Ολοταχώς προς την ίδρυση κράτους οδεύουν οι Κούρδοι του Ιράκ, οι οποίοι προετοιμάζουν δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία τους στις 25 Σεπτεμβρίου.
Πολλές χώρες βρίσκονται σε αναβρασμό, κυρίως το Ιράκ, η Τουρκία και το Ιράν, ενώ δεκάδες ακόμη κράτη σχεδιάζουν τις αντιδράσεις τους για την επόμενη μέρα που από κάθε άποψη θα είναι ιστορική και θα επηρεάσει τις εξελίξεις για πολλά χρόνια. Το γεγονός ότι οι Κούρδοι έχουν συμπεριλάβει στο δημοψήφισμα και το πλούσιο σε πετρέλαιο Κιρκούκ αυξάνει περαιτέρω την ένταση.
Ο πρόεδρος του αυτόνομου ιρακινού Κουρδιστάν, Μασούντ Μπαρζανί, έστειλε μήνυμα στην Βαγδάτη, ότι οι Κούρδοι του Ιράκ θα χαράξουν τα σύνορα δικού τους κράτους αν η κεντρική κυβέρνηση δεν αποδεχθεί το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία.
Μιλώντας στο BBC ο Μπαρζανί είπε ότι σε περίπτωση που οι Κούρδοι ταχθούν υπέρ της απόσχισης θα επιδιώξει μια συμφωνία με την ιρακινή κυβέρνηση, που έχει απορρίψει ως αντισυνταγματικό το δημοψήφισμα.
Προειδοποίησε, μάλιστα, ότι οι Κούρδοι θα πολεμήσουν οποιονδήποτε προσπαθήσει να αλλάξει διά της βίας την «πραγματικότητα» στο πλούσιο σε πετρέλαια Κιρκούκ.
Κούρδοι μαχητές Πεσμεργκά (σσ έτσι ονομάζονται οι Κούρδου του Ιράκ) έχουν αναλάβει τον έλεγχο της πλούσιας σε πετρέλαια πόλης, όπου ζουν μεγάλοι πληθυσμοί Αράβων και Τουρκμένων καθώς και άλλες περιοχές που διεκδικεί η Βαγδάτη την τελευταία τριετία και από τις οποίες έχουν εκδιώξει τις δυνάμεις του «Ισλαμικού Κράτους».
Ωστόσο, σιϊτικές πολιτοφυλακές έχουν διαμηνύσει ότι δεν θα επιτρέψουν να συμπεριληφθεί το Κιρκούκ σ’ ένα ανεξάρτητο Κουρδιστάν.
Το δημοψήφισμα θα διεξαχθεί στις 25 Σεπτεμβρίου στις τρεις περιοχές του Ιρακινού Κουρδιστάν – Νταχούκ, Ερμπίλ και Σουλεϊμανίγιε – καθώς και «περιοχές του Κουρδιστάν που βρίσκονται εκτός του ελέγχου της περιφερειακής κυβέρνησης», περιλαμβανομένου του Κιρκούκ και του Σιντζάρ.
Κούρδοι αξιωματούχοι έχουν πει ότι το αναμενόμενο «ναι» στο δημοψήφισμα δεν θα πυροδοτήσει μια αυτόματη ανακήρυξη της ανεξαρτησίας, αλλά μάλλον θα χρησιμοποιηθεί ως ατού στις μακρές διαπραγματεύσεις με την Βαγδάτη για την απόσχιση.
«Είναι το πρώτο βήμα. Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που ο λαός στο Κουρδιστά θα αποφασίσει ελεύθερα για το μέλλον του», δήλωσε ο Μασούντ Μπαρζανί. «Μετά από αυτό θα αρχίσουμε συνομιλίες με τη Βαγδάτη για να καταλήξουμε σε μια συμφωνία για τα σύνορα, τους υδάτινους πόρους και τα πετρέλαια. Θα κάνουμε αυτά τα βήματα κι αν δεν τα αποδεχθούν, αυτό θα είναι ένα άλλο θέμα», πρόσθεσε.
Οι Κούρδοι είναι η τέταρτη μεγαλύτερη εθνοτική ομάδα στη Μέση Ανατολή. Στο Ιράκ αποτελούν περίπου το 15%-20% του πληθυσμού των 37 εκατομμυρίων. Υπέστησαν επί δεκαετίες ωμή καταπίεση, μέχρι τη στιγμή που απέκτησαν μια de facto αυτονομία την 10ετία του 1990.
Πώς θα επηρεαστεί η Ελλάδα και η ευρύτερη περιοχή
Η υπόθεση του δημοψηφίσματος αφορά και την Ελλάδα. Σε δηλώσεις του στο Αθηναϊκό Πρακτορείο, ο Σωτήρης Ρούσσος, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και υπεύθυνος του Κέντρου Μεσογειακών, Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών, επισημαίνει, ότι με τη δρομολόγηση ίδρυσης κουρδικού κράτους αμφισβητείται στην πράξη η διευθέτηση των συνόρων από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Εκφράζει ταυτόχρονα έναν προβληματισμό, τονίζοντας ότι «αν όντως βρισκόμαστε σε αυτό το σημείο τότε ανοίγουμε το κουτί της Πανδώρας» και εκτιμά ότι «μια αμφισβήτηση των συνόρων της Τουρκίας δεν θα περιοριστεί στην Ανατολή αλλά θα επηρεάσει το σύνολο της συνοριακής διευθέτησης στην περιοχή και στα δυτικά, Αιγαίο και Βαλκάνια».
Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο Σταύρος Δρακουλαράκος, υποψήφιος διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας, αρχισυντάκτης στο Κέντρο Μεσογειακών Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών (CEMMIS) και εμπειρογνώμων ερευνητής στο Κέντρο για το Θρησκευτικό Πλουραλισμό στη Μέση Ανατολή (CRPME).
Μιλώντας στο Αθηναϊκό Πρακτορείο, ο Σ. Δρακουλαράκος τονίζει ότι «οι γεωπολιτικές επιπτώσεις εντός της ευρύτερης περιοχής καθίστανται ήδη ταχέως αντιληπτές» και εκφράζοντας τον δικό του προβληματισμό εκτιμά ότι «η αντίδραση της Τουρκίας δύναται να λάβει τη μορφή -όπως στο πρόσφατο παρελθόν- του ανοίγματος των προσφυγικών ροών με αποδέκτη την Ελλάδα, ή ακόμα και την επαναφορά της αμφισβήτησης της συνθήκης της Λωζάννης του 1923».
Ο Σ. Ρούσσος σημειώνει ότι «το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία του ιρακινού Κουρδιστάν εγείρει μια σειρά από ερωτήματα σε τρία επίπεδα. Πρώτον, στο επίπεδο του ίδιου του κράτους του Ιράκ, δεύτερον στο επίπεδο της περιφερειακής συγκρότησης των κρατών της Μέσης Ανατολής και τέλος σε διεθνές παγκόσμιο επίπεδο».