Το παιχνίδι στην ανατολική Μεσόγειο χοντραίνει επικίνδυνα και η ελληνική κυβέρνηση τρέχει και δεν φτάνει για να «βουλώσει τρύπες» στην ελληνική ΑΟΖ, τις οποίες η ίδια δημιούργησε με την αδράνεια και τις επιλογές της την τελευταία διετία. Στο πλαίσιο αυτό, ο υπουργός Εξωτερικών και αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ευ. Βενιζέλος ανακοίνωσε χθες από τη Λευκωσία την απόφαση της Αθήνας να στείλει στην περιοχή δύο πολεμικά πλοία (φρεγάτα και υποβρύχιο) σε μια προσπάθεια της χώρας να επιδείξει την αποφασιστικότητα και τις δυνατότητές της να προασπίσει τα δικαιώματά της στην περιοχή. Η αφορμή γι’ αυτήν την επίδειξη αποφασιστικότητας έχει προσφερθεί στο πιάτο της ελληνικής κυβέρνησης από τις συνεχιζόμενες προκλητικές ενέργειες της Άγκυρας εις βάρος της Κύπρου.
Όπως είναι γνωστό, το τουρκικό ερευνητικό σκάφος «Barbaros» με τη συνοδεία δύο πολεμικών πλοίων και ενός υποβρυχίου κόβει βόλτες στην κυπριακή ΑΟΖ, και μάλιστα σε οικόπεδα τα οποία έχουν δημοπρατηθεί και βρίσκονται σε στάδιο έρευνας και εκμετάλλευσης από μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες. Με τον τρόπο αυτόν – όπως εκτιμούν παράγοντες του ΥΠΕΞ – η Άγκυρα υπενθυμίζει το μέγεθος της δύναμής της και τις απαιτήσεις της στη διανομή του ενεργειακού πλούτου που έχει βρεθεί στην περιοχή.
Ειδική περίπτωση
Ωστόσο, σύμφωνα με τις ανησυχίες που διατυπώνουν έμπειρα στελέχη των ενόπλων δυνάμεων και της ελληνικής διπλωματίας, πέρα από τον προφανή στόχο στην Κύπρο, η Άγκυρα έχει και έναν «κρυφό»: την περιοχή που ορίζεται από ανατολικά των νησιών Κρήτης – Καρπάθου – Ρόδου και νότια του Καστελόριζου.
Πρόκειται, δηλαδή, για την περιοχή η οποία περιγράφει την ελληνική ΑΟΖ στην ανατολική Μεσόγειο και την οποία ευθέως αμφισβητεί η Τουρκία, καθώς υποστηρίζει ότι το Καστελόριζο είναι «ειδική περίπτωση» και δεν έχει δικαίωμα σε οικονομική ζώνη.
Το σενάριο, που σύμφωνα με πληροφορίες πανικόβαλε την ελληνική κυβέρνηση και την κινητοποίησε σε βαθμό συναγερμού, είναι η βάσιμη πιθανότητα η Τουρκία να επιχειρήσει δημιουργία τετελεσμένων στη συγκεκριμένη περιοχή…
Η όψιμη αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης στις πιθανές τουρκικές επιθετικές ενέργειες περιλαμβάνει, θα πρέπει να σημειώσουμε, στρατιωτικές και διπλωματικές κινήσεις:
◆ Στις στρατιωτικές συμπεριλαμβάνονται η καθέλκυση δύο υποβρυχίων που είναι άκρως απαραίτητα για την άμυνα της περιοχής και η απόφαση για άμεση προμήθεια των απαραίτητων αξιόπιστων πυρομαχικών.
◆ Στις διπλωματικές κινήσεις εντάσσεται η προσπάθεια που καταβάλλεται για την αναζωογόνηση των συνομιλιών με την Αίγυπτο (και την Κύπρο) με στόχο την οριοθέτηση της ΑΟΖ.
Στο πλαίσιο αυτών των τριμερών (Ελλάδας – Κύπρου – Αιγύπτου) επαφών ο υπουργός Εξωτερικών βρέθηκε στη Λευκωσία και συναντήθηκε με τους ομολόγους του της Αιγύπτου και της Κύπρου, προκειμένου να προετοιμάσουν την τριμερή σύνοδο κορυφής που θα γίνει στο Κάιρο στις 8 Νοεμβρίου. Μετά τη συνάντηση των τριών ΥΠΕΞ αξίζει να σημειωθεί πως εκδόθηκε κοινό ανακοινωθέν στο οποίο καταγράφεται η δυσφορία των τριών χωρών για τις τουρκικές προκλήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ.
Γραμμάτια από το παρελθόν
Οι συστηματικοί αναγνώστες του «Ποντικιού» πιθανότατα ενθυμούνται τα ρεπορτάζ που επεξηγούσαν πώς χάθηκε η «μαγκιά» της κυβέρνησης μετά τα μηνύματα που έφτασαν από την Ουάσιγκτον, τα οποία έβαλαν πάγο στις προεκλογικές, κατά κύριο λόγο, διακηρύξεις προθέσεων του Αντώνη Σαμαρά να ορίσει την ελληνική ΑΟΖ στην ανατολική Μεσόγειο.
Αμέσως μετά τον σχηματισμό της συγκυβέρνησης που προέκυψε από τις εκλογές του 2012 οι Αμερικανοί «προστάτες» διεμήνυσαν, με την… κομψότητα που τους διακρίνει, ότι, αν η Αθήνα προχωρήσει σε μονομερείς κινήσεις στο θέμα της ΑΟΖ, θα πρέπει να προετοιμαστεί να αντιμετωπίσει μόνη της την τουρκική οργή. Έκτοτε η (συν)κυβέρνηση έκανε το… παγώνι. Μέχρι που ήρθε η στιγμή της αμερικανοτουρκικής σύγκρουσης για το θέμα της αντιμετώπισης του Ισλαμικού Κράτους και του πολέμου στη Συρία και το Ιράκ…
Εν τω μεταξύ θα πρέπει να σημειωθεί ότι άμεση συνέπεια της κυβερνητικής αφωνίας σχετικά με το δικαίωμα του Καστελόριζου σε ΑΟΖ ήταν η «γλώσσα» που έβγαλε το Κάιρο, το οποίο προχώρησε στη δημοπράτηση οικοπέδων αγνοώντας απολύτως τα ελληνικά δικαιώματα και υιοθετώντας την τουρκική επιχειρηματολογία. Μάλιστα, στις 30 Δεκεμβρίου 2013 το αιγυπτιακό υπουργείο Πετρελαίου προχώρησε σε διεθνή πρόσκληση ενδιαφέροντος εκδίδοντας σχετικό χάρτη με περιγραφή των οικοπέδων. Ο εν λόγω χάρτης, προφανώς, αγνοεί τα δικαιώματα ΑΟΖ του Καστελόριζου και δημιουργεί τουρκοαιγυπτιακά θαλάσσια σύνορα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι πριν από την προκήρυξη του διαγωνισμού για την εκδήλωση ερευνών στα εν λόγω οικόπεδα το αιγυπτιακό υπουργείο Εξωτερικών ουσιαστικά αρνήθηκε να συζητήσει με την Ελλάδα το ζήτημα της οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών. Σύμφωνα με τους Αιγύπτιους, διάλογος γι’ αυτήν την περιοχή μπορεί να γίνει μόνο σε τριμερή βάση, δηλαδή με την παρουσία και της Τουρκίας!
Μάλιστα, θα πρέπει να σημειωθεί ότι το Κάιρο τότε βοήθησε στη δημιουργία τετελεσμένων δημοπρατώντας ελληνικό θαλάσσιο οικόπεδο. Πρόκειται για ένα οικόπεδο του οποίου η «οριοθέτηση» συμπίπτει με την αυθαίρετη και μονομερή διεκδίκηση της Άγκυρας για οριοθέτηση με την Αίγυπτο στη βάση της «μέσης γραμμής», παραβλέποντας το Καστελόριζο και μεγάλο μέρος της κυπριακής ΑΟΖ.
Το αμερικανικό παιχνίδι
Καταλυτική για τις νέες ισορροπίες που αναζητούνται στην περιοχή είναι η έντονη τριβή στις σχέσεις μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον, η οποία εκδηλώνεται με αντικείμενο τις διευθετήσεις στην περιοχή της Συρίας και του Ιράκ. Συνέπεια αυτών των τριβών (αλλά και της ρυμούλκησης του Καΐρου από την Ουάσιγκτον μακριά από την Άγκυρα) είναι, όπως αναφέραμε, η αναζωπύρωση των τριμερών συνομιλιών Ελλάδας – Αιγύπτου – Κύπρου. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες του «Ποντικιού», η Αίγυπτος υποσχέθηκε, ως ένδειξη καλής θέλησης, να επανεξετάσει την απόφασή της για δημοπράτηση οικοπέδου το οποίο έχει προκύψει κατά την επιθυμία της Άγκυρας χωρίς να ληφθούν υπόψη τα δικαιώματα του Καστελόριζου σε ΑΟΖ.
Όπως είναι φανερό, αυτή η διπλωματική κινητικότητα που αναπτύσσει με την αμερικανική «ανοχή» η Αθήνα προκαλεί την έντονη οργή της Άγκυρας, η οποία, όπως τουλάχιστον ελπίζουν στην Αθήνα, δεν μπορεί να εκδηλωθεί εις βάρος των ελληνικών συμφερόντων… Ας ελπίσουμε, λοιπόν, οι ελπίδες αυτές, που βασίζονται στην υποστήριξη του ξένου παράγοντα, να μην αποδειχθούν φρούδες…
