Στις 19 Δεκεμβρίου, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπέντζαμιν Νετανιάχου έλαβε την πρώτη δόση του εμβολίου Pfizer-BioNTech κατά της COVID-19 σε ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση και πανηγυρικό κλίμα. Αυτή η κίνηση σηματοδότησε μια εθνική εκστρατεία εμβολιασμού που «τρέχει» με ξέφρενους ρυθμούς.
Η χώρα υπερέβη την Πέμπτη το όριο των δύο εκατομμυρίων ανθρώπων που έκαναν την πρώτη δόση του, με τον εμβολιασμό μιας παιδοκόμου στα κεντρικά της χώρας, ο οποίος προβλήθηκε ευρέως στα ΜΜΕ και στον οποίο παρέστη ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου.
«Είμαι η 2 εκατομμυριοστή», έγραφε ένα μικρό πλακάτ που κρατούσε η Ισραηλινή, η οποία εμβολιάστηκε σήμερα στην πόλη Ράμλα, κοντά στο Τελ Αβίβ. Σχεδόν το 20% του πληθυσμού της χώρας έχει εμβολιαστεί σε περίπου τρεις βδομάδες – το υψηλότερο ποσοστό στον κόσμο.
Οι παράγοντες της επιτυχίας
Πολλοί παράγοντες άνοιξαν το δρόμο για το Ισραήλ ώστε να πρωτοστατήσει στον παγκόσμιο αγώνα εμβολιασμού. Όντας μια σχετικά μικρή χώρα – τόσο σε έκταση όσο και σε τον πληθυσμό – είναι κάτι σίγουρα βοήθησε. Η ύπαρξη ψηφιοποιημένου εθνικού συστήματος υγειονομικής περίθαλψης που απαιτεί την εγγραφή όλων των πολιτών, επίσης ήταν μια σημαντική παράμετρος. Επιπλέον, σε αντίθεση με άλλα κράτη, η ισραηλινή κυβέρνηση δεν δίστασε να επιστρατεύσει δυνάμεις του στρατού –όντως μια από τις πιο μιλιταριστικές κοινωνίες του κόσμου- για να συνδράμουν στη διαχείριση και τη διανομή των εμβολίων.
Υπάρχει επίσης μια πολιτική διάσταση στον γρήγορο ρυθμό με τον οποίο εξελίσσονται οι εμβολιασμοί στο Ισραήλ, καθώς ο πρωθυπουργός Νετανιάχου αγωνίζεται για πολιτική επιβίωση και η νίκη στον αγώνα του εμβολιασμού μπορεί να συμβάλει σε μια νέα δική του εκλογική επιτυχία στις προσεχείς εκλογές του Μαρτίου.
Προτίμησαν να πετάξουν χιλιάδες εμβόλια
Αλλά υπάρχει και μια σκοτεινή πλευρά στην «ιστορία επιτυχίας των εμβολίων» του Ισραήλ: Ενώ εμβολιάζει τους πολίτες της έναντι της COVID-19 με ασυναγώνιστο ρυθμό, η ισραηλινή κυβέρνηση δεν κάνει τίποτα για να εμβολιάσει εκατομμύρια Παλαιστινίους που ζουν υπό τη στρατιωτική κατοχή της. Σε μια σκληρή ειρωνεία που αντανακλά τις ιεραρχήσεις του ισραηλινού κράτους, εκατοντάδες δόσεις εμβολίων που πλησίαζαν στην ημερομηνία λήξης τους, φέρεται να πετάχτηκαν από τα ισραηλινά νοσοκομεία την περασμένη εβδομάδα, όταν την ίδια στιγμή εκατομμύρια Παλαιστίνιοι στερούνται το εμβόλιο!
Πράγματι, ενώ το πρόγραμμα εμβολιασμού στο Ισραήλ περιλαμβάνει τους Παλαιστίνιους πολίτες της χώρας, δεν περιλαμβάνει περίπου πέντε εκατομμύρια Παλαιστίνιους που ζουν στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα. Από το 1967, αυτά τα δύο παλαιστινιακά εδάφη βρίσκονται υπό την στρατιωτική κατοχή του Ισραήλ, ενώ ειδικά η Λωρίδα της Γάζας υποφέρει από αποκλεισμό που διαρκεί από το 2007. Μεταξύ πολλών άλλων πραγμάτων, αυτό το καθεστώς απόλυτου ελέγχου είχε άμεση και επιζήμια επίδραση όχι μόνο στην πρόσβαση των Παλαιστινίων στην υγειονομική περίθαλψη αλλά και στην ποιότητα της περίθαλψης που τους προσφέρεται στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα.
Οι Παλαιστίνιοι παρατημένοι στη μοίρα τους
Η κατοχή του Ισραήλ έχει πρακτικά διαλύσει το παλαιστινιακό σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, με τους υγειονομικούς να μάχονται με ελάχιστα μέσα και με ανεπαρκείς ιατρικές εγκαταστάσεις. Για χρόνια, αντί να τους επιτρέπεται να αναπτύξουν αυτάρκεια, οι Παλαιστίνιοι που ζουν στα κατεχόμενα εδάφη αναγκάστηκαν να βασίζονται σε εξωτερική βοήθεια για να καλύψουν τις πιο βασικές ανάγκες τους σε υγειονομική περίθαλψη.
