Σχεδόν κάθε μέρα Ιγιάντ Χαλάκ διέσχιζε την Πύλη των Λεόντων υπό το βλέμμα των ισραηλινών αστυνομικών για να πάει στο σχολείο του στην Παλιά Πόλη της Ιερουσαλήμ. Όμως το Σάββατο σκοτώθηκε από την αστυνομία και από τότε η οργή των Παλαιστινίων δεν λέει να κοπάσει.
Σάββατο 30 Μαΐου, στη συνοικία Ουάντι ελ-Τζοζ, κάτω από το Όρος των Ελαιών, στην Ανατολική Ιερουσαλήμ: ο Ιγιάντ Χαλάκ, ένα ευγενικό αγόρι, λάτρης της κηπουρικής και συλλέκτης αρωμάτων, σύμφωνα με τον θείο του, τον Ουσάμα, πίνει το τσάι που του έχει ετοιμάσει η μητέρα του και πηγαίνει μαζί με τη δασκάλα του στο σχολείο Έλουιν αλ-Κοντς, που βρίσκεται κάτω από την πλατεία των Τζαμιών.
Μεγαλόσωμος, με φαρδιές πλάτες και μαύρα μαλλιά, ο Ιγιάντ Χαλάκ είναι επιβλητικός σωματικά. Όμως αυτός ο 32χρονος άνδρας έχει το μυαλό ενός παιδιού οκτώ ετών.
Εδώ και έξι χρόνια, ο Ιγιάντ φοιτά σ’ αυτό το σχολείο της Ιερουσαλήμ που ασχολείται με ανθρώπους με συγγενή μειονεκτήματα.
Ο Ιγιάντ λατρεύει το σχολείο και κατά την κορύφωση της κρίσης του κορονοϊού υπέφερε που δεν μπορούσε να πάει σ’ αυτό, λένε συγγενείς του στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Το σπίτι της οικογένειας βρίσκεται σε απόσταση δέκα λεπτών με τα πόδια από το σχολείο, ακριβώς πίσω από την Παλιά Πόλη. Καθώς ο Ιγιάντ είναι αυτιστικός, η μητέρα του, η Ράνα, τον συνόδευε επί χρόνια μέχρι το σχολείο.
Τους τελευταίους μήνες ωστόσο, η οικογένεια τού έμαθε να πηγαίνει μόνος στο σχολείο. «Παρακολουθούσα πάντα πού βρισκόταν, ήμασταν σε επαφή στο WhatsApp», ψιθυρίζει η μητέρα του που φορά το μαύρο πέπλο του πένθους και τα χέρια της τρέμουν.
Εκείνο το πρωί του Σαββάτου, μια δασκάλα έκανε τη διαδρομή με τον Ιγιάντ. Όμως μόλις έφθασαν στην Πύλη των Λεόντων, η κατάσταση πήρε άσχημη τροπή.
«Τον διέταξαν»
Ο Ιγιάντ έψαχνε στην τσέπη του για το τηλέφωνό του. Αστυνομικοί νόμισαν ότι έβγαζε όπλο.
Σύμφωνα με ανακοίνωση της αστυνομίας, μέλη των δυνάμεων της τάξης «διέταξαν» τον Ιγιάντ να σταματήσει την κίνησή του, μετά «άρχισαν να τον ακολουθούν πεζοί».
«Στη διάρκεια αυτής της καταδίωξης, αξιωματικοί άνοιξαν πυρ εναντίον του υπόπτου», σύμφωνα με την ίδια πηγή.
«Η δασκάλα του είπε στους αστυνομικούς πως ήταν ανάπηρος και τους ζήτησε να ελέγξουν την ταυτότητά του, όμως την κράτησαν παράμερα και (…) πυροβόλησαν», λέει από την πλευρά του ο πατέρας του Ιγιάντ, ο Χέιρι, που έχασε τον μοναχογιό του.
Ο τριαντάχρονος σκοτώθηκε με δύο σφαίρες, σύμφωνα με την οικογένεια, η οποία πήρε τη σορό του μετά τη νεκροψία.
Πώς η αστυνομία των ισραηλινών συνόρων, που ελέγχει την πρόσβαση στην Παλιά Πόλη, μπόρεσε να πυροβολήσει εναντίον αυτού του άνδρα που περνούσε από εκεί κάθε μέρα, αναρωτιέται η οικογένεια.
Αυτός που πυροβόλησε είχε στρατολογηθεί πρόσφατα στη μονάδα και «πίστευε πως βρισκόταν σε πραγματικό κίνδυνο», σύμφωνα με τον δικηγόρο του. Όμως ο Ιγιάντ δεν ήταν οπλισμένος.
Η οικογένεια, από την πλευρά της, θέλει να δει τις εικόνες, καθώς η Παλιά Πόλη είναι γεμάτη κάμερες επιτήρησης.
«Κάθε κολώνα έχει τρεις κάμερες, αν περάσει ένα κουνούπι, το ξέρουν πως πέρασε. Γιατί δεν δίνουν στη δημοσιότητα αυτές τις εικόνες;», λέει ο πατέρας με υγρά μάτια.
Όμως οι εικόνες αυτές μπορεί να πυροδοτήσουν μια έκρηξη, καθώς συγκρίνονται με εκείνες του Τζορτζ Φλόιντ, του άοπλου Αφροαμερικανού που σκοτώθηκε την περασμένη εβδομάδα από έναν αστυνομικό στη Μινεάπολις και ο φόνος του έδωσε το έναυσμα για διαδηλώσεις σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες.
«Η ζωή των Παλαιστινίων μετράει»
Στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, αραβικό έδαφος που κατελήφθη το 1967 και προσαρτήθηκε από το Ισράηλ, χιλιάδες άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους αργά το βράδυ της Κυριακής για την κηδεία του Ιγιάντ Χαλάκ.
Ο παλαιστίνιος πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς κατήγγειλε ένα «έγκλημα πολέμου» και μια «εκτέλεση». Ο ισραηλινός υπουργός Άμυνας Μπένι Γκαντζ εξέφρασε τα «συλλυπητήριά» του στην οικογένεια και είπε πως θα πιέσει για τη διεξαγωγή μιας «ταχείας» έρευνας.
Στα αραβικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το hashtag #PalestinianLivesMatter («Η ζωή των Παλαιστινίων μετράει») διασταυρώνεται με το #Blacklivesmatter, κίνημα και κραυγή αντιρατσιστικής συσπείρωσης στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Στην περίπτωση του Ιγιάντ, «πρόκειται για κατοχή, όχι για φυλετικές διακρίσεις», λέει στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Αϊμάν Όντεχ, επικεφαλής του «Ενωμένου Ψηφοδελτίου» των ισραηλινών αραβικών κομμάτων.
Στην άκρη του στενού δρόμου όπου κατοικεί η οικογένειας Χαλάκ, δύο χρωματιστές σκηνές –μία για τους άνδρες, μία για τις γυναίκες– έχουν στηθεί γι’ αυτό το πένθος στην παράξενη εποχή της Covid-19, με μπουκάλια αντισηπτικού τζελ διαθέσιμα πάνω σε χαμηλά τραπέζια.
Καθώς οι παλαιστίνιοι ηγέτες δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στην Ιερουσαλήμ, τα συλλυπητήριά τους στην οικογένεια εξέφρασαν οι επικεφαλής του «Ενωμένου Ψηφοδελτίου». «Το μαρτύριο του Ιγιάντ αύξησε το επίπεδο του θυμού του πληθυσμού», λέει ο Όντεχ.
Οι επόμενες εβδομάδες μπορεί να αποδειχθούν κρίσιμες, καθώς η νέα ισραηλινή κυβέρνηση αναμένεται να παρουσιάσει από την 1η Ιουλίου τη στρατηγική της για την εφαρμογή του σχεδίου της κυβέρνησης Τραμπ για τη Μέση Ανατολή, το οποίο προβλέπει την προσάρτηση τμημάτων της κατεχόμενης Δυτικής Όχθης.
Διαδηλώσεις προβλέπονται εναντίον αυτού του σχεδίου στο Ισραήλ, όμως «ο φόνος του Ιγιάντ θα είναι στην καρδιά» των επόμενων συγκεντρώσεων, υπογραμμίζει ένα στέλεχος του αραβικού ψηφοδελτίου.
Ο θυμός δεν θα ξαναδώσει στους Χαλάκ τον γιο τους. «Ο Ιγιάντ ειναι πλέον στα χέρια του Θεού και είμαι βέβαιος πως είναι ευτυχισμένος», ψιθυρίζει η μητέρα του και αγκαλιάζει τη φωτογραφία του γιου της, σαν να ήταν ακόμη εκεί.