Μια αληθινή ιστορία του Ανδρέα Τρακάκη Ο Χρήστος Συννεφάκης, δίδασκε στο πρώτο γυμνάσιο αρρένων Χανίων. Τον θεωρώ δεύτερο πατέρα μου. Του οφείλω πάρα πολλά. Θα ήταν ανανδρία και αγνωμοσύνη να αφήσω τον χρόνο να εξαλείψει την ιερή μνήμη του.
Να μην προσπαθήσω, όσο μου επιτρέπουν οι ασθενείς μου δυνάμεις, να την μεταβιβάσω στις μελλοντικές γενιές.
Τύπος παλιού δασκάλου, ευσυνείδητος, απόλυτα αφοσιωμένος στο έργο του. Την επιτυχία των μαθητών του την χαιρόταν σαν να ήταν δική του.
Κοντός, ανάμεσα στο ένα και εξήντα με ένα και εξήντα πέντε, σκουροκάστανος, μαλλιά μια ιδέα σγουρά, πλατύ πηγούνι, γεμάτος αλλά όχι παχύς. Κουτσός, όταν βάδιζε ταλαντευόταν.
Στις μικρές τάξεις μούκανε Αρχαία και Νέα Ελληνικά. Το καλοκαίρι του 1957 ανέλαβε ένα διάστημα την προπαρασκευή μου για τις Εισαγωγικές Εξετάσεις της Νομικής Αθηνών. Τότε ήταν πολύ δύσκολες. Πετύχαινε ένας στους τέσσερις. Αργότερα ανέβηκα στην Πρωτεύουσα. Συνέχισα στο Φροντιστήριο του Δενδρινού, στην οδό Χαριλάου Τρικούπη.
Απόλυτα κατατοπισμένος σχετικά με το τί πρέπει να προσέξει ο υποψήφιος, ιδιαίτερα στην έκθεση ιδεών, με εντυπωσίασε. Του οφείλω το ότι πέτυχα με την πρώτη και μάλιστα σε πολύ καλή σειρά. (Στους πρώτους πενήντα από τους πεντακόσους).
Μιλούσε στην αρχαΐζουσα. Καμιά φορά την ανακάτευε με την Κρητική διάλεκτο.
Αντίθετα με πολλά Ελληνικά τοπικά ιδιώματα Βορείως της Πελοποννήσου, αυτό της Κρήτης δεν παρουσιάζει ίχνος παραφθοράς. Στο έδαφος της Μεγαλονήσου, στο παρελθόν, σχεδόν δεν μιλήθηκαν ξένες γλώσσες. Και οι Βενετοκρητικοί και οι Τουρκοκρητικοί ήταν Ελληνόφωνοι. Επιθεωρητής από την Βενετία αναφέρει πως στο νησί μας κανένας δεν καταλάβαινε τα Ιταλικά (Βασιλείου Ψιλάκη Ιστορία της Κρήτης).
Δυστυχώς μέσα στην γενική διάλυση και παρακμή, άτομα χαμηλού πνευματικού και κοινωνικού επιπέδου διαστρεβλώνουν βάναυσα την μητρική μας. Μηδενική η αντίδραση της λεγόμενης πνευματικής ηγεσίας του τόπου.
Δώστε μου ένα όνομα (αντί δώστε μου το όνομά σας). Δώστε μου ένα τηλέφωνο (αντί δώστε μου το τηλέφωνό σας), να ρωτήσω λίγο, κάντε μου λίγο τον λογαριασμό, να πληρώσω λίγο. Παρόμοιες εκφράσεις θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως μορφή αλητείας.
Και η Αθηναϊκή διάλεκτος, που τελικά επικράτησε στον Ελληνικό χώρο, και η Κρητική, διαθέτουν τρομακτική κυριολεκτικότητα. Οι σημερινοί Έλληνες από εξήντα έως ογδόντα ετών στάθηκαν ανίκανοι να μεταδώσουν στα παιδιά και τα εγγόνια τους ότι έμαθαν από τους δασκάλους, τους πατεράδες και τους παππούδες τους.
Όπως οι περισσότεροι καθηγητές, σε απροσδιόριστο χρόνο, απόκτησε το παρατσούκλι του. Τον έβγαλαν Θηρίο.
Στις μικρές τάξεις δεν δίσταζε να χειροδικεί σε βάρος άτακτων ή αδιαβάστων μαθητών, πράγμα όχι ασυνήθιστο τότε. Εκείνα τα χρόνια το βιοτικό επίπεδο του πληθυσμού ήταν χαμηλό. Πολλοί γονείς στερούνταν για να βγάλουν τα παιδιά τους το γυμνάσιο. Ιδιαίτερα χωρικοί που τα ‘στελναν στα Χανιά και τους νοίκιαζαν δωμάτιο (όχι διαμέρισμα). Το γεγονός ότι δεν διάβαζαν αλλά αδιαφορούσαν και ασχολούνταν με άλλα πράγματα προκαλούσε εύλογη αγανάκτηση.
– Διατί ούκ εδιάβασας; ωρυόταν Ούκ εγνώρισας τι εστί μελέτη; Απολογού. Και αμολούσε τον παντελίσκο.
– Έκανε σε μωρέ ο ήλιος, έλεγε σε κάποιον, και κατά τι διαφέρεις από Νέγρον. Και όταν τον έβγαζε στο μάθημα και δεν ήξερε.
– Λέγε μαύρε μου ούρλιαζε και του αμολούσε ένα παντελίσκο. Λέγε αράπη μου και του ‘θετε άλλον ένα.
Φημολογείται ότι κάποτε είπε το εξής στον αείμνηστο Αντώνιο Σεργετάνη.
– Κύριε Γυμνασιάρχα ενώ διερχόμουν δια μιας εκ των κεντρικότερων οδών της πόλεώς μας, μαθηταί τίνες ελιθοβόλουν με και εκραύγαζον Θηρίον, Θηρίον, Θηρίον.
Έτος 1955. Χαμένα νειάτα. Εναρκτήριο μάθημα των Λατινικών στην πέμπτη τάξη (την έλεγαν εβδόμη). Με ένα πήδο ανέρχεται στην έδρα. Λέει το εξής.
– Αρχαί μεγάλων οδύνων Χε, Χε, Χε.
Άρχισε να διαβάζει το κείμενο. Κάτω γινόταν θόρυβος. Αποσφονιαζόταν για να επιβληθεί. Όμως ο σαματάς ολοένα μεγάλωνε.
Σε μια στιγμή ούρλιαξε με όλη την δύναμη των πνευμόνων του την λέξη NIHΙLNE (ούδεν επιπλέον). Και εγένετο μύλος.
Σηκώθηκε τότε ένας από μας, τον βλέπω συχνά στον δρόμο αλλά δεν μπορώ να αναφέρω το όνομά του χωρίς εξουσιοδότηση, και του είπε.
– Με συμπαθάτε κύριε καθηγητά. Εμείς επιθυμούμε να μάθωμεν, να φωτισθώμεν. Αλλά μην αποσφονιαζόσαστε έτσα λογιώς, διότι μας πιάνουνε τα γέλια.
Και εγένετο δεύτερος μύλος, πολύ χείρων του πρώτου.
Τον μαθητή που θα μας απασχολήσει ας τον πούμε Γιώργο. Στα τέλη της δεκαετίας του 1940 πήγαινε στην πρώτη τάξη. Ταυτόχρονα εργαζόταν και σε φωτογραφείο. Αυτό το επάγγελμα το αγάπησε. Το άσκησε επιτυχώς. Στα μαθήματα ήταν αμελής. Έκανε συχνές απουσίες.