Έτσι, όταν χτυπήθηκαν από την COVID-19, οι παλαιστινιακές αρχές δεν ήταν σε θέση να εφαρμόσει αποτελεσματικές στρατηγικές μετριασμού της πανδημίας ή να προμηθευτούν τα απαραίτητα φάρμακα και εμβόλια για την προστασία των Παλαιστινίων. Η Παλαιστινιακή Αρχή (ΠΑ) δεν έχει ακόμη εξασφαλίσει επαρκή ποσότητα εμβολίων για την ανοσοποίηση του παλαιστινιακού πληθυσμού κατά της COVID-19. Και λόγω της άσχημης οικονομικής του κατάστασης, θα χρειαστεί σημαντική εξωτερική βοήθεια για να πραγματοποιήσει οποιαδήποτε σημαντική αγορά.
Ρωσικό εμβόλιο
Αρκετοί αξιωματούχοι της ΠΑ ανέφεραν τη δυνατότητα απόκτησης ποσότητας από το πρόγραμμα COVAX, το πρόγραμμα της ΠΟΥ για την παράδοση εμβολίων COVID-19 σε φτωχότερες χώρες. Αλλά είναι πιθανό ότι θα χρειαστεί πολύς χρόνος – τα εμβόλια που προορίζονται για το COVAX δεν έχουν ακόμη λάβει έγκριση «χρήσης έκτακτης ανάγκης» από τον ΠΟΥ, μια προϋπόθεση για την έναρξη της διανομής.
Στις αρχές Δεκεμβρίου, η ΠΑ ισχυρίστηκε επίσης ότι κατέληξε σε συμφωνία με τη Ρωσία για να λάβει περίπου τέσσερα εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου Sputnik V τις επόμενες εβδομάδες. Ωστόσο, οι Ρώσοι αξιωματούχοι ενημέρωσαν πρόσφατα την ΠΑ ότι δεν έχουν ακόμη αρκετές προμήθειες για την εκπλήρωση παραγγελιών εκτός της χώρας.
H νομική, ηθική και ανθρωπιστική υποχρέωση του Ισραήλ
Όλα αυτά δεν θα είχαν σημασία, αν το Ισραήλ εκπλήρωσε τη νομική, ηθική και ανθρωπιστική του υποχρέωση να εμβολιάσει τους Παλαιστινίους που ζουν υπό τη στρατιωτική του κατοχή. Οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι προσπαθούν να αποφύγουν την ευθύνη ισχυριζόμενοι ότι η ΠΑ δεν έχει ακόμη ζητήσει βοήθεια από το Ισραήλ για την προμήθεια του εμβολίου και ότι, σύμφωνα με τις συμφωνίες του Όσλο που δεν καρποφόρησαν ποτέ, όλα τα προγράμματα εμβολιασμού στη Δυτική Όχθη πρέπει να καθοδηγούνται από την ΠΑ.
Ωστόσο, το Ισραήλ αγνοεί το γεγονός ότι το άρθρο 56 της τέταρτης σύμβασης της Γενεύης προβλέπει συγκεκριμένα ότι οι «δυνάμεις κατοχής» μιας περιοχής έχουν το καθήκον να διασφαλίσουν «την υιοθέτηση και εφαρμογή των προληπτικών μέτρων που είναι απαραίτητα για την καταπολέμηση της εξάπλωσης μεταδοτικών ασθενειών και επιδημιών».
Με άλλα λόγια, το ισραηλινό καθεστώς έχει νομική υποχρέωση να προμηθεύει με επαρκή ποσότητα εμβολίων COVID-19 τους Παλαιστίνιους που ζουν υπό τη στρατιωτική του κατοχή. Επιπλέον, τόσο το ισραηλινό όσο και το διεθνές δίκαιο απαγορεύουν στο Ισραήλ να επιτρέψει τη διανομή εμβολίου στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη που δεν έχουν εγκρίνει το εμβόλιο για τον δικό τους πληθυσμό. Έτσι, το Ισραήλ δεν είναι μόνο υπεύθυνο για τον εμβολιασμό Παλαιστινίων που ζουν στα κατεχόμενα εδάφη, αλλά έχει επίσης νομική υποχρέωση να διασφαλίσει ότι τα εμβόλια που λαμβάνουν τελικά πληρούν τα κριτήρια έγκρισης του ισραηλινού συστήματος υγειονομικής περίθαλψης.
Από την αρχή αυτής της άνευ προηγουμένου παγκόσμιας έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία, ωστόσο, το Ισραήλ όχι μόνο αρνήθηκε να ανταποκριθεί στις σαφώς καθορισμένες νομικές του υποχρεώσεις προς τον παλαιστινιακό λαό, αλλά δημιούργησε επίσης μια ψευδή εικόνα ότι συνεργάζεται με την ΠΑ για να νικήσει τον ιό.
Εν κατακλείδι, μέρη όπως τα Κατεχόμενα της Παλαιστίνης, όπου η υποδομή υγείας είναι αδύναμη και είναι δύσκολο να διατηρηθούν βασικές κοινωνικές αποστάσεις ή απαιτήσεις υγιεινής, πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στις προσπάθειες εμβολιασμού. Και όμως, λόγω των επικρατούντων δομών καταπίεσης, αυτό δεν γίνεται.
Έτσι, καθώς ο κόσμος παρακολουθεί το γρήγορο πρόγραμμα εμβολιασμού του Ισραήλ με δέος, δεν θα πρέπει να αγνοήσει τη «μεγαλύτερη εικόνα» – ότι το ισραηλινό καθεστώς αρνείται να χορηγήσει το εμβόλιο σε εκατομμύρια ανθρώπους που κυβερνά με σκληρό και καταπιεστικό τρόπο.
Με πληροφορίες από aljazeera