Του Γ. Σταράκη
Στις 17 Ιουνίου 1945 λίγους μήνες μετά την απελευθέρωση της πατρίδας, ο τότε πρόεδρος της Κυβέρνησης Βούλγαρης με την Α.Π. 111.59 συστήνει επιτροπή για να διαπιστώσουν στην Κρήτη αφού περιοδεύσουν στους 4 Νομούς τις διαπραχθείσες ωμότητες του στρατού κατοχής.
Η επιτροπή είχε στη διάθεσή της ένα κακής ποιότητας γερμανικό αυτοκίνητο, λάφυρο των Άγγλων.
Είχαν προθεσμία για τις καταγραφές των ωμοτήτων από 29 Ιουνίου έως και 6 Αυγούστου 1945, να υποβάλλουν την έκθεση.
Η «Κεντρική επιτροπή διαπιστώσεως ωμοτήτων εν Κρήτη» ήταν:
- Νίκος Καζαντζάκης, λογοτέχνης
- Ιωάννης Κακριδης, καθηγητής πανεπιστημίου
- Ιωάννης Καλιτσουνάκης, καθηγητής Πανεπιστημίου
- Κωνσταντίνος Κουτουλάκης ως βοηθητικό μέλος της επιτροπής και φωτογράφος
Στο Ρέθυμνο ήλθαν Ιούλιο 1945. Αυτό είναι καταγεγραμμένο στην «Κ.Ε.» του Ιουλίου 1945.
Η σπουδαία αυτή έκθεση παραδόθηκε στο Υπουργείο Εξωτερικών με φωτογραφίες και περιγραφή των ναζιστικών εγκλημάτων όμως… χάθηκε. «Εξαφανίστηκε»….
Ο ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΠΡΕΒΕΛΑΚΗΣ ΚΡΑΤΗΣΕ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ
Ο Νίκος Καζαντζάκης ήταν φίλος με το Ρεθεμνιώτη λογοτέχνη Παντελή Πρεβελάκη.
Του είχε δώσει την έκθεση για να κάνει παρατηρήσεις. Ο Ρεθεμνιώτης λογοτέχνης κράτησε αντίγραφο.
Επίσης ο Κωνσταντίνος Κουτουλάκης είχε στη συλλογή του και αρνητικά φιλμ από την περιοδεία.
Ο Δήμαρχος Ηρακλείου, Μανώλης Καρέλλης, το 1983 τύπωσε την «Έκθεσιςτης Κεντρικής Επιτροπής Διαπιστώσεως Ωμοτήτων».
