Της Βάννας Σφακιανάκη
Ως κεραυνός εν αιθρία και σαν να είναι κάτι τόσο φυσιολογικό και ευπρόσδεκτο που δεν σηκώνει συζήτηση, έπεσε η είδηση ότι ο ΔΕΣΦΑ σε συνεργασία με πέντε ακόμη διαχειριστές των Βαλκανίων από Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουγγαρία, Σλοβενία και Τσεχία προωθούν την ανάπτυξη ενός γιγαντιαίου δικτύου μεταφοράς υδρογόνου που θα εκτείνεται από την Ελλάδα μέχρι την Γερμανία.
«Το ενδιαφέρον της γερμανικής πλευράς, όπως τονίζουν στην «Κ» κύκλοι του ΔΕΣΦΑ που προωθεί το project Ελλάδας – Γερμανίας στο υδρογόνο, «επικεντρώνεται στη συμβολή που μπορεί να έχει η Ελλάδα για την εισαγωγή πράσινου υδρογόνου στη Γερμανία, ως κεντρικό μέρος ενός διαδρόμου εισαγωγής υδρογόνου που θα υποστηρίξει ενεργά την ενεργειακή μετάβαση της Γερμανίας και της Κεντρικής Ευρώπης». Πέρα από την εγγύτητα, μεταξύ των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας μας, σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους, αναγνωρίζονται «η ικανότητά της για χαμηλού κόστους παραγωγή πράσινου υδρογόνου, η γεωστρατηγική της θέση για τη διέλευση ποσοτήτων από τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική και η γεωπολιτική ασφάλεια που προσφέρει».». «Οι ανάγκες της Γερμανίας για υδρογόνο υπολογίζονται σε 130 τεραβατώρες ετησίως έως το 2030, εκ των οποίων οι 100 τεραβατώρες θα εισάγονται, με τη γερμανική κυβέρνηση να στρέφει το ενδιαφέρον της και στην Ελλάδα, η οποία φιλοδοξεί να γίνει παραγωγός και εξαγωγέας πράσινου υδρογόνου, σχέδιο που θα δώσει διέξοδο και στην πλεονάζουσα εγχώρια παραγωγή των ΑΠΕ.».[1]
“Αν οι Γερμανοί θέλουν υδρογόνο, αυτό μπορεί να είναι διέξοδος για τη δική μας ζήτηση με προϋπόθεση το μείγμα μας να καλύπτει πολύ περισσότερο χρόνο στη διάρκεια της ημέρας. Αυτή η καμπύλη που εμφανίζεται στην προημερήσια αγορά, κάνει ζημιά σε όλους και πρέπει να την εξομαλύνουμε. Επίσης η αφαλάτωση είναι εργαλείο αύξησης της ζήτησης“, είπε ο υπουργός ΠΕΝ, Θ. Σκυλακάκης, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο πλαίσιο του 6ου Renewable & Storage Forum.[2]
Εξαγωγή κοινωνικού και περιβαλλοντικού κόστους από τη Γερμανία στην Ελλάδα
Προφανώς δεν πρόκειται για εξομάλυνση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας στη διάρκεια του 24ώρου, αλλά για έναν τρόπο απρόσκοπτης εγκατάστασης νέων έργων ΑΠΕ για την παραγωγή του υδρογόνου που θα εξάγεται. Εξ’ άλλου ο Γενικός Γραμματέας του ΥΠΕΝ Αρ. Αϊβαλιώτης είπε ξεκάθαρα ότι η κυβέρνηση δεν είναι διατεθειμένη να δώσει εντολή στον ΑΔΜΗΕ να σταματήσει να δέχεται αιτήματα για όρους σύνδεσης, παρά το γεγονός ότι αναγνώρισε ότι υπάρχουν όρια στην αποθήκευση και τις εξαγωγές.[3]
Τέτοιου είδους σχέδια, όπως βέβαια και η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Αυστρίας – Γερμανίας[4] που ολοκληρώνουν τη μετατροπή της χώρας μας σε ενεργειακή αποικία, εξηγούν και τη στάση των «επενδυτών» της ενέργειας, που αν και διαπιστώνουν την αλλαγή του τοπίου της αγοράς δεν βλέπουν τα όριά του. Αυτό εκφράστηκε πολύ έντονα στο ετήσιο Forum για τις ανανεώσιμες πηγές και την αποθήκευση που οργάνωσε ο ιστότοπος energypress.gr. Στο Forum αυτό, που κανείς δεν χαρακτήρισε ως μονόπλευρο αν και φιλοξένησε αποκλειστικά το «επίσημο» αφήγημα για τα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, οι απόψεις που ακούστηκαν για τις αντιδράσεις ήταν στην καλύτερη περίπτωση προβληματισμός για το πως αυτές θα καμφθούν και στη χειρότερη ο ισχυρισμός ότι «Πίσω από τις τοπικές αντιδράσεις για τις ΑΠΕ υπάρχει μόνο πολιτικός εκβιασμός και εργαλειοποίηση»![5]
Πιέσεις για ένα Ειδικό Χωροταξικό που δεν θα περιορίζει τα έργα ΑΠΕ
Ο Γενικός Γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Ευθύμιος Μπακογιάννης στο πλαίσιο του 6ου Renewable & Storage Forum υποστήριξε ότι όποιος σε ένα σχεδιασμό είναι θετικός, είναι σαν να μην τον υπολογίζει κανείς, ενώ όταν κάποιος έχει αντιρρήσεις, έχει κάποια αντίδραση, έχει οποιαδήποτε μορφής άσκηση μιας διαφορετικής άποψης αυτόματα μπαίνει στο πάνελ… Άρα λοιπόν κάποιος ο οποίος θα ήθελε να ακουστεί η γνώμη του θα πρέπει να ξεκινήσει πρωτίστως εκφράζοντας, διατυπώνοντας, κάποια αντίρρηση![6]
Μπακογιάννης: …σήμερα Χωροταξικό για τις ΑΠΕ υπάρχει και είναι σε ισχύ. Το ότι έρχεται να γίνει μια επικαιροποίηση και λαμβάνοντας υπ’ όψη κάποια νέα σημερινά δεδομένα, έρχεται να το κάνει πιο σύγχρονο τόσο για τους επενδυτές όσο, κυρίως, στις υπηρεσίες που γνωμοδοτούν για να έχουν καλύτερη πληροφορία κατά τη φάση της εξέτασης του φακέλου όταν έρχεται να πάρει ΑΕΠΟ και χρειάζεται να γίνει σχετική γνωμοδότηση. Και γιατί αυτό; […] Όταν έγινε το Χωροταξικό το οποίο είναι θεσμοθετημένο σήμερα, τα γεωχωρικά δεδομένα στην Ελλάδα ήταν ελάχιστα. Και όχι μόνο ήταν ελάχιστα, ήτανε και πολύ δύσκολο για τις υπηρεσίες να τα βρουν. Σήμερα έχουμε μια πολύ μεγάλη γκάμα πληροφόρησης από δεδομένα, από θεσμικές γραμμές […] άρα όλη αυτή η πληροφορία σήμερα υπάρχει. Τι θα έρθει να κάνει αυτό το χωροταξικό; Θα έρθει να βάλει κάποια κριτήρια τα οποία ήδη υπάρχουν στο υφιστάμενο χωροταξικό, απλά θα έρθει να τα κάνει λίγο πιο συγκεκριμένα. Και η μεγάλη του, θα έλεγα, ιδιαιτερότητα είναι ότι, με βάση και τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, θα προσδιορίσει κάποιες «go to areas» οι οποίες, κατά την άποψή μου και ως καθηγητή πολεοδομίας, είναι πολύ δύσκολο να τις προσδιορίσεις σ’ ένα χάρτη. Γιατί είναι πάρα πολύ δύσκολο; Γιατί όταν εμφανιστεί ένας χάρτης με δέκα «go to areas» στην Ελλάδα, προφανώς αυτοί που βρίσκονται στις «go to areas» θα είναι όλοι στα κάγκελα! Ανεξάρτητα αν θα γεμίσει ή όχι με ανεμογεννήτριες η περιοχή αυτή όταν, από μόνο του βλέπεις ένα περίγραμμα σε μια περιοχή, όλοι αυτοί οι οποίοι βρίσκονται πέριξ ή σε επαφή με αυτή την περιοχή, αυτόματα, είναι γι’ αυτούς ένα κόκκινο πανί. Θέλει λοιπόν πολλή προσοχή στη χαρτογραφική απόδοση την οποία ήδη τώρα έχουμε ολοκληρώσει […] Εκτός από το χωροταξικό των ΑΠΕ έχουμε σε εξέλιξη και είναι θεσμοθετημένα και μια σειρά από άλλα σχέδια τα οποία εξειδικεύουν τα θέματα των ανανεώσιμων πηγών. Έχουμε ολοκληρώσει τα Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια στη χώρα, […] έχουν εξειδικεύσει το υφιστάμενο Χωροταξικό των ΑΠΕ σε πολύγωνα τα οποία ουσιαστικά δίνουν σημαντικές κατευθύνσεις […] Και επίσης τα προηγούμενα χρόνια είχαμε ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ σε αρκετές περιοχές που κι αυτά έδιναν αντίστοιχες κατευθύνσεις […] Σήμερα είναι σε εξέλιξη ένα πολύ μεγάλο πρόγραμμα πολεοδομικής μεταρρύθμισης με τα Τοπικά και τα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια που θα έρθουν ουσιαστικά να επικαιροποιήσουν όλο αυτό το καθεστώς των χρήσεων γης […] άρα πιστεύω ότι το Ειδικό Χωροταξικό των ΑΠΕ που όπως σας είπα δεν θα είναι κάτι μαγικό, κάτι φοβερό, το οποίο θα έρθει να επιλύσει ένα πρόβλημα που σήμερα δεν υπάρχει, θα έρθει απλά να επικαιροποιήσει τα κριτήρια με τα οποία καθορίζονται οι περιοχές που είναι προτεραιότητα, …που είναι κατάλληλες ή άμεσης προτεραιότητας.
Δημοσιογράφος: Κύριε Υπουργέ υπάρχει η αίσθηση ότι τα Περιφερειακά Χωροταξικά στα οποία αναφερθήκατε έχουν ενσωματώσει σε κάποιο βαθμό την πίεση των τοπικών κοινωνιών και αυτό στα μάτια των επενδυτών ή των υποψήφιων επενδυτών σηματοδοτεί ίσως κι ένα φόβο ότι και το Ειδικό Χωροταξικό το οποίο θα βγάλετε σε διαβούλευση θα έχει πιο περιοριστική λογική, θα έχει, ίσως, ας πούμε, μια προσπάθεια να…, για πολιτικούς λόγους, να αποδεχθεί μια πίεση η οποία είναι αντιεπιστημονική σε πολλές περιπτώσεις και μη βάσιμη τέλος πάντων.
Μπακογιάννης: Δεν μπορώ να πω ότι δεν λαμβάνονται υπ’ όψη στο σχεδιασμό που κάνουμε τώρα στο Χωροταξικό τα Περιφερειακά Χωροταξικά. Προφανώς καταλαβαίνετε, -και το είπατε και μόνος σας- δεν μπορεί να γίνει ένας σχεδιασμός -δεν θα έχει και την τύχη από τις προσφυγές που θα γίνουν- κόντρα στις τοπικές κοινωνίες.
Άγνωστο πότε θα υπάρξει αναθεωρημένο χωροταξικό
Μπακογιάννης: …επίσης να σας πω ότι από τη στιγμή που θα βγει σε διαβούλευση υπάρχει ένας κύκλος χρονικής ολοκλήρωσης που κυμαίνεται -ανάλογα με το πόσες θα είναι οι αντιδράσεις, πόσες θα είναι οι συγκρούσεις και προφανώς την πολιτική ωρίμανση που θα υπάρχει από την πολιτική ηγεσία- που να κυμαίνεται από τρεις μήνες έως ένα, δύο, τρία χρόνια, δεν μπορεί κανείς αυτό να το προβλέψει, ανάλογα με την αποδοχή που θα έχει αυτό το σχέδιο.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Πράσινο υδρογόνο από την Ελλάδα στη Γερμανία, kathimerini.gr
[2] Σκυλακάκης: Γιατί θα έχουμε βίαιους επενδυτικούς κύκλους στις ΑΠΕ – Διέξοδος το demand response στις ενεργειακές κοινότητες, energypress.gr
[3] Φουντώνουν τα ρίσκα για τις ΑΠΕ, τι ζητά η αγορά, euro2day.gr
[4] Ξεχάστε την απευθείας ηλεκτρική σύνδεση με Αυστρία-Γερμανία!, edromos.gr
[5] Αλεξανδράτου (WRE): Πίσω από τις τοπικές αντιδράσεις για τις ΑΠΕ υπάρχει μόνο πολιτικός εκβιασμός και εργαλειοποίηση, energypress.gr
[6] Ευθύμιος Μπακογιάννης | ΓΓ Χωρικού Σχεδιασμού & Αστικού Περιβ., Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, youtube.com
