Γράφει ο Βαγγέλης Πάλλας

Δημοσιογράφος IFJ

Η πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα στην Ευρώπη και ειδικά στην ΕΕ είναι αντιφατική και απέναντι στα κοινωνικά και οικονομικά μοντέλα. Καταστρέφοντας κάθε κοινωνικό κίνημα που προσπαθεί και διεκδικεί κοινωνική δικαιοσύνη, και κοινωνικό κράτος. Είναι γεγονός και το διακρίνουμε, η ενίσχυση του ακροδεξιού ρεύματος, που δεν περιορίζεται να καθορίζει την ατζέντα στο δημόσιο διάλογο, αλλά επιδιώκει και έχει φθάσει έως στην πόρτα της εξουσίας.

Η άνοδος της ακροδεξιάς στην Ευρώπη εγείρει πολλά ερωτήματα.

Το κλειδί εδώ είναι η κρίση των Ευρωπαϊκών «Δημοκρατιών» προκειμένου να ανατραπεί αυτή η εξέλιξη, η αριστερά πρέπει να είναι αντιμέτωπη με τις μεγάλες προκλήσεις, την καταπολέμηση της μαζικής ανεργίας. Του εθνικισμού και την προάσπιση της Δημοκρατίας.

Οι Ευρωπαίοι νιώθουν όλο και περισσότερο άβολα με τις δημοκρατίες τους. Το 62% των Ευρωπαίων πιστεύουν ότι τα πράγματα έχουν πάρει λάθος κατεύθυνση, το 48% δηλώνουν ότι δεν εμπιστεύονται την κυβέρνησή τους και το 43% ότι δεν είναι ικανοποιημένοι από τις δημοκρατίες τους. Αυτό δεν είναι νέο.

…τούτος ο λαός, αφέντη μου, δεν ξέρει πολλά λόγια, σωπαίνει, ακούει, κι όσα του λες τα δένει κομπολόγια και κάποιο βράδυ – πες σαν χτες – υψώνει το κεφάλι και αστράφτουνε τα μάτια του κι αστράφτει ο νους του πάλι…

Στην Ευρωπαϊκή κρίση, υπάρχει και ένας άλλος παράγοντας.

Οι Ευρωπαϊκές κοινωνίες ως σύνολο είναι απροετοίμαστες για τον μεγάλο μετασχηματισμό που είναι σε εξέλιξη, και που θα αλλάξει το ρόλο της Ευρώπης στην παγκόσμια σκηνή και είναι κατανοητό ο κόσμος που ενημερώνεται από την τηλεόραση και το διαδίκτυο να τρομάζει.   

Δύο πρόσφατες εκλογικές αναμετρήσεις πρέπει να σημάνουν συναγερμό για την Αριστερά.

Στην Αυστρία, ύστερα από θρίλερ και για ελάχιστες ψήφους, παραλίγο να είχαμε την εκλογή ενός ακροδεξιού στο ανώτατο αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας, με το κόμμα του να περιμένει πλέον με τεράστια αυτοπεποίθηση τις εθνικές εκλογές.

Η Κύπρος προστίθεται πλέον και αυτή στις χώρες που αποκτούν για πρώτη φορά ισχυρή ακροδεξιά στη Βουλή, τόσο με τους «γραβατωμένους» της Θεοχάρους όσο και με το ΕΛΑΜ, τα «αδέλφια» των νεοναζί της Χρυσής Αυγής.

Δύο διαφορετικές περιπτώσεις, μιας γενικότερης όμως τάσης. Οι πιο σοβαροί αναλυτές, άλλωστε, ομολογούν πως τα διεθνή φώτα έπεσαν στην Αυστρία, ακριβώς γιατί αυτό που συνέβη εκεί δεν είναι «αυστριακή ιδιαιτερότητα», αλλά κορυφή ενός πανευρωπαϊκού παγόβουνου.

Στα ανατολικά, όπου για ιστορικούς λόγους μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ υπήρξε ισχυρή ακροδεξιά, η κατάσταση με τα χρόνια παροξύνεται. Ακροδεξιές και νεοφασιστικές δυνάμεις είτε εκφράζουν την οργή ενάντια στην ΕΕ, φορώντας «αντιευρωπαϊκό» μανδύα (π.χ. Ουγγαρία), είτε ενισχύονται με τις πλάτες της ΕΕ στο πλαίσιο του νέου ψυχρού πολέμου, φορώντας «αντιρωσικό-αντισοβιετικό» μανδύα (π.χ. Ουκρανία), είτε συνδυάζουν και τα δύο (π.χ. Πολωνία).

Όμως η πολιτική της ΕΕ (με τον έναν ή τον άλλο τρόπο) δεν ξυπνά τα «τέρατα» μόνο στην Ανατολή. Αυτά θεριεύουν πλέον και στην καρδιά της Δύσης. Σε Βρετανία, Γαλλία, Δανία, Αυστρία, Ολλανδία, Γερμανία, τα ακροδεξιά κόμματα έχουν κατοχυρωθεί ως πολιτικές δυνάμεις με σοβαρή εκλογική στήριξη, και την ικανότητα να καθορίζουν συχνά και την πολιτική ατζέντα. Με «ναυαρχίδα» (λόγω μεγέθους αλλά και λόγω της ξεχωριστής ιστορίας της χώρας) το Εθνικό Μέτωπο της Μαρίν Λε Πεν στη Γαλλία.

Οκτώ χρόνια οικονομικής κρίσης και ακραίας λιτότητας ήταν αυτά που δημιούργησαν το «εύφορο χωράφι» της κοινωνικής απελπισίας, ώστε να φυτρώσει ο ακροδεξιός σπόρος.

Την κατάσταση παρόξυνε η αρχιτεκτονική της ΕΕ και της ευρωζώνης, δημιουργώντας αντανακλαστικά «εθνικής αναδίπλωσης» πάνω στα οποία δημαγωγεί η ακροδεξιά καταλήγοντας στην επιστροφή στο ισχυρό έθνος-κράτος («ισχυρή Βρετανία», «ισχυρή Γαλλία», «ισχυρή Αυστρία» κ.ο.κ.).

Οι δύο παράγοντες συντείνουν στο πέρασμα της κρίσης «από τη βάση στο εποικοδόμημα», στη μετατροπή της οικονομικής κρίσης σε πολιτική: σε βαθιά κρίση εκπροσώπησης. Αυτή η διαδικασία οξύνεται τα τελευταία ένα-δύο χρόνια, και στο φόντο της αδυναμίας της Αριστεράς και του εργατικού κινήματος να απαντήσει νικηφόρα δίνει έξτρα ώθηση στην ακροδεξιά ως «αντισυστημική» δύναμη (από τους κλυδωνισμούς του Brexit ως την κατάρρευση των δύο μεγάλων κομμάτων στις προεδρικές στην Αυστρία).

Το BREXIT είναι το καλύτερο πράγμα που έχει συμβεί όχι μόνο για τους Βρετανούς, αλλά για όλη την Ευρώπη και ενδεχομένως για όλο τον κόσμο τα τελευταία 30 χρόνια.

Το αποτέλεσμα του BREXIT, μπορεί να είναι το πρώτο βήμα σε μια νέα δυναμική ενός EUREXIT, από την κυριαρχία των ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ, τους πολέμους και τις συγκρούσεις αμερικανικών συμφερόντων.

Το BREXIT μπορεί να είναι, απλά μπορεί, να είναι η αρχή του ξηλώματος του πουλόβερ ή το βότσαλο που βάζει σε κίνηση όσοι αιτούνται ελευθερίας από τα δόντια των ΗΠΑ. Αμέσως μετά, τα δυτικά ΜΜΕ τόσο στην Ελλάδα όσο και στην ΕΕ, εξαπέλυσαν ένα κλίμα φόβου. Τι θα κάνουν οι αγορές; Πως θα επηρεάσει την υπόλοιπη Ευρώπη η βρετανική λίρα, το Ευρώ, το χρηματιστήριο;

Η ΕΕ ως έχει σήμερα, δεν μπορεί να μεταρρυθμιστεί. Ας θυμηθούμε ότι η ΕΕ δεν ήταν ιδέα των Ευρωπαίων, αλλά δημιουργία των ΗΠΑ, όταν μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, με πρωτοβουλία οικονομική των ΗΠΑ (σχέδιο Μαρσαλ) ξαναχτίσθηκε, μια χαλαρή και ενδοτική ένωση εθνών, με τελικό κοινό νόμιμα (Ευρώ).

Το BREXIT θα φέρει μια νέα διάσταση, μια νέα προοπτική σε όλους τους λαούς της Ευρώπης, που σύμφωνα με έρευνες, η πλειοψηφία είναι κατά ΕΕ.

Σίγουρα κάτι θα αλλάξει, είναι στο χέρι μας. Τολμήστε το…

… του κόσμου ποιος το λύνει το κουβάρι, ποιος είναι ο καπετάνιος στα βουνά, ποιος δίνει την αγάπη και τη χάρη και στις μυρτιές του Άδη σεργιανά…