Ότι και να πει κανείς γι’ αυτόν είναι λίγο. Φίλοι και αντίπαλοι τον παραδέχτηκαν. Παραδέχτηκαν τον φλογερό πατριωτισμό του, την επαναστατικότητα του, το αδούλωτο πνεύμα του, την γενναιότητα, την αγνότητα και την ανιδιοτέλειά του.
Σαν πέθανε οι πάντες θρήνησαν τον τίμιο στρατιώτη, τον θρυλικό μαύρο καβαλάρη που όταν ο ελληνικός στρατός – στερημένος την άξια πολιτική και στρατιωτική ηγεσία του – μετά την επίθεση του Νέου Τσένγκις Χαν, του ΚΕΜΑΛ, τον Αύγουστο του ’22, άτακτα υποχωρούσε, ο Πλαστήρας με το θρυλικό 5/42 ευζωνικό του έσωσε την τιμή του στρατεύματος.
Ήταν ο μόνος που υπεχώρησε συντεταγμένα πολεμώντας χωρίς να πανικοβληθεί, πλαγιοκοπόντας και σφυροκοπόντας τον Κεμαλικό στρατό και τα άγρια ασύντακτα στοίφη δηλαδή τους βασιβουτούκους Τούρκους, (Τσέτες) που τον ακολουθούσαν. Αν τον έπιαναν θα το κρεμούσαν ανάποδα, θα τον έγδερναν. Θα τον σούβλιζαν ζωντανό.
Ο Πλαστήρας ! Ο Νικόλαος Πλαστήρας!
Η τιμή και η δόξα του στρατεύματος, το καύχημα της Ελλάδος, που όταν έφτασε πολεμωντας όπως είπαμε αδιάκοπα – σέρνοντας μαζί του χιλιάδες γυναικόπαιδα – στο τσεσμέ – όπου τον περίμεναν τα Ελληνικά πλοία, και βλέποντας να τον περικυκλώνουν οι Τούρκοι του Νουρεντίν Πασά, του στέλνει μήνυμα με ένα Τούρκο αιχμάλωτο λέγοντάς του: Άσε με να φύγω παίρνοντας μαζί μου και τα γυναικόπαιδα γιατί διαφορετικά θα μπω στη Σμύρνη και θα την μεταβάλω σε ερείπια. Και ο Νουρεντίν πασάς ο σκύλος εξηφανίσθη. Τι άλλο μπορούσε να κάνει. Ο Πλαστήρας δεν χωράτευε.
Στη συνέχεια επιβίβασε τα γυναικόπαιδα στα πλοία – μετά τον στρατό του και έμεινε μόνος με τον σαλπιγκτή του. Έβγαλε το μαντήλι του έσκυψε φίλησε την Μικρασιατική γη, έβαλε στο μαντήλι του λίγο χώμα, με την παραγγελιά να το βάλουν στον τάφο του. Έψαλε τον εθνικό ύμνο, διέταξε τον σαλπιγκτή του να σαλπίσει αναχώρηση και τελευταίος αυτός αφού προηγήθη ο σαλπιγκτής μπήκε στο πλοίο και ενώ το πλοίο έφευγε αυτός όρθιος έβαλε το χέρι του στο γείσο του στρατιωτικού πηλικίου του και χαιρετούσε τη Μικρασία που χανόταν.
Ο Πλαστήρας! Ο Νικόλαος Πλαστήρας!
Η πρεπιά του Ελληνισμού που χρημάτισε τρεις φορές πρωθυπουργός, μια φορά απόλυτος άρχων και στρατηγός και πέθανε σε κρεβάτι εκστρατείας και στην ψάθα, γιατί τον μισθό του τον έδινε σε πάσχοντες συνανθρώπους του.
Οι στρατιώτες του τον λάτρευαν, πέθαιναν γι’ αυτόν. Μα το άξιζε. Ένα περιστατικό χαρακτηριστικό της ανδρείας του μα και της αγάπης του προς τους συν – στρατιώτες του όπως έλεγε. Το μέτωπο στη Μικρασία έσπασε όπως είπαμε, ο Ελληνικός στρατός υποχωρούσε μα ο Πλαστήρας κρατούσε γερά. Σε μια ανάπαυλα της μάχης ο Πλαστήρας διέταξε να αναπαυθούν οι εύζωνοί του αφού τοποθέτησε στα γύρω υψώματα σκοπιές. Οι εύζωνοί κατακουρασμένοι κοιμήθηκαν αμέσως.
Ξημέρωσε. Ένας ένας οι ευζώνοι ξυπνούσαν και με κατάπληξη έβλεπαν πως οι σκοποί είχαν εξαφανιστεί. Παρατηρώντας καλύτερα είδαν πως στο υψηλότερο ύψωμα ένας καβαλάρης οριζοντιωμένος πάνω στο άλογό του αγρυπνούσε. Με τα κιάλια του ερευνούσε την γύρω περιοχή.
Τον πλησίασαν και με έκπληξη και θαυμασμό είδαν ότι ο βιγλάτορας ήταν ο Συνταγματάρχης τότε Πλαστήρας. Αυτός και μόνον αυτός τους φύλαγε όλη νύχτα. Για να κοιμηθεί, να ξεκουραστεί το στράτευμα, το χιλιοβασανισμένο.
Εσείς κε Συνταγματάρχα μας φυλάγατε όλη νύχτα; Εσείς;
Και ο Πλαστήρας: «Μα ποιος άλλος θα σας φύλαγε καλλίτερα από μένα».
Πώς να μην του δώσεις και την ψυχή σου;
Πώς να μην τον λατρέψεις σαν θεό σου;
Πώς να μην το ακολουθήσεις στον θάνατο;
Κι άλλο ένα δείγμα της λατρείας που του είχαν:
Στρατηγός της ΑΝΤΑΝΤ που βρέθηκε στο μέτωπο και μαθαίνοντας το πόσο αγαπούσαν τον Πλαστήρα οι εύζωνοι, σταματά ένα από αυτούς και τον ‘ρωτά:
– Εσύ σε ποιο Σύνταγμα ανήκεις;
Και εκείνος απαντά με τρεις λέξεις:
– Εγώ είμαι του Πλαστήρα.
Γενναίος, αποφασιστικός, ριψοκίνδυνος πάντα πρωτοπόρος στους αγώνες της πατρίδας και φανατικό ς Βενιζελικός λέγει με θάρρος στον Μεγάλο Κρητικό που τον ακούει συγκινημένος.
«Όποιος βλέπει την πατρίδα του να καταστρέφεται και μένει αδρανής, είναι το ίδιο σαν να την καταστρέφει κι’ αυτός με τα ίδια του τα χέρια».
Γι’ αυτό όπως είπαμε πάντοτε πρωτοπόρος παίρνει μέρος στους Βαλκανικούς αγώνες και τον Οκτώβριο του 1912 στη μάχη της Ελασσόνας ο Πλαστήρας με απαράμιλλη τόλμη πηδάει στα εχθρικά χαρακώματα και συλλαμβάνει τους πρώτους Τούρκους αιχμαλώτους του πολέμου (Ήταν τότε νεαρός ανθυπολοχαγός). Ακολουθούν οι μάχες του Σαρανταπόρου, των Γιαννιτσών, της Φλώρινας όπου ο Πλαστήρας σαν σίφουνας τρέχει εδώ και εκεί πρώτος, πάντα πρώτος και εμψυχώνει τους άνδρες του και ορμάει πρώτος στη φωτιά.
Στις 19 Ιουνίου του 1913 στη μάχη του Λαχανά ο Πλαστήρας καβαλά στο άλογό του είναι ο ουσιαστικός πρωταγωνιστής της νίκης κατά των Βουλγάρων.
Τον Μάιο του 1918 η Μεραρχία Αρχιπελάγους στέλνεται να πολεμήσει στον Σκρά, τον απότομο αυτό βράχο που οι Βούλγαροι από την καθοδήγηση Γερμανών αξιωματικών, είχαν μεταβάλει σε απόρθητο φρούριο. Ο Πλαστήρας επικεφαλής του τάγματος του ορμάει στα εχθρικά χαρακώματα και σε διάστημα δύο περίπου ωρών τρέπει σε άτακτη φυγή τους Βουλγάρους. Το Γενικό επιτελείο δεν πιστεύει στα μάτια του και ο Πλαστήρας προβιβάζεται στον βαθμό του αντισυνταγματάρχη «επ’ ανδραγαθία στο πεδίον της μάχης».
Είπαμε πάντα πρώτος
Γεμάτος περιπέτεια, Γεμάτος δράση
όπως θα έλεγε και ο Μέγας Αλεξανδρινός
Ιωάννης Κουρουτάκης