Χαρακτήρα συνολικού απολογισμού της πενταετούς παραμονής του στην Ελλάδα είχε, ενόψει της επικείμενης αναχώρησής του τον Μάιο, είχε η ανοικτή συζήτηση του πρεσβευτή των ΗΠΑ Τζέφρι Πάιατ με τον δημοσιογράφο με τον δημοσιογράφο Απόστολο Μαγγηριάδη, στο πλαίσιο της δεύτερης μέρας των εργασιών του 7ου Διεθνούς Φόρουμ των Δελφών.
Προσπαθώντας να εντοπίσει το ένα στοιχείο που σημαδεύει την παρελθούσα πενταετία ο Τζέφρι Πάιατ στάθηκε στη δραματική αλλαγή στο ζήτημα της εμπιστοσύνης: τόσο αυτής των Ελλήνων προς τον εαυτό τους μετά την εμπειρία της οικονομικής κρίσης, όσο και των Αμερικανών ιθυνόντων, αλλά και των επενδυτών προς τη χώρα μας.
Αλλά βέβαια, τα γεωπολιτικά συμφραζόμενα επισκιάζουν κάθε άλλο μέλημα. Όπως ανέφερε ο Αμερικανός πρεσβευτής, στις 24 Φεβρουαρίου έγινε σαφές ότι η μεταψυχροπολεμική εποχή τελείωσε και θα αντιμετωπίζουμε για κάποιον καιρό ακόμη ένα ρεβιζιονιστικό καθεστώς Πούτιν.
Έπρεπε οι άνθρωποι να συνειδητοποιήσουν καλύτερα τι συνέβη το 2014 με την προσάρτηση της Κριμαίας και πρέπει τώρα να εξασφαλίσουμε ότι ο ουκρανικός λαός θα επικρατήσει σε αυτή την τιτάνια μάχη μεταξύ ολοκληρωτισμού και δημοκρατίας, υποστήριξε χαρακτηριστικά.
Ο ίδιος παραδέχθηκε ότι και η αμερικανική δημοκρατία δοκιμάσθηκε, λ.χ. με τα γεγονότα της 6ης Ιανουαρίου 2020 στο Καπιτώλιο, ωστόσο εμφανίσθηκε αισιόδοξος, επικαλούμενος και το ελληνικό παράδειγμα. “Με ενέπνευσε το να βρίσκομαι στην Ελλάδα, όπου η δημοκρατία ενισχύθηκε” είπε ο Τζέφρι Πάιατ, δηλώνοντας huge fan του Kυριάκου Μητσοτάκη και του τρόπου με τον οποίο η ελληνική κυβέρνηση μεταμόρφωσε τη λειτουργία του κράτους με τη χρήση νέων τεχνολογιών και πέτυχε στην πανδημία.
Μάλιστα πρόσθεσε με χιούμορ ότι επισκεπτόμενοι τη χώρα μας Αμερικανοί αξιωματούχοι δηλώνουν μετά τη γνωριμία τους με τον Έλληνα πρωθυπουργό: “Πώς να τον προσλάβουμε να δουλέψει για εμάς;”
Σχετικά με τις προειδοποιήσεις των ΗΠΑ στις αρχές του χρόνου περί επικείμενης ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, ο Τζέφρι Πάιατ αναγνώρισε ότι επρόκειτο για ένα μήνυμα πολύ σκληρό για να αφομοιωθεί από την Ευρώπη, ακόμη και από το Κίεβο και τον πρόεδρο Ζελένσκι, ενώ και η ίδια η αμερικανική πλευρά δεν θα μπορούσε να πιστέψει την έκταση της εισβολής, αλλά και την ωμότητά της.
Ο Αμερικανός πρεσβευτής εξήρε ιδιαίτερα τις πρωτοβουλίες του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια, ο οποίος λ.χ. επισκέφθηκε την Μαριούπολη πριν και από τον Γερμανό συνάδελφό του, και τόνισε ότι οι ουκρανικές ακτές είναι μια περιοχή στην οποία η Ελλάδα έχει ρόλο και θα έχει και στο μέλλον, με “όσα κάνουμε μαζί στην Αλεξανδρούπολη και αλλού”.
Στο ερώτημα σχετικά με τη στάση της Τουρκίας ο κ. Πάιατ δήλωσε πως είναι σαφής η κυβέρνηση Μπάιντεν ότι πρέπει να επιβάλλουμε όλοι στον Πούτιν το μέγιστο κόστος και ότι η αμερικανική πλευρά θα είναι μη ανεκτική, όπως τόνισε και η υφυπουργός Βικτόρια Νούλαντ κατά την πρόσφατη επίσκεψή της στην Άγκυρα, απέναντι σε κάθε χώρα που θα αναδειχθεί σε κόμβο παράκαμψης των κυρώσεων. Επιπλέον, οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν στην Τουρκία για τους S-400 ήταν απόφαση του Κογκρέσου και δεν μπορούν να παραγραφούν.
Σε κάθε περίπτωση, πρόσθεσε, κανείς δεν θα θέλει να είναι στο πλευρό της Ρωσίας, όταν ο Πούτιν θα χάσει.
Ο επικεφαλής της διπλωματικής αποστολής των ΗΠΑ στη χώρα μας υπήρξε ενθουσιώδης σε ό,τι αφορά την ελληνο-αμερικανική στρατιωτική συνεργασία, η οποία “στέκει αυτοτελώς, ενώ είναι αγκυρωμένη σε μια κοινή στρατηγική αντίληψη για το τι θέλουμε στα Δυτικά Βαλκάνια ή την Βόρεια Αφρική”. Επικαλέστηκε δε, ως “διαφήμιση” της ελληνοαμερικανικής στρατιωτικής συνεργασίας, την πρόσφατη άσκηση Ωρίων, όπου “είχαμε όλα τα όπλα και τις επικοινωνίες που οι ΗΠΑ έχουν προσφέρει, διότι θέλουν μια ισχυρή Ελλάδα που να προβάλλει την ισχύ της στην περιοχή”. Υπενθύμισε άλλωστε ότι η θαλάσσια ζώνη του Αιγαίου, της Μαύρης Θάλασσας και της ανατολικής Μεσογείου είναι ζωτικής σημασίας και για τη Ρωία και την Δύση.
Στο θέμα, ωστόσο, του αγωγού East Med ο κ. Πάιατ ήταν επίσης σαφής, αλλά κατά τρόπο που δεν ευχαριστεί απαραιτήτως την Αθήνα.
Ο ίδιος δήλωσε περήφανος για τη συμμετοχή του στη διαδικασία “3+1” (ΗΠΑ συν η τριμερής Αθηνών, Καϊρου, Λευκωσίας), τόσο με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ όσο και με κυβέρνηση ΝΔ, και τόνισε ότι συνεργασία στον τομέα της ενέργειας συνεχίζεται, ενώ το γεωπολιτικό τοπίο αλλάζει λ.χ. με τις Συμφωνίες του Αβραάμ.
Η προτεραιότητα, είπε, είναι να εντοπίσουμε μη ρωσικές πηγές φυσικού αερίου και από αυτή την άποψη η Ελλάδα είναι σε καλύτερη θέση από άλλες ευρωπαϊκές χώρες και μπορεί να παίξει παγκόσμιο ρόλο στην μεταφορά LNG.
Πάντως, το φυσικό αέριο της ανατολικής Μεσογείου θα πρέπει να φτάσει στην Ευρώπη σε ένα-δύο χρόνια και όχι με ένα σχέδιο όπως ο East Med που θα χρειαστεί επτά χρόνια και τεράστιο προϋπολογισμό.
Το αν μακροπρόθεσμα θα ενταχθεί σε αυτά τα σχέδια η Τουρκία, που άλλωστε ήδη συμμετέχει στον αγωγό ΤΑΡ είναι ένα ερώτημα. Άλλωστε και η ίδια σκέφτεται να μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό αέριο, επεσήμανε ο κ. Πάιατ.