Μια μέρα συνάντησε τον Συννεφάκη στην Δημοτική αγορά των Χανίων. Εκείνος τον σταμάτησε και του είπε.
– Δεν διαβάζετε. Έχετε πολλές απουσίες. Θα απορριφθείτε.
Το συνήθιζε να αμολάει πληθυντικούς σε παιδιά.
Η συζήτηση απέβη ολέθρια για τον νεαρό. Είχε την αναμφισβήτητα λανθασμένη και επιπόλαιη εντύπωση ότι το παρατσούκλι Θηρίο αποτελεί σύντμηση επωνύμου όπως για παράδειγμα Τράκος ή Τράκας αντί Τρακάκης, Σταύρακας ή Σταυράκος αντί Σταυρακάκης, Δρακωνής αντί Δρακωνάκης, Μπουλντάς αντί Μπουλνταδάκης, Μαυράκος ή Μαύρακας αντί Μαυρακάκης ( επώνυμα καθηγητών).
Λέει του λοιπόν.
– Μα κύριε Θηριάκη
Ήταν τουλάχιστον δέκα πόντους ψηλότερος από τον Χρήστο Συννεφάκη. Εκείνος θέτει ένα πήδο και του κοπανάει ένα γρόνθο στο κούτελο (στον σταυρό). Το κοπέλι ζαλίστηκε, πανικοβλήθηκε, αλληλουϊστηκε. Πισωπλάτησε. Τράπηκε σε φυγή. Ο Συννεφάκης το καταδίωξε κουτσαίνοντας αλλά αναπτύσσοντας αξιοθαύμαστη ταχύτητα. Αναπηδώντας του έθετε παντελίσκους, ου μην και τσακουμάκια ωρυόμενος γεγονεία τη φωνή (μεγαλόφωνα)
– Παπαί κυνώπα (Αλίμονο σκυλομούρη). Το παράπαν της αναιδείας σου τον κόσμον κατέκλυσε. Ουαί, Βαβαί. Εμβρόντητος ειμί προ της τοιαύτης υπερβαλλούσης θρασύτητος. Ου γαρ έχεις ιερόν, ούδε όσιον, πανάθλιε.
Τελειώνοντας υποκλίνομαι βαθιά στην μνήμη του αξίου και ευσυνείδητου εκπαιδευτικού λειτουργού. Θα πρέπει να κριθεί με βάση τις συνθήκες που επικρατούσαν τότε στην μέση εκπαίδευση, όχι τις σημερινές.
Πριν από μερικά χρόνια βρέθηκα στην Σπάρτη, πανέμορφη πόλη με πληθυσμό περίπου σαν το Ρέθυμνο. Πολλά τα αξιοθέατα της. Εκεί ζουν δυο οικογένειες Τρακάκηδων. Διατηρώ επαφή μαζί τους. Στο ξενοδοχείο μου, όπου πήγα τις πρώτες πρωινές ώρες διανυχτέρευαν και οι μαθητές Αθηναϊκού γυμνασίου. Ζήτημα εάν με άφησαν να κοιμηθώ τρεις ώρες. Έκαναν δαιμονισμένο θόρυβο.
Μια μαθήτρια σε υπόδειξη λιγότερο αλητοποιημένων συμμαθητών της να μην φωνάζει τόσο δυνατά, απάντησε η αχαρακτήριστη πως βρίσκεται σε διακοπές και είναι δικαίωμά της να σηκώνει τον κόσμο στο πόδι. Να μην αφήνει άνθρωπο να ησυχάσει.
Το περιστατικό, και άλλα που δεν θα τα αναφέρω για να μην κουράσω τον αναγνώστη, δικαιώνει τον Χρήστο Συννεφάκη. Οι νέοι άνθρωποι δεν έχουν μόνο δικαιώματα αλλά και υποχρεώσεις. Το ξύλο δεν βγήκε από τον παράδεισο, αλλά δυστυχώς καμιά φορά χρειάζεται.