Mε αφορμή το άρθρο περί μετεστέγασης του συλλόγου «ΑΓΑΠΗ» (κρητική επιθεώρηση 15/9/2014), την έλλειψη στέγης του ειδικού γυμνασίου, αλλά και την επανηλημμένη διαπίστωση ιδρυματοποίησης, χειραγώγησης και εκμετάλλευσης των ΑΜΕΑ ως ιδιαίτερη (ο χαραχτηρισμός «περίεργη» ίσως βολεύει όσους ενοχλούνται από αυτήν) αναγκαζόμαστε να επανέλθουμε στο προ μιας εβδομάδας κείμενο «η αναπηρία έχει ανάγκη από πρόσβαση στη ζωή: ένα κομβικό ζήτημα στοιχειώδων πολιτισμένων κοινωνιών – ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΜΗΝ ΦΑΙΝΟΜΑΣΤΕ ΙΔΙΟΙ…ΑΛΛΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΙΣΟΙ» διότι η ιδρυματοποίηση και το ιδιότυπο καθεστώς που εφαρμόζεται στην αναπηρία πέρα από τις ρατσιστικές διαστάσεις που κρύβει, καταδικάζει τα άτομα με αναπηρίες να υποφέρουν στερώντας τους το δικαίωμα στη διαφορετικότητα εντός του κοινωνικού συνόλου.
Τα σχολεία ξεκίνησαν (κουτσά στραβά, αλλά ξεκίνησαν) το ειδικό σχολείο όχι.
Στην Ελλάδα παράγεται εξειδικευμένη γνώση σχετικά με την αναπηρία, αλλά και τα δικαιώματα των ανάπηρων…γνώση που δεν εφαρμόζεται ποτέ τουλάχιστον όσον αφορά πυλώνες οι οποίοι ελέγχονται από θεσμικούς φορείς.
Δυστυχώς, αντί να δούμε τον τόπο μας να συμπορεύεται με ευρωπαϊκές χώρες όπου αναπηρία δεν σημαίνει δυστυχία αλλά δικαίωμα στη ζωή, διαπιστώνουμε επανηλειμμένα την απουσία της πολιτείας από της ευθύνες της. Κι όμως η πιο τραντακτή περίπτωση αποϊδρυματοποίησης το «ψυχαργώς» εφαρμόστηκε ώσπου κάποια στιγμή υπο αδιαφανείς συνθήκες σιώπησε.
Η ιδιαίτερα ευπαθής κοινωνική ομάδα των ΑΜΕΑ μόνο ιδρυματοποϊηση δεν χρειάζεται.
Αν τύχει να δει κανείς αναπηρικό αμαξίδιο στους δρόμους του Pεθύμνου κατά 99,9% θα είναι πολίτης άλλης χώρας και μάλιστα ιδιαίτερα δυσαρρεστημένος από τη δυσκολία πρόσβασης (ράμπεες με σκαλοπάτια κτλ).
Μα τι είναι επιτέλους αυτό που στερεί από τα ΑΜΕΑ αυτής της χώρας την πρόσβαση στην σχολική, την κοινωνική, την εν γένει καθημερινή ζωή;
Πολλά χρόνια έχουν περάσει από όταν ο άθρωπος πάτησε στο φεγγάρι και πολύ περισσότερα από όταν άρχισε να λύνει τα προβλήματα του με ορθολογισμό, τεκμηρίωση και μεθοδολογία.
Το να δομείς γκέτο κανονικών και μη μόνο την ισονομία δεν προάγει και επειδή δυστυχώς ή ευτυχώς το σχολείο είναι από τις πρώτες μορφές κοινωνικοποίησης του παιδιού συνιστά πεδίο εφαρμογής προσσεγγίσεων οι οποίες άρουν άρδην τις όποιες προκαταλήψεις και δυσειδαιμονίες σε σχέση με την αναπηρία μπορεί δυνιτικά να αποτελέσει πυλώνα μετάβασης στο 2014 και όχι επιστροφής στο 1904.
Γιατί όροι όπως η «νευροεξελικτική αγωγή», η «κινητική ανάπτυξη» κ.α. δεν συναντούν πεδίο εφαρμογής μόνο στην αναπηρία… απλά εκεί χρησιμοποιούνται ως θεραπευτικά και ερμηνευτικά εργαλεία.
Για να μην μακρηγορούμε: κύριος στόχος του παρόντος άρθρου είναι η ανάδειξη του ζητήματος στη σφαίρα του δημόσιου διαλόγου επιθυμώντας να ιχνηλατιθεί η προοπτική κοινών δομών, όπου αυτό είναι εφικτό, κανονικών και ειδικών μαθητών, κατάταξη τους ανάλογα με το πραγματικό (διαμόρφωση δυνατοτήτων λειτουργικής διευκόλυνσης και καλλιέργειας γνωστικού επιπέδου) και όχι το ηλικιακό επίπεδο, χορήγηση δωρεάν θεραπειών (εργοθεραπειών, φυσικοθεραπειών και λογοθεραπειών), προσαρμογή δομών με ευέλικτα τμήματα όπου η διαφορετικότητα δεν θα ανάγεται σε αιτία αναπαραγωγής ταμπέλων και διαχωρισμών, αλλά σε πρόσκληση για επαφή με τη διαφορετικότητα, αντίληψη της ιδιαιτερότητας, προαγωγή ουμανιστικών αξιών σε πραγματικό, άμεσο και πρακτικό επίπεδο.
Η συστέγαση ειδικών και κανονικών σχολείων προτείνεται όχι στο πλαίσιο συλλήβδην μεικτών τμημάτων χωρίς κανένα κριτήριο, αντιθέτως ανάλογα με τις δυνατότητες και ικανότητες του κάθε παιδιού δημιουργούνται αντίστοιχα τμήματα…επίσης μια τέτοια αλληλεπίδραση μεταξύ μαθητών μόνο οφέλιμη θα μπορούσε να είναι, μέσα από την αλληλοσυμπλήρωση και αλληλεγγύη, μοιραζόμενα δυνατότητες και ικανότητες κοινωνοί της ομόνοιας καιτης αλληλοϋποστήριξης. Απλά δεν καταλαβαίνουμε γιατί ο παράγοντας κίνηση μετατρέπεται σε ρατσιστικό τοίχος διαχωρισμών…δεν καταλαβαίνουμε γιατί δεν εφαρμόζονται στην πράξη τα όσα αντίστοιχες δημόσιες ανώτατες και ανώτερες σχολές διαπιστώνουν (με ελάχιστες εξαιρέσεις αντίστοιχων δομών δημόσιου χαραχτήρα ανά την Ελλάδα), δεν καταλαβαίνουμε τι δουλειά έχει ο μητροπολίτης σε ζητήματα που αφορούν την πολιτεία, δεν καταλαβαίνουμε γιατί η ιδιαιτερότητα να συνιστά ταμπέλα γκετοποίησης και όχι αφορμή για συνεύρεση, προαγωγή της αντίληψης του δικαιωμάτος στη διαφορετικότητα αλλά και ανάδειξη των κοινών πεδίων.
Ο Deleuze επισημαίνει ότι ο καθένας είναι ένας μοναδικός, ιδιαίτερος και ανεπανάλληπτος κόσμος. Γιατί λοιπόν να κλείνουμε τα παιδιά μας σε σχολεία κελιά που παράγουν ρομποτάκια αντί να διευρύνουμε το πεδίο αντίληψης τους στην ανθρώπινη διάσταση. Και σε αυτό ακριβώς το σημείο αναδεικνύεται η κομβική ευθύνη τόσο της πολιτείας, που δεν εισπράττει φόρους μόνο για δομικά έργα και στελέχωση αστυνομικών τμημάτων, αλλά και όσων πολιτών έχουν αντιληφθεί το επίπεδο γνώσης που παράγεται στο σχετικό πεδίο και εξοργίζονται όταν βλέπουν ότι αντί να εφαρμόζεται…γίνεται ότι είναι δυνατό για να απαξιωθεί στη δημόσια και θεσμική σφαίρα, μια μέθοδος εξαθλίωσης στο πλαίσιο της οποίας, θέλωντας και μη, υπολανθάνουν και εξυπηρετούνται όσοι έχουν συμφέρον στην ιδιώτευση τέτοιων ζητημάτων ή την προτροπή τους στη μετανάστευση (και κάτι για να γελάσουμε: το είδαμε σε γνωστή τοπική εφημερίδα άρθρο υπό την καφαλίδα «ιατρικός τουρισμός») και τρομάξαμε ότι δεν ξέρουμε Ελληνικά.
Κι όμως μόνο κάτι τύπους σαν τον κ. Βορίδη και την κ. Βαρδινογιάννη μπορεί εντέλλει να εξυπηρετεί ο σκοταδισμός και η θεσμική εξαθλίωση στην οποία έχουν βυθίσει τη χώρα. Και οι υπόλοιποι μόνο να σωπάσουμε δεν μπορούμε. Σε τέτοιες περιπτώσεις η σιωπή δεν ισοδυναμεί μόνο με αποχαύνωση από την έντεχνη πλύση εγκεφάλου της οποίας είμαστε αποδέκτες, αλλά συνιστά συγκατάβαση και συνενοχή στα τεκτενόμενα.
ΕΚΕΙ ΠΟΥ ΕΝΩ Η ΤΕΧΝΟΓΝΩΣΙΑ ΠΡΟΧΩΡΑ, Η ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑ ΟΠΙΣΤΟΔΡΟΜΕΙ
ΚΑΠΟΙΟΙ/ΕΣ ΠΟΥ ΔΙΕΡΩΤΟΝΤΑΙ ΠΟΙΟΣ/ΟΙ ΚΑΝΟΥΝ ΤΟΝ ΣΚΟΤΑΔΙΣΜΟ ΜΠΙΖΝΑ ΚΑΙ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΒΕΒΛΗΜΜΕΝΗ ΕΞΑΘΛΙΩΣΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΚΑΙ ΘΕΣΜΙΚΩΝ ΔΟΜΩΝ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΞΕΠΟΥΛΩΝΤΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΛΥΟΝΤΑΣ ΤΕΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΣΑΜΠΟΤΑΡΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΓΝΩΣΗΣ ΠΟΥ ΠΑΡΑΓΟΥΝ ΑΝΩΤΑΤΕΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΕΡΕΣ ΣΧΟΛΕΣ ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΔΕΚΑΕΤΙΑ
Γεωργία Βιβιλάκη
Φυσικοθεραπεύτρια