Σοσιαλδημοκρατών να συνεχίζονται -όπως όλα δείχνουν- μέχρι το Δεκέμβριο, η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ βρήκε χρόνο και ενέργεια να συναντηθεί με τον ειδικό μεσολαβητή του ΟΗΕ για το ζήτημα της ονομασίας της ΠΓΔΜ Μάθιου Νίμιτς. Η συνάντηση έγινε χθες στο Βερολίνο και ανακοινώθηκε επισήμως από την καγκελαρία, ενώ ιδέα δεν είχαν οι κυβερνήσεις σε Αθήνα και Σκόπια. Της Αγγελικής Σπανού
Στην ανακοίνωση υπενθυμίζεται ότι η Γερμανία τηρεί όσα προβλέπονται από την Ενδιάμεση Συμφωνία του 1995 και ότι «η ΕΕ και το ΝΑΤΟ έχουν, επανειλημμένα, ομόφωνα αποφασίσει ότι η αμοιβαία διευθέτηση της διαφοράς για το όνομα είναι προϋπόθεση για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΠΓΔΜ».
Επίσης, αναφέρεται ότι η κ. Μέρκελ «ευχαρίστησε τον κ. Νίμιτς για την πολυετή διαμεσολαβητική δράση του και συζήτησε μαζί του την παρούσα κατάσταση των προσπαθειών του».
«Συμφώνησαν -όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση- ότι τα εμπόδια μπορούν να ξεπεραστούν με την ανάλογη πολιτική βούληση στις πρωτεύουσες Αθήνα και Σκόπια». Η καγκελάριος, τέλος, «διαβεβαίωσε τον κ. Νίμιτς για τη στήριξη της γερμανικής κυβέρνησης στις περαιτέρω εργασίες του». Τι σημαίνουν όλα αυτά; Πολύ περισσότερα από όσα επιτρέπει να διαφανούν η εποικοδομητική γενικότητα και αοριστία της ανακοίνωσης. Διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι το Βερολίνο, με αμερικανική ενθάρρυνση αναλαμβάνει εφόλης της ύλης τις ελληνικές υποθέσεις.
Οι αμερικανικές αγωνίες
Είχε προηγηθεί μία επίσκεψη Γερμανών ακαδημαϊκών στα Σκόπια και στη Θεσσαλονίκη προς ανίχνευση του εδάφους και εντατική αρθρογραφία Αμερικανών αναλυτών που εκφράζουν την κυρίαρχη άποψη στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ υπέρ της ανάληψης ευθυνών από το Βερολίνο για τη σταθεροποίηση στα Βαλκάνια.
Διπλωματικές πηγές στα Σκόπια μιλώντας στο tvxs.gr επισημαίνουν ότι οι επεισοδιακές δημοτικές εκλογές της προηγούμενης Κυριακής στο Κόσοβο και η υφέρπουσα αναταραχή στη Βοσνία δημιουργούν συνθήκες ανάφλεξης της έντασης στην ΠΓΔΜ όπου τα προβλήματα με την ισχυρή αλβανική μειονότητα παραμένουν άλυτα. Οι ίδιες πηγές αντιλαμβάνονται ότι υπάρχει διεθνής πίεση για επίλυση του προβλήματος της ονομασίας προκειμένου να διευκολυνθεί η ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ και η έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ κυρίως ως μέθοδος σταθεροποίησης μιας μικρής χώρας που βρίσκεται δυνητικά σε τροχιά διαρκούς αστάθειας. Κατά την ίδια ανάλυση, οι Αμερικανοί θέλουν σταδιακά να αποσυρθούν από τα Βαλκάνια, αφού έχουν θερμό ανοιχτό μέτωπο στην ευρύτρη Μέση Ανατολή απ όπου απουσιάζει πλήρως η Γερμανία με δική της επιλογή. Επομένως, θέλουν με κάποιον τρόπο να επιμεριστούν τα βάρη της διαχείρισης κρίσεων σε περιφερειακό επίπεδο και αναθέτουν στο Βερολίνο να καθαρίσει την “πίσω αυλή” της Ευρώπης.
Η μέθοδος που προωθείται είναι ο τεμαχισμός της διαδικασίας, με καταρχήν συμφωνία για σύνθετο όνομα και δέσμευση για διαπραγματεύσεις σε όλα τα άλλα ζητήματα με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. Ενθαρρύνονται οι απευθείας επαφές μεταξύ των δύο κυβερνήσεων ενώ ο εθνικιστής πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ Ν. Γκρούεφσκι έχει δεσμευτεί για πραγματοποίηση δημοψηφίσματος σε περίπτωση που οι δύο πλευρές φτάσουν κοντά σε κάποιον συμβιβασμό.
Κινητικότητα και ακινησία
Στο μεταξύ, το όνομα Σλαβοαλβανική Μακεδονία (που δεν περιέχει γεωγραφικό προσδιορισμό σύμφωνα με την επίσημη ελληνική θέση) φέρεται να πρότεινε ο Έλληνας διαπραγματευτής για το Σκοπιανό, Αδαμάντιος Βασιλάκης, για την ονομασία της γειτονικής χώρας, σύμφωνα με πρόσφατο ρεπορτάζ της εφημερίδας Dnevnik. Το ρεπορτάζ λέει η πρόταση του κ. Βασιλάκη (που ούτε επιβεβαιώθηκε ούτε διαψεύστηκε επισήμως) αφορά σε ονομασία erga omnes, δηλαδή για όλες τις χρήσεις. Είναι, πάντως, γεγονός ότι στην αθέατη πλευρά της διπλωματίας υπάρχει κινητικότητα γύρω από το σκοπιανό, η οποία αναμένεται να επιταθεί από τη στιγμή που μπαίνουν οι Γερμανοί στο παιχνίδι.
Παράγοντες της ελληνικής διπλωματίας υποστηρίζουν ότι θα ήταν εθνικά επωφελής η διευθέτηση μιας εκκρεμότητας που επιβαρύνει τις σχέσεις με εταίρους και συμμάχους, σε μία συγκυρία κατά την οποία όλο το πολιτικό/διπλωματικό κεφάλαιο αναλώνεται στην προσπάθεια οικονομικής ανάκαμψης. Αναγνωρίζουν, ωστόσο, ότι δεν υπάρχουν πρόσφορες συνθήκες σε καμία από τις δύο χώρες, χωρίς να είναι βέβαιο ότι θα υπάρξουν ποτέ.
Πάντως, οι αυτοδιοικητικές εκλογές του Μαίου που στη βόρεια Ελλάδα εξάπτουν και τα εθνικά πάθη, το πολιτικό παρελθόν του Αντώνη Σαμαρά σε σχέση με το μακεδονικό, ο μύθος που έχει χτιστεί γύρω από τον Κ. Καραμανλή για το ίδιο θέμα (Βουκουρέστι), ο υπερεθνικισμός που εκφράζεται από πολλές πλευρές ως (λάθος) αντίδραση στους απανωτούς εθνικούς εξευτελισμούς λόγω χρεοκοπίας δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας ότι είναι δυνατόν να υπάρξει μια έντιμη λύση. Πόσο μάλλον όταν τίποτα δεν δείχνει ότι ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ Ν. Γκρούεφσκι έχει στοιχειωδώς προσαρμοστεί στο ευρωπαϊκό παράδειγμα γειτνίασης και επίλυσης διαφορών.