Γράφει ο Λουκάς Ανδριανός, επιστημονικός συνεργάτης της ΟΑΚ
Σε πρόσκληση της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου για συστράτευση όλων των ανθρώπων στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, τoΙνστιτούτο Θεολογίας και Οικολογίας της ΟΑΚ διοργάνωσε το 7ο Πανευρωπαϊκό συνέδριο του Ιδρύματος «PlantaEuropa» (7THPLANTAEUROPACONFERENCE), από 22 έως 25 Μαΐου 2014 στο Κολυμπάρι.
H έναρξη του συνεδρίου άρχισε στο πλαίσιο της εορτής της παγκόσμιας ημέρας για τη βιοποικιλότητα (22.05.2014) με την παρουσία 80 περίπου συμμετεχόντων από 25 Χώρες της Ευρώπης και τον υπόλοιπο κόσμο (Καναδάς, Ισραήλ, Πακιστάν, Αλγερία, Καζακστάν). Στόχος του Συνεδρίου ήταν η μελέτη των άγριων φυτών της Κρήτης, για την οποία το Μουσείο Κρητικών βοτάνων της ΟΑΚ προωθεί και δεσμεύεται πάντοτε να διευκολύνει με κάθε τρόπο, ώστε να γίνει μια βιώσιμη ανάδειξη και αξιοποίηση της χλωρίδας της μεγαλονήσου.
Με αφορμή το Συνέδριο είναι σκόπιμο να αναφερθούμε σε τέσσερα σημεία:
Τα φυτά για τον Άνθρωπο και ο άνθρωπος για τα φυτά
Αυτό ήταν το θέμα του συνεδρίου της Planta
Europaπου πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Κρήτη. Το 1995, σχεδόν πριν από 20 χρόνια, το πρώτο συνέδριο της PlantaEuropa πραγματοποιήθηκε στο Hyères (Γαλλία). Από τότε και μέχρι σήμερα έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, ενώ έχει αναπτυχθεί ένα ισχυρό δίκτυο μεταξύ των ανθρώπων που εργάζονται στη διατήρηση των άγριων φυτών στην Ευρώπη.
Τα άγρια φυτά είναι απαραίτητα για τη ζωή. Τα φυτά είναι ένα ζωτικό μέρος της βιοποικιλότητας του κόσμου και αποτελούν βασική πηγή για την ανθρώπινη ευημερία. Τα φυτά καλύπτουν την επιφάνεια του εδάφους της γης, σαν μια λεπτή επιδερμίδα, που απορροφά την ενέργεια του ήλιου για να υποστηρίζει τον ιστό της ζωής στον πλανήτη μας. Εκτός από τα καλλιεργούμενα φυτά, πολλές χιλιάδες άγριων φυτών έχουν μεγάλη οικονομική και πολιτιστική σημασία και δυνατότητες, παρέχοντας τρόφιμα, φάρμακα, καύσιμα, ρούχα και στέγη για τους τεράστιους αριθμούς των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο και παρέχουν μια σημαντική συνιστώσα των οικοτόπων για τη ζωή.
Τα φυτά είναι επίσης ζωτικής σημασίας για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, για θεραπεία, ακόμη και για καλλιτεχνική έμπνευση. Το σύστημα υποστήριξης της ζωής του πλανήτη μπορεί να διατηρηθεί μόνο με την προστασία της βιοποικιλότητας των φυτών. Ως εκ τούτου, μια εις βάθος κατανόηση της διατήρησης της χλωρίδας είναι απαραίτητη.
Τα Ευρωπαϊκά άγρια φυτά είναι τα πλέον απειλούμενα στον κόσμο. Αυτό οφείλεται στη γεωργία και στη δασοκομία, προκαλώντας αλλαγές στη χρήση της γης, την επίδραση των εμπορικών και άλλων οικονομικών δραστηριοτήτων, την εισαγωγή μη ιθαγενών ειδών φυτών και την καταστροφή των οικοτόπων.
Στην Ευρώπη η διατήρηση της φύσης, συμπεριλαμβανομένων των άγριων φυτών, έχει μικρό πολιτικό ενδιαφέρον, λόγω των πρόσφατων οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων. Αυτό σημαίνει ότι σήμερα πρέπει να χρησιμοποιηθεί μια πιο δυναμική και καινοτόμος προσέγγιση για να σώσουμε τα άγρια φυτά στην Ευρώπη και όχι μόνο. Μόνο μαζί μπορούμε να σώσουμε τα άγρια φυτά μας. Αυτό μου θυμίζει την ακόλουθη φράση: «αν θέλετε να πάτε γρήγορα, πάτε μόνοι! αν θέλετε να πάτε μακριά, πηγαίνετε μαζί» . Η ανάπτυξη και η εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τη Διατήρηση των Φυτών αποτελούν καλό παράδειγμα για να συνεργαστούμε στο πλαίσιο εταιρικής σχέσης, όπως γίνεται με την «PlantaEuropa».
Βράβευση διακεκριμένων ερευνητών και νικητών του Διαγωνισμού φωτογραφίας
Στο πλαίσιο του Συνεδρίου βραβεύτηκαν τρείς διακεκριμένοι ερευνητές, οι οποίοι πρόσφεραν σημαντικό έργο στην προστασία και αξιοποίηση των άγριων φυτών της Ευρώπης. Προσφέρθηκε ένα χρυσό μετάλλιο (στον Δρ JanWillemSneep από το Εθνικό πάρκο Άμστερνταμ, Ολλανδίας) και τρία ασημένια μετάλλια (στον Δρ Κώστα Ιατρού από το Ερευνητικό Κέντρο «Δημόκριτος» της Αθήνας, στην κα ElizabethRadford από το «Plantlifeinternational» της Αγγλίας και στην Δρ ClaudiaPerini από το Πανεπιστήμιο Σιένας της Ιταλίας).
Παράλληλα με το συνέδριο, διοργανώθηκε διαγωνισμός φωτογραφίας και τέχνης με θέμα την ομορφιά των άγριων φυτών της Ευρώπης. Συμμετείχαν 41 διαγωνιζόμενοι και επιλέχτηκαν οι τρείς καλύτεροι: ο κ. Μπασιάς από τα Χανιά (1ο βραβείο), ο κ. ΜykytaPeregrym από την Ουκρανία (2ο βραβειο) και η κ. Yilia Krasylenko από την Κριμαία της Ουκρανίας (3ο βραβείο).
Συμμέτοχη των τοπικών σχολείων και παραγωγών της περιοχής
Ανάμεσα στους επιστήμονες και τους φίλους των άγριων φυτών της Ευρώπης συμμετείχαν και μαθητές από το Λύκειο Κολυμπαρίου, οι οποίοι, ύστερα από πρόσκληση της ΟΑΚ, παρουσίασαν μια ενδιαφέρουσα εργασία σχετικά με την βιώσιμη αξιοποίηση των άγριων φυτών της Κρήτης στην αγγλική γλώσσα. Τα παιδιά επέλεξαν να παρουσιάσουν τη μελισσοκομία και το ρόλο των μελισσών για τη βιοποικιλότητα και για τον άνθρωπο. Επίσης, ντόπιοι παραγωγοί παρουσίασαν τις δραστηριότητές τους στην πολιτιστική και εμπορική αξιοποίηση των φυτών, όπως η Terracreta (www.terracreta.gr), biolea (www.biolea.gr), Fooditerranean (www.foofditerranean.com), το βοτανικό πάρκο Κρήτης (www.botanical-park.com), o Βαλκανικός Βοτανικός Κήπος Κρουσσίων (www.bbgk.gr) και το πάρκο διάσωσης της χλωρίδας και πανίδας του Πολυτεχνείου Κρήτης (ww.tuc.gr), οι οποίοι είναι και υποστηρικτές του συνεδρίου με ποικίλους τρόπους.
Διακήρυξη για την προστασία των φυτών από την «PlantaEuropa»
Μετά τη λήξη του Συνεδρίου υπογράφηκε και σχετική Διακήρυξη-κάλεσμα για την προστασία της βιοποικιλότητας. Στο κάλεσμα της Κρήτης 2014 της Planta Europa για τα άγρια φυτά, σημειώνεται ότι τα φυτά είναι απαραίτητα για την βιώσιμη ανάπτυξη της Ευρώπης και πρέπει να συνδράμουν όλοι για την προστασία τους. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στην ενίσχυση του σημαντικού έργου που επιτελεί ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος Α΄, πνευματικός προστάτης της ΟΑΚ, αλλά και το Ινστιτούτο Οικολογίας και Θεολογίας της ΟΑΚ. Επίσης οι συμμετέχοντες προτρέπουν τον κάθε πολίτη να συνεχίσει την προστασία της βιοποικιλότητας και καταδικάζει κάθε δραστηριότητα με την οποία κινδυνεύει η διατήρησή της, όπως η μόλυνση των θαλάσσιων υδάτων από τα χημικά απόβλητα (CreteProtestsAgainstSyria’sChemicalsWeaponsDisposalinMediterraneanSea) και τα πλαστικά (midwayfilm.com). Το κάλεσμα της Κρήτης 2014 θα σταλεί στα υπεύθυνα θεσμικά ευρωπαϊκά Όργανα και σε όλους περιβαλλοντικούς οργανισμούς ανά τον κόσμο.
Φωτογραφία: Βράβευση στελεχών της Πλάντα Ευρώπας (από αριστερά ο Δρ Κώστας Ιατρού, κ. Elizabeth Radford, κα. Claudia Perini, Δρ Jan Willem Sneep, Δρ Mora Aronsson (chairman PE), Δρ. Anca Sarbu (president PE) καιΔρΛουκάςΑνδριανός)