Αύξηση του καρκίνου του θυρεοειδούς παρατηρείται στην Κρήτη, μια αύξηση που αφορά τόσο ενήλικες όσο παιδιά και εφήβους, και η οποία συνδέεται επιστημονικά κυρίως με τη ραδιενέργεια.
Χαρακτηριστικό της αύξησης είναι ότι στις 10 επεμβάσεις θυρεοειδούς που διενεργούνται στην κλινική ΩΡΛ του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ηρακλείου, οι 7 αφορούν καρκίνο.
Η επιστημονική κοινότητα πλέον ενοχοποιεί το πυρηνικό ατύχημα στο Τσέρνομπιλ, το 1986, για την αύξηση αυτή (που δεν αφορά την Κρήτη μόνο προφανώς), δεδομένων των στοιχείων της κίνησης του νέφους προς τα Βαλκάνια και στη συνέχεια στον ελλαδικό χώρο, ενώ στην Κρήτη η βροχόπτωση λίγες μέρες μετά το Τσέρνομπιλ, και ενόσω το ραδιενεργό νέφος κάλυπτε τη χώρα μας, ήταν η εντονότερη των τότε τελευταίων πενήντα ετών, οπότε εκτιμάται ότι η γη «ποτίστηκε» με ραδιενέργεια. Μάλιστα τα ποσοστά του συγκεκριμένου καρκίνου φαίνεται να είναι μεγαλύτερα στη Δυτική Κρήτη, με περιοχές του δήμου Αγίου Βασιλείου και του Αμάριου να έχουν τα περισσότερα στο Ρέθυμνο.
Άλλοι παράγοντες της αύξησης φαίνεται πως είναι γενικότερα η ρύπανση του περιβάλλοντος, η χρήση φυτοφαρμάκων, και βέβαια η κληρονομικότητα.
Ωστόσο, η καλή είδηση είναι πως πρόκειται για έναν «καλό καρκίνο», όπως λένε χαρακτηριστικά οι επιστήμονες, με την έννοια ότι έχει σχεδόν άριστα αποτελέσματα όταν γίνει έγκαιρη διάγνωση, χειρουργηθεί και αφαιρεθεί εντελώς ο αδένας.
Σημαντικό είναι οι άνθρωποι που έχουν οικογενειακό ιστορικό ή έχουν δεχθεί ακτινοβολία στο κεφάλι ή στον τράχηλο νωρίτερα στη ζωή τους, να προχωρούν σε προληπτικές εξετάσεις, ώστε αν υπάρχει κάποιος ύποπτος όζος να διαγνωστεί έγκαιρα. Άλλωστε τα τελευταία χρόνια υπάρχει στη διάθεση της επιστημονικής κοινότητας και της κοινωνίας, ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο, ο υπέρηχος για τον εν λόγω καρκίνο, που έχει πολύ καλά αποτελέσματα, μπορεί να εκφράσει την πιθανότητα κακοήθειας και βοηθά τους γιατρούς στη διάγνωση.
Τα παραπάνω επισημανθήκαν στην πολύ ενδιαφέρουσα ενημερωτική εκδήλωση με θέμα «καρκίνος του θυρεοειδούς, τα νέα δεδομένα για διάγνωση και αντιμετώπιση», που διοργάνωσαν ο Όμιλος Εθελοντών κατά του καρκίνου «ΑΓΚΑΛΙΑΖΩ – Παράρτημα Ηρακλείου» και ο Ιατρικός Σύλλογος Ρεθύμνου, στην αίθουσα εκδηλώσεων του Ιερού Ναού των Τεσσάρων Μαρτύρων.
«ΣΤΟ 38% Ο ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΔΕΚΑΕΤΙΑ»
Για την επιδημιολογική αύξηση του καρκίνου μίλησε ο κ. Εμμανουήλ Προκοπάκης, αν. καθηγητής ΩΡΛ Πανεπιστημίου Κρήτης, καθώς έχει διεξάγει με τους συνεργάτες του σχετική επιδημιολογική μελέτη για το νησί.
Όπως είπε χαρακτηριστικά, μιλώντας στην Κρητική Επιθεώρηση, «εφτά στους δέκα θυρεοειδείς που χειρουργούμε είναι καρκίνοι, ενώ ο συγκεκριμένος καρκίνος αφορά πλέον και μικρότερες ηλικίες, δηλαδή 15, 17, 18 χρόνων».
Στην παρουσίαση που έκανε στη διάρκεια της εκδήλωσης, ανέφερε πως από το 1990 μέχρι το 1997 το μέσο ποσοστό του καρκίνου του θυρεοειδούς στην Κρήτη ήταν 11,5%, ενώ ο μέσος όρος της τελευταίας δεκαετίας φτάνει το 38%.
Η άποψη του ιδίου, βάσει της μελέτης που έχει εκπονήσει είναι ότι η αύξηση αυτή οφείλεται σε αρκετούς παράγοντες, με σοβαρότερο όλων το πυρηνικό ατύχημα στο Τσερνόμπιλ, όπως είπε στην Κρητική Επιθεώρηση. «Προφανώς, το φαινόμενο αφορά και την υπόλοιπη χώρα, ωστόσο εμείς κάναμε μετρήσεις για την Κρήτη που είναι ένα κλειστό μοντέλο, ξέρουμε ο καθένας που ζει».
Ο ίδιος σημείωσε, επιχειρηματολογώντας για τη σύνδεση του Τσέρνομπιλ με τον καρκίνο του θυρεοειδούς, ότι το ατύχημα συνέβη στις 26 Απριλίου του 1986, και το ραδιενεργό νέφος εισήλθε στον ελλαδικό χώρο λίγες μετά, την Μ. Παρασκευή 2 Μαΐου και έμεινε μέχρι τουλάχιστον τις 9 Μαΐου. Παρουσίασε μάλιστα το έργο του Γαλλικού Ινστιτούτου Προστασίας Ραδιενέργειας και Πυρηνικής Ασφάλειας, μια κινούμενη γραφική αναπαράσταση της εξάπλωσης του ραδιενεργού σύννεφου που έφυγε από τον κατεστραμμένο πυρηνικό αντιδραστήρα στο Τσέρνομπιλ και ταξίδεψε πάνω από την Ευρώπη.
Με το δεδομένο ότι στην Κρήτη υπήρξε εντονότατη βροχόπτωση τις μέρες που είχε καλύψει το νέφος τη χώρα, εκτιμάται ότι «έβρεξε» ραδιενέργεια εκείνες τις μέρες στο νησί. Καίσιο δηλαδή, το ραδιενεργό στοιχείο που ανιχνεύεται σε έδαφος, φυτά αλλά και το νερό.
Μάλιστα, όπως τόνισε ο κ. Προκοπάκης, και αμερικανική μελέτη πρόσφατα έκανε λόγο για αυξημένη επίπτωση καρκίνου του θυρεοειδή στην Κρήτη.
Όσο για το τι μπορεί να γίνει σε επίπεδο πρόληψης, ο κ. Προκοπάκης σημείωσε ότι αν κάποιος έχει ιστορικό στην οικογένεια, πρέπει να κάνει υπέρηχο κάθε δυο τρία χρόνια μετά την τρίτη ή τέταρτη δεκαετία της ζωής του. Είναι, όπως τόνιισε, αντιμετωπίσιμος καρκίνος, αρκεί να βγει όλος ο αδένας, να γίνει καλό χειρουργείο δηλαδή και βέβαια να διαγνωστεί έγκαιρα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι είναι «ύπουλος» καρκίνος, δεν έχει ιδιαίτερα συμπτώματα. Αν δει κάποιος κάτι να αυξάνεται στο λαιμό του ή αν δει αυξομείωση στο βάρος του, θα πρέπει να απευθυνθεί σε ειδικό.
ΑΝΗΣΥΧΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΞΗΣΗ
Για τους όζους και τον Καρκίνο Θυρεοειδούς στους Ενήλικες, μίλησε η ενδοκρινολόγος Βαλεντίνα Γιουλούντα – Πέτκοβα, τονίζοντας ότι αυτό που ανησυχεί την ιατρική κοινότητα είναι ότι η συχνότητά του αυξάνεται ολοένα τα τελευταία χρόνια.
Σε μεγάλο βαθμό βέβαια, όπως είπε, η αύξηση οφείλεται στην αυξημένη δυνατότητα διάγνωσης λόγω και του υπέρηχου που βρίσκει τη νόσο σε πολύ πρώιμα στάδια, ωστόσο και η κα Γιουλούντα τόνισε πως ο βασικός παράγοντας είναι η ραδιενέργεια.
«Σε διεθνές συνέδριο, πρόσφατα, όταν ένας έλληνας πυρηνικός γιατρός αναφέρθηκε στη συχνότητα και στην επιθετικότητα του καρκίνου, είδε γιατρούς από την Κρήτη στο ακροατήριο και είπε ότι αυτά που λέει δεν ισχύουν για την Κρήτη, εκεί έχετε άλλο θεό, είπε χαρακτηριστικά. Τα κρούσματα εδώ είναι περισσότερα.
Σε μεγάλο βαθμό αυτό οφείλεται στο Τσέρνομπιλ. Και σε πανευρωπαϊκό, αλλά ειδικότερα σε βαλκανικό επίπεδο γιατί το μεγαλύτερο μέρος του νέφους κατέβηκε στα Βαλκάνια και αυτό που φαίνεται είναι ότι μερικές μέρες μετά το ατύχημα, υπήρξε μια μεγάλη βροχόπτωση στην Κρήτη με αποτέλεσμα το ραδιενεργό νέφος να ποτίσει το νησί».
Η ίδια υπογράμμισε τη σημασία του υπερηχογραφήματος στη διάγνωση. «Παλιά μπορούσαμε να υποψιαστούμε καρκίνο στον θυρεοειδή μόνο με την ψηλάφηση. Τώρα με το υπερηχογράφημα είναι μεγάλη η ευκρίνεια. Πρόκειται για έναν καλό καρκίνο. Σχεδόν όλα τα περιστατικά αντιμετωπίζονται επιτυχώς με έγκαιρη διάγνωση και καλό χειρουργείο, με πλήρη ίαση», είπε.
ΣΥΧΝΟΤΕΡΕΣ ΟΙ ΚΑΚΟΗΘΕΙΕΣ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΕΦΗΒΟΥΣ
Την αύξηση της εμφάνισης καρκίνου του θυρεοειδούς σε παιδιά και εφήβους, τόνισε ο ενδοκρινολόγος Κωνσταντίνος Ανυφαντάκης. Χαρακτηριστικό είναι πως παραμένουν σπανιότεροι οι όζοι στα παιδιά, σε σχέση με τους ενήλικες, αλλά πολύ συχνότερα είναι κακοήθεις.
«Όλο και συχνότερα εμφανίζεται καρκίνος του θυρεοειδούς σε παιδιά και εφήβους. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά είναι ότι, ναι, μεν, είναι οι όζοι σπανιότεροι στα παιδιά και πολύ συχνότεροι στους ενήλικες, αλλά πολύ συχνότερα είναι κακοήθεις.
Πολύ συχνά κατά τη διάγνωση βρίσκουμε απομακρυσμένες μεταστάσεις όπως στους λεμφαδένες. Παρά το ότι είναι σπανιότερη δηλαδή, είναι προχωρημένη κατά τη διάγνωση», σημείωσε ο κ. Ανυφαντάκης.
Το καλό είναι, τόνισε ο ίδιος, ότι από καρκίνο του θυρεοειδούς είναι πολύ σπάνιο να πεθάνει ένα παιδί ή ένας έφηβος. «Η χειρουργική αντιμετώπιση είναι η πρώτη αντιμετώπιση και στη συνέχεια η λήψη ραδιενεργού ιωδίου. Είναι μια νόσος ιάσιμη σχεδόν στο 100%. Με τη βοήθεια των υπερήχων, δε, διαγιγνώσκεται ο καρκίνος σε πολύ πρώιμα στάδια και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Αντιμετωπίζουμε καρκίνους, οι οποίοι δεν σκοτώνουν».
Ο παιδίατρος βέβαια είναι αυτός που θα πει αν κάποιο παιδί πρέπει να ελεγχθεί για θυρεοειδή. Αν έχουν κάποιο σύνδρομο, αν είχαν κάποιον παλιότερο καρκίνο, τα παιδιά γονέων με καρκίνο θυρεοειδούς, αυτά πρέπει να ελέγχονται τακτικά. Αν δεν υπάρχουν αυτά, ο παιδίατρος θα κρίνει αν πρέπει να γίνει έλεγχος, δεν πρέπει οι γονείς να πανικοβάλλονται λόγω της αύξησης που έχει παρατηρηθεί.
Ο κ. Ανυφαντάκης τόνισε πως στατιστικά στοιχεία υπάρχουν, όμως δεν έχει υπάρξει μεγάλη μελέτη.
Όμως, όπως έγινε γνωστό πριν λίγες ημέρες, σε ιατρικό συνέδριο στην Αθήνα, αναμένεται να ξεκινήσει μια μελέτη σε πανελλαδικό επίπεδο για τον καρκίνο του θυρεοειδούς, σε ό,τι αφορά τα ποσοστά, τις περιοχές με τα περισσότερα κρούσματα και τους παράγοντες στους οποίους οφείλεται η αύξηση αυτή.
«Στα ιατρεία μας βλέπουμε όλο και συχνότερα περιστατικά και σε μικρές ηλικίες, ίσως λίγο περισσότερα στη Δυτική Κρήτη. Η μεγάλη επιστημονική μελέτη που θα γίνει σε πανελλαδικό επίπεδο καλείται να αποδείξει αυτό που εικάζουμε και βλέπουμε στα ιατρεία μας», είπε ο κ. Ανυφαντάκης.
ΕΞΕΤΑΣΗ ΑΝΑΦΟΡΑΣ Ο ΥΠΕΡΗΧΟΣ
Εξέταση αναφοράς για τον καρκίνο του θυρεοειδούς, χαρακτήρισε τον υπέρηχο η κα Έλενα Δρακωνάκη, ακτινολόγος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Κρήτης.
«Με σύγχρονα μηχανήματα και τα νέα εργαλεία έχουμε πολύ μεγάλη προσέγγιση στην τελική διάγνωση του ασθενούς, πριν ο ίδιος χειρουργηθεί. Ο στόχος του υπέρηχου είναι ο χαρακτηρισμός των όζων σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συνάφεια με το τελικό αποτέλεσμα του χειρουργείου, ώστε να προβλέψουμε τι έχει ο ασθενής και να κάνουμε καλύτερο σχεδιασμό της θεραπείας. Μπορούμε να εκφράσουμε την πιθανότητα της κακοήθειας. Μπορούμε να βοηθήσουμε το γιατρό να εκτιμήσει, πόσο ύποπτος είναι ένα όζος και αυτό αφορά ενήλικες και παιδιά. Είναι μια διαδεδομένη εξέταση, ευρέως διαθέσιμη».
Η ίδια αναφέρθηκε επίσης και στην παρακέντηση και τα νεότερα δεδομένα με καυτηριασμό ή λέιζερ γα θεραπεία.
Για το ραδιενεργό ιώδιο στη μάχη κατά του καρκίνου του θυρεοειδούς μίλησε η κα Σ. Κουκουράκη, αν. καθηγήτρια Πυρηνικής Ιατρικής Πανεπιστημίου Κρήτης.
Η χορήγηση ραδιενεργού ιωδίου γίνεται μετά την χειρουργική απομάκρυνση του θυρεοειδούς αδένα, για την καταστροφή υπολειμμάτων.
ΟΜΑΔΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ – ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΟΛΟΓΙΑ
Ομάδα υψηλού κινδύνου για εμφάνιση καρκίνου θυρεοειδούς, είναι οι άνθρωποι που έχουν οικογενειακό ιστορικό, οι άνθρωποι που έχουν υποστεί κάποια ακτινοβολία στο κεφάλι ή στον τράχηλο, ειδικά στην παιδική ηλικία, οι μικρές ηλικίες κάτω των 20 που θα ψηλαφίσει ο ενδοκρινολόγος κάτι ύποπτο και οι μεγάλες πάνω από 60. Άνθρωποι που ζουν σε περιοχές με ραδιενέργεια.
Επίσης οι φυσιολογικές εξετάσεις αίματος δεν αποκλείουν την παρουσία μιας κακοήθειας. Χρειάζεται εξειδικευμένη εξέταση.
Ο συγκεκριμένος καρκίνος, κατά κανόνα, δεν δημιουργεί ενοχλήσεις και συχνά η διάγνωση γίνεται στα πλαίσια διερεύνησης ενός όζου που βρέθηκε τυχαία. Σε λίγες περιπτώσεις μπορεί να υπάρχει διόγκωση των λεμφαδένων του τραχήλου ως πρώτη εκδήλωση της πάθησης. Σε σπάνιες περιπτώσεις επιθετικού καρκίνου, μπορεί η πρώτη εκδήλωση να είναι βράχνιασμα της φωνής και δυσκολία κατάποσης. Κάθε διόγκωση στην περιοχή του τραχήλου πρέπει να μας οδηγήσει στο γιατρό.