Με κείμενο που έδωσε στη δημοσιότητα ο Πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Χανίων κ. Γιώργος Τοπολιανάκης αναφέρεται στο μέλλον του λιανεμπορίου μετά την πανδημία:
Όταν πέρσι τέτοιες ημέρες έγραφα για ένα δύσκολο και διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, δεν είχα ούτε στο ελάχιστο φανταστεί πόσο δύσκολο και πόσο μεταβαλλόμενο θα μπορούσε να γίνει μέσα στη χρονιά που ξεκινούσε. Η πανδημία που ζήσαμε – και συνεχίζουμε να ζούμε – είναι πραγματικά πρωτόγνωρη για τις γενιές μας. Και οι επιπτώσεις της πρωτάκουστες σε κάθε πτυχή της κοινωνικής και οικονομικής ζωής, τις βλέπουμε όλοι γύρω μας. Πότε άλλοτε, σε καιρό ειρήνης, δεν θρηνήσαμε τόσα θύματα από μια και μοναδική αιτία, χώρια τις οικονομικές συνέπειες που συγκρίνονται μόνο με αυτές της Κατοχής και του μνημονίου. Όσα και να σκεφτόμασταν, όσα και να φοβόμασταν πέρασαν σίγουρα σε δεύτερη μοίρα.
Το 2021 θα είναι, όπως όλοι ελπίζουμε, η χρονιά της ανάκαμψης, η χρονιά της επιστροφής στην κανονικότητα. Δεν θα γίνει, όμως τίποτα αυτόματα, θα χρειαστεί δουλειά και προσπάθεια από όλους μας. Και κάτι περισσότερο: θα χρειαστεί ανοιχτό μυαλό για αλλαγές σε όλα. Αν κάτι μας δίδαξε η πανδημία είναι ότι δεν ήμασταν έτοιμοι για πράγματα για τα οποία θα έπρεπε να είμαστε έτοιμοι. Και αυτό γιατί καθετί καινοτόμο το αφήναμε για… αύριο. Μόνο που το αύριο είχε ήδη έρθει και εμείς παλεύαμε ακόμη με όρους του χθες. Επαναπαυόμασταν στη δύναμη τη συνήθειας και αρκούμασταν σε όσα ξέραμε. Και το κράτος και το επιχειρείν. Όλα αυτά όμως αποδείχθηκαν πολύ λίγα.
Από τη μία μεριά οι ρυθμίσεις λόγω πανδημίας για τα εμπορικά καταστήματα είχαν αρκετά λάθη. Το click away έχει σχεδιαστεί με λάθος τρόπο και αυτό δεν μπορεί να το αμφισβητήσει κανείς. Όσες προτάσεις και να κάναμε είτε για ραντεβού εντός της επιχείρησης, είτε για χρήση μετρητών, όπως σε άλλους κλάδους όπου υπάρχει συνωστισμός σε χώρους που έχουν είδη πρώτης ανάγκης (super market ) ήταν ουσιαστικά ζήτημα ισονομίας σε ένα κράτος δικαίου. Γιατί είναι αλήθεια πως ότι και να βγήκε την τελευταία 10ετια ήταν υπέρ των λίγων και των εκλεκτών. Το μόνο μετρό που βοήθησε την πολύ μικρή επιχείρηση είναι η επιστρεπτέα προκαταβολή. Κινήθηκε με δίκαιο τρόπο και πέρασε στην πραγματική οικονομία, το σημειώνω γιατί δεν μου αρέσει να τα ισοπεδώνω όλα.
Επιτέλους, όμως, θα πρέπει να γίνει κάτι για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις. Είμαστε τα ζωντανά κύτταρα για να κρατηθεί η κοινωνία όρθια, δεν αντέχουμε να βάζουμε άλλο πλάτη. Κρατηθήκαμε όρθιοι με το λιγοστό τζίρο του 2020 οι υποχρεώσεις όμως τρέχουν και απλά σε 2 με 3 μήνες θα κλείσουν επιχειρήσεις που δεν θα το περιμένει κανείς. Στην έξοδο από την πανδημία κρύβονται οι κίνδυνοι της οικονομικής κατάρρευσης και χρειάζονται μέτρα για τα οποία έχουμε μιλήσει. Καλοδεχούμενα φυσικά και όσα δεν τα έχουμε προτείνει αλλά είναι δίκαια και πρακτικά, όπως η επιστρεπτέα προκαταβολή. Εκτός αν κάποιοι σκοπεύουν να απαλλαγούν από τις πολύ μικρές επιχειρήσεις με δικαιολογία την πανδημία γιατί προτιμούν το μοντέλο του ευρωπαϊκού βορρά.
Άλλωστε όλα αυτά τα χρόνια, οι Κυριακές και οι ρυθμίσεις της αγοράς με συνεχείς εκπτώσεις και προσφορές δεν πρόσθεσαν απολύτως τίποτα για το συμφέρον των καταναλωτών και των πολύ μικρών επιχειρήσεων.
Από την πλευρά μας πρέπει και εμείς να αλλάξουμε, ως πολύ μικρές επιχειρήσεις. Πέρσι έκανα ένα κάλεσμα ενότητας και συναδελφικότητας προς όλο τον εμπορικό κόσμο των Χανίων. Για φέτος προσθέτω μετά την εμπειρία της πανδημίας μια έκκληση για ανοιχτούς ορίζοντες, για εφευρετικότητα και δημιουργικότητα. O αυτοαπασχολούμενος και ειδικά η πολύ μικρή επιχείρηση δεν θα μπορέσει να επιβιώσει αν δεν γίνει «ευφυής επιχειρηματικότητα» με νέους όρους και κυρίως με αξιοποίηση της τεχνολογίας. Μια δεκαετία μνημονίων και η διετία covid έχουν εξαντλήσει κάθε απόθεμα και κάθε εφεδρεία. Δεν υπάρχει κάτι στις «αποσκευές» μας, κάτι από παρελθόν που θα μπορέσει να μας βγάλει στα ανοιχτά. Χρειάζεται να δημιουργήσουμε νέα εφόδια για το επιχειρείν και να δομήσουμε εντελώς διαφορετικά τη σχέση μας με τους καταναλωτές. Οι παλιές συνταγές ξεθύμαναν.
Ας ελπίζουμε ότι το νέο έτος και η προσαρμογή στη νέα τεχνολογία θα μας δώσει το έναυσμα για υγεία –προκοπή σε όλους μας αλλά και στις επιχειρήσεις μας .