Σε έναν κόσμο όπου κάθε μας κίνηση φαίνεται να παρακολουθείται, να αναλύεται και να κατηγοριοποιείται, λίγα είναι τα πράγματα που παραμένουν ιδιωτικά. Τι θα γινόταν όμως αν ακόμη και τα πιο βασικά χαρακτηριστικά μας, όπως το πρόσωπο, αποκάλυπτε λεπτομέρειες σχετικά με το ποιοι είμαστε και τι πιστεύουμε;
Μια πρωτοποριακή νέα μελέτη δείχνει ότι η τεχνητή νοημοσύνη (AI) μπορεί να είναι σε θέση να κάνει ακριβώς αυτό, να προβλέψει δηλαδή τον πολιτικό προσανατολισμό ενός ανθρώπου αναλύοντας τίποτα περισσότερο από μια ανέκφραστη φωτογραφία του.
Στόχος της έρευνας, που δημοσιεύθηκε στο American Psychologist, ήταν να διερευνηθεί εάν υπάρχει σχέση μεταξύ της δομής του προσώπου και των πολιτικών πεποιθήσεων ενός ανθρώπου.
Όσα μαθαίνει η τεχνητή νοημοσύνη από ένα πρόσωπο
Για να το κάνουν αυτό, οι ερευνητές συγκέντρωσαν μια ομάδα συμμετεχόντων και τράβηξαν προσεκτικά τυποποιημένες φωτογραφίες των προσώπων τους, ελέγχοντας παράγοντες όπως ο φωτισμός, ο προσανατολισμός του κεφαλιού και η έκφραση του προσώπου.
Έβαλαν επίσης τους συμμετέχοντες να συμπληρώσουν λεπτομερή ερωτηματολόγια σχετικά με τις πολιτικές τους απόψεις, διακρίνοντάς τους από φιλελεύθερους έως συντηρητικούς.
Υπάρχουν πράγματι ενδείξεις στη δομή του προσώπου μας που μπορούν να «προδώσουν» τις πολιτικές μας τάσεις, ακόμη και όταν δεν εκφράζουμε κανένα συναίσθημα
Στη συνέχεια, οι ερευνητές τροφοδότησαν έναν εξελιγμένο αλγόριθμο τεχνητής νοημοσύνης με αυτές τις ανέκφραστες εικόνες προσώπου. Για αυτήν την περίπτωση, ο αλγόριθμος έπρεπε να βρει τυχόν συσχετισμούς μεταξύ των λεπτών παραλλαγών στα πρόσωπα των ανθρώπων και του πολιτικού τους προσανατολισμού.
Είναι αξιοσημείωτο ότι η τεχνητή νοημοσύνη ήταν σε θέση να προβλέψει τον πολιτικό προσανατολισμό με υψηλό βαθμό ακρίβειας, ακόμη και αφού συνυπολογίστηκαν παράγοντες όπως η ηλικία, το φύλο και η εθνικότητα.
Στην πραγματικότητα, οι προβλέψεις του αλγορίθμου ήταν περίπου εξίσου αξιόπιστες με εκείνες που έγιναν από ανθρώπους βαθμολογητές στους οποίους έδειχναν τις ίδιες εικόνες προσώπου.
Αυτό υποδηλώνει ότι υπάρχουν πράγματι ενδείξεις στη δομή του προσώπου μας που μπορούν να «προδώσουν» τις πολιτικές μας τάσεις, ακόμη και όταν δεν εκφράζουμε κανένα συναίσθημα.
Τι ακριβώς «διαβάζει» ο αλγόριθμος;
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το «κλειδί» φαίνεται να βρίσκεται στο μέγεθος και το σχήμα ορισμένων χαρακτηριστικών του προσώπου, ιδιαίτερα στο κάτω μέρος του.
Οι συντηρητικοί, για παράδειγμα, έτειναν να έχουν ελαφρώς φαρδύτερα σαγόνια και μεγαλύτερο πηγούνι σε σύγκριση με τους φιλελεύθερους. Οι εν λόγω διαφορές δεν ήταν εύκολα αντιληπτές από το ανθρώπινο μάτι, αλλά η τεχνητή νοημοσύνη κατάφερε να τις ανιχνεύσει.
Αυτά τα νέα ευρήματα όμως εγείρουν βαθιά ερωτήματα σχετικά με το απόρρητο, τη συγκατάθεση και την χρήση των βιομετρικών δεδομένων.
Όπως αναφέρουν οι ερευνητές, οι αυστηρότεροι κανονισμοί σχετικά με τη συλλογή και τη χρήση εικόνων προσώπου, ιδιαίτερα από εταιρείες και κυβερνήσεις, κρίνονται απαραίτητοι.
Εξίσου σημαντική είναι όμως και η ευαισθητοποίηση του κοινού γύρω από αυτά τα ζητήματα, ώστε να αποφασιστεί συλλογικά ποιες χρήσεις της τεχνολογίας είναι αποδεκτές, τι υπερβαίνει τα όρια και πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε κάθε επίτευγμα για το συλλογικό καλό